Farklı bölgeler farklı hayvanlar! Canlı çeşitliliğinin kaynağı ne?
24.10.2024 - 17:09 | Son Güncellenme:
Dünyamızda milyonlarca hatta milyarca farklı canlı türü var. Her geçtiğimiz gün yeni canlı türleri keşfediyoruz. Bu çeşitlilik doğayı büyüleyici kılan özelliklerden birisi. Ancak bu kadar farklı hayvan, bitki ve mikroorganizmanın nasıl oluştuğunu hiç düşündünüz mü? Aslında türlerin bu olağanüstü çeşitliliğinin ardında yatan pek çok neden bulunuyor ve bunlar, canlıların hayatta kalma mücadelesi ve çevreye uyum sağlama becerileriyle yakından ilişkili diyebiliriz.
Canlı türlerinin çeşitlenmesinde en önemli faktörlerden biri hatta en önemlisi evrimdir. Evrim, canlıların zaman içinde değişim geçirmesi ve yeni özellikler kazanmasıdır. Doğal seçilim ise, bu canlılar arasında çevresine en iyi uyum sağlayanların hayatta kalarak genlerini bir sonraki nesillere aktarması sürecidir. Bu süreç, milyonlarca yıl boyunca farklı türlerin ortaya çıkmasına neden oldu.
FARKLI ÇEVRE KOŞULLARI VE FARKLI TÜRLER
Dünyanın farklı bölgelerinde yaşayan canlılar, farklı iklim ve çevre koşullarına uyum sağlamak zorundadırlar. Çöllerde, yağmur ormanlarında ya da kutup bölgelerinde yaşayan canlıların, yaşadıkları yerlere göre gelişmiş özellikleri vardır. Örneğin, kutup ayılarının kalın kürkleri onları soğuktan korurken, deve gibi çöl hayvanları suya dayanıklı yapıları sayesinde aşırı sıcaklarda hayatta kalabilirler. Yani, farklı çevre ve iklim koşulları farklı canlı türlerinin oluşumunda görev alan önemli etkenler arasındadır.
İZOLASYON VE YENİ TÜRLERİNİN OLUŞUMU
Tür çeşitliliğini artıran başka bir etken de izolasyondur. Aynı türe ait canlılar farklı bölgelerde izole olunca yani farklı bölgelerde yaşamaya başlayınca, zamanla birbirlerinden ayrılarak farklı türler haline gelirler. Bu süreç genellikle coğrafi bariyerler (örneğin dağlar ya da nehirler) ile başlar ve milyonlarca yıl içinde yeni türler ortaya çıkar. Bu izolasyon durumuna ada örneğini de verebiliriz. Örneğin vaktiyle Kıbrıs adasında cüce filler ve cüce su aygırları yaşamış. Bir diğer örnek ise ada devleşmesi olabilir, ana karadaki hemcinslerinden ayrı olarak adada izole olan türlerde ada devleşmesi dediğimiz durumda gözlemlenebiliyor, yani daha büyük boyutlara ulaşabiliyorlar.
BESİN ZİNCİRİNİ UNUTMAMAK LAZIM
Canlıların çeşitliliğini etkileyen diğer bir önemli faktör ise ekosistemler içinde kurulan besin zincirleridir. Her canlı türü, diğer türlerle sürekli olarak etkileşim halindedir ve bu etkileşimler, aslında doğanın ve ekosistemlerin dengesini sağlar. Yırtıcı hayvanlar avlarını yakalamaya çalışırken, avlar da kendilerini savunmayı çalışırken yeni özellikler geliştirirler. Bu etkileşimler, canlıların evrimsel süreçte yeni yetenekler kazanmasına neden olabilir.
VE TABİİ Kİ: İNSAN ETKİSİ
Biz insanların bazı müdahaleleri bazı türlerin yok olmasına neden olarak biyolojik çeşitliliği tehdit edebiliyor. Ormanların yok edilmesi, deniz kirliliği, iklim değişikliği ve diğer çevresel sorunlar, birçok türün yaşam alanını ortadan kaldırıyor. Yukarıda vermiş olduğumuz örnekte bahsettiğimiz cüce filler ve cüce su aygırları da insanların adaya yerleşmesi sonucu türü tükenmiş canlılar arasında yer alıyorlar. Bu sebeple bu olağanüstü çeşitliliğini korumak için doğayı ve ekosistemleri korumamız gerekiyor.
