Son dakika... Corona virüs sonrası yeni normal: Sadece arkadaş mısınız?

İtalya'nın başkenti Roma'da yaşayan gazeteci Övgü Pınar, corona virüs karantinası sonrasında ortaya çıkan 'yeni normal'i BBC Türkçe için yazdı: Güneşli bir akşamüstü kent merkezinde yürüyüş yapmak, geçerken göze takılan bir kafede oturmak, bir arkadaşla sohbet etmek, açık havada oturup bir şeyler içmek. Birkaç ay önce gündelik yaşamın en sıradan, üzerine düşünmeden yapılan aktiviteleri, İtalya'nın 10 haftalık karantina tedbirlerinin büyük ölçüde hafifletildiği ilk gün yapıldığında farklı bir anlam kazanıyor. Hem bir yabancılaşma, hem de muhtemelen bu yabancılaşmanın da etkisiyle dışarıdan bakarak anın farkına varma. Bu 'yeni normale' alışmaya çalışırken karşılaştığım en anormal şeylerden biri de, sokaktaki hemen herkesin yüzünde, boynunda ya da elinde taşıdığı maskelerin yanı sıra, garsonların müşterilere ilk soruları. Bir restorana, kafeye ya da bara yanınızda biriyle giderseniz, maskeli garsonların özel hayatınızla ilgili sorularına da hazırlıklı olmanız gerekiyor: İlişki durumunuzu sormam gerekiyor, sadece arkadaş mısınız?. Belki de aranızdaki ilişkiyi daha önce tanımlama gereği duymadığınız için bir an birbirinize bakıp 'arkadaşız' seçeneğinde karar kılarsanız garsondan şu karşılığı alıyorsunuz: O zaman aranıza mesafe koyacak şekilde oturmalısınız. 4 Mayıs'ta paket servisi için açılan restoranlar, kafeler dünden itibaren ilk kez masalarda müşteri kabul etmeye başladı. Ancak güvenli mesafe kuralına uyabilmek için masa sayıları azaltılmış, basılı menüler elden ele geçmesin diye kullanım dışı bırakılmış şekilde. İtalya'da 1 metre olarak belirlenen güvenli mesafe kuralı müşteri sayısını önemli ölçüde azaltacağı için birçok mağaza ve restoran dün kepenk açma hakları olmasına rağmen kapalı kaldı. Roma'nın alışveriş caddelerinden Via del Babuino ve Via del Corso'da bazı mağazalar kapalı kapılarına astıkları afişlerle Hükümet yardımı olmaksızın açamayız mesajı veriyor. Corriere della Sera gazetesinde bugün yayımlanan bir habere göre, her 10 işletmeden yedisi bu durumda, ekonomik sorunlar nedeniyle açılamadı. Roma'yı 10 haftalık karantinada kaplayan boşluğun, sessizliğin en net görüldüğü mekanlar turistik meydanlardı. Karantina yasakları dün büyük ölçüde kalksa da bu meydanlar eski haline dönmüş değil. Kenti ziyaret eden hemen her turistin mutlaka geçtiği ancak Romalıların nadiren uğradığı Navona Meydanı'ndaki restoranların çoğu dün öğle saatlerinde kapalıydı. Restoranların Bernini'nin Dört Nehir Çeşmesi'ne bakan masalarındaki müşteri sayısı bir elin parmaklarını geçmiyordu. Restoranlardan birinin çalışanı, Yabancı turistler gelmeden bu masalar dolmaz diyerek durumu özetliyor. Bindiğim bir taksinin şoförü de onu teyit ediyor. 4 Mayıs'tan sonra işleri biraz da olsa artmış ama Bizim için esas önemli kitle yabancı turistler. Onlar olmadan normale dönemeyiz. Bu da bu yaz için mümkün görünmüyor diyor. İtalya'da turizmin gayri safi yurtiçi hasılanın yüzde 13'ünü oluşturduğu düşünülürse, restoran çalışanına ve taksiciye hak vermemek mümkün değil. Üstelik, aralarında Roma'nın da yer aldığı birçok İtalyan kenti için turizmin ekonomideki payı ülke ortalamasının üzerinde. İtalyan hükümetinin geçen Pazar günü yayımlanan kararnameyle 3 Haziran'dan itibaren 'sınırları' açma planı bu çerçevede değerlendiriliyor. Karanamede, 3 Haziran'da karşılıklı seyahate izin verilecek ülkeler arasında Avrupa Birliği üyeleri, Schengen anlaşmasına taraf ülkeler, Büyük Britanya ve Kuzey İrlanda da yer alıyor. Ancak bu seyahatlerin mümkün olması için bu ülkelerin de uluslararası seyahate onay vermesi gerekiyor. Diğer ülkelerin, İtalya'nın turizm açısından 'güvenli' olduğuna ikna edilmesi için Dışişleri Bakanı Luigi Di Maio devreye girdi. Di Maio dün videokonferansla görüştüğü Avrupalı mevkidaşlarına, Tatillerini İtalya'da geçirmek isteyen Avrupa vatandaşlarını güvenle ağırlamaya hazırız mesajı verdi. Avrupa'da corona virüsten ilk etkilenen ülke olan ve en ağır bilançolardan birini yaşayan İtalya'nın 'güvenli ülke' imajına kavuşup kavuşamayacağı muhtemelen, dün başlayan yeni dönemin gidişatına bağlı olacak. Ülkede sağlık krizinde '2. aşamaya' resmen 4 Mayıs'ta girilmiş olsa da, Başbakan Giuseppe Conte'nin de dediği gibi esasında 2. aşama 'tam olarak' dün başladı. 4 Mayıs'tan itibaren üretim ve inşaat sektörlerinin işbaşı yapması, parkların açılması, restoranların paket servisi vermesi salgın eğrisine olumsuz etki yapmamış gibi görünüyor. Dün açıklanan son verilere göre ülkede bir günlük can kaybı sayısı 99'a, yeni vaka sayısı da 451'e indi. Salgın eğrisinin zirve yaptığı Mart sonunda günlük can kaybı 900'ün, vaka sayısı da 6 binin üzerine çıkmıştı. Ancak toplam can kaybının 32 bine yaklaştığı, vaka sayısının 225 bini geçtiği ülkede rahat bir nefes almak için henüz erken görünüyor. Hükümetten de tekrar tekrar salgının henüz bitmediği, virüsle birlikte yaşama evresine geçildiği, tedbirin elden bırakılmaması gerektiği hatırlatmaları geliyor. Sokaklardaki maskeli ve güvenli mesafeye dikkat eden insan oranının yüksek görünmesi, vatandaşların da risklerin bilincine vardığı izlenimini doğuruyor. Kısıtlayıcı tedbirlerin kaldırılmasının ardından dün ilk kez kapılarını açan işletmeler arasında kuaförler de yer alıyor. Çevremden ve basından duyup okuduklarıma bakılırsa, İtalyanların karantina sonrası en çok ihtiyaç hissettiği şeylerden biri de kuaföre gitmekmiş. Müşterileri ancak randevuyla ve teker teker kabul edebilen mahalle kuaförlerinin randevu defterleri şimdiden günlerce dolmuş. Dün kent merkezindeki yürüyüşümde önünden geçtiğim kuaförlerden birinde, içeride saçlarını boyatan yaşlıca bir kadın müşteri vardı. Çalışanlardan biri dışarı çıkıp bir an maskesini çıkardı ve 'özgürlük' diyerek derin bir nefes aldı. İşine dönebilme özgürlüğünü mü kutluyor yoksa bir gün o maskeden tamamen kurtulmanın hayalini mi kuruyor emin olamasam da bu coşkuya kayıtsız kalamadım. Birbirimize bakıp 'Hep birlikte içinde olduğumuz bu ani tuhaflığa' gülümsedik.