Dünyanın görüntülenen ilk kara deliğinden bir ilk daha geldi!
25.03.2021 - 12:07 | Son Güncellenme:
milliyet.com.tr
Yaklaşık iki yıl önce tarihte görüntülenmesi başarılmış ilk kara delik olan M87* adı verilen kara deliğin, fotoğrafı çekilmiş ve bilim dünyasında heyecan yaratmıştı. M87*'den yeni bir gelişme daha geldi. Bilim insanları duyurdu...
Yaklaşık iki yıl önce tarihte görüntülenmesi başarılmış ilk kara delik olan M87* adı verilen kara deliğin, fotoğrafı çekilmiş ve bilim dünyasında heyecan yaratmıştı. Burada çalışmalar yapan bilim insanları kara deliğin ilerleyen günlerde daha farklı özellikleri sahip olabileceğini araştırmalarının da sürdüğünü duyurmuştu. Yeni gelen haberlere göre tarihte fotoğraflanabilen ilk kara delik yine bir ilke imza atmayı başardı.
M87* etrafındaki elektromanyetik dalga yapısıyla gündem olmayı başardı. Kara delikte ortaya çıkan ilk yapı olan bu buluşla birlikte aynı kara delik bir ilki daha başarmış oluyor. Tarihte görüntülenen ilk kara delik olmasının yanında bilim insanlarının mercek altına aldığı M87* ilerleyen süreçte bambaşka gelişmelerle gündem olacak gibi duruyor.
Event Horizon Teleskobu’nun kaydettiği veriler üzerinde çalışma yapan bilim insanları, manyetik alan olduğunu keşfetti. Kara delikten etrafa yayılan ışıkları inceleyen araştırmacılar, manyetik alanın ışığın bükülmesi sayesinde ortaya çıktığını duyurdu.
Kara delik etrafında yer alan kuvvetli çekim alanı fotonların yayılma doğrultusunu da değiştiriyor bu sebeple Dünya’dan yaklaşık 55 milyon ışık yılı uzaklıkta olan bu kara deliğin keşfedilecek daha pek çok detayı olduğunu gözler önüne seriyor.
Konu hakkında açıklama yapan astronom Ivan Marti-Vidal, yeni buluşun önemli bir kilometretaşı olduğunu belirtiyor. Işığın polarizasyonu üzerine vurgu yapan Marti-Vidal, Nisan 2019 yılında fotoğrafı çekilen kara deliğin altında yatan fiziği anlamamızın ilerleyen dönemde daha kolay olacağını söylüyor.
Polarizasyon nedir? Polarizasyon elektromanyetik radyasyon olarak biliniyor. Bir ışık parçacığı uzayda hareket halindeyken belli bir yönde doğrultusunu değiştirebiliyor. Bu noktada karşımıza çıkan polarizasyon, elektronmanyetik radyasyon olarak da adlandırılıyor.
KARA DELİK NEDİR?
Çok büyük kütleye ve çok büyük çekim kuvvetine sahip kozmik yapılara kara delik deniyor. Çekim kuvvetleri sayesinde de yakın mesafelerindeki her şeyi içine çeken kara delikler, uzay devasa boyutlara gelebiliyor.
Neden oluştuklarının cevabı ise kütle çekim kuvveti ile yıldız iç basıncının çatışmasında gizli. Ömrünün sonuna doğru yaklaşan yıldızlarda bir süre sonra merkezdeki nükleer tepkimeler kütle çekim kuvvetini dengeleyemez hale gelir, bu nedenle yıldızın tüm kütlesi merkeze doğru çekilmeye başlar.
Bir süre sonra tüm kütle bir noktaya toplanmış olur ve yoğunluk inanılmaz arttığından bu kütlenin çevresinde olan her şey, ışık bile, bu yeni oluşan yapının içerisine doğru çekilir.
KARA DELİK NASIL OLUŞUR?
En genel haliyle Güneş'ten çok daha büyük yıldızların patlayıp içine çökmesi sonucu oluşurlar. Güneş'ten çok daha büyük derken, kütlesi Güneş'inkinin 20 katı demek istiyorum. Öyle bir cisim düşünün ki, 20 Güneş kütlesine sahip ama çapı sadece 16 kilometre, yukarıdaki paragrafın aksine bu kadar da olağanüstü cisimler bunlar.
İLK KEZ FOTOĞRAFI ÇEKİLDİ
Gökbilimciler, uzak bir galaksinin merkezinde yer alan süper kütleli kara deliğin ilk kez fotoğrafını çekmeyi başarmıştı. 2019 yılında yaşanan bu gelişme milyonlarca kişinin uzaya olan ilgisini artırmıştı.
Canlı yayınla tüm dünyanın izlediği bu kara delik, biraz flu da olsa çekilen fotoğrafıyla dikkat çekmişti. 40 milyar km çapıyla Dünya'dan üç milyon kat daha büyük olan dev kara deliği bilim insanları "canavar" olarak tanımladı.
Dünya'dan 500 bin katrilyon (500 kentilyon) km uzaktaki kara deliğin fotoğrafını çekmek için dünyanın farklı bölgelerinde yer alan 8 teleskop kullanıldı.
Kara delik hakkında gelişmeler bilim camiası tarafından olduğu kadar dünyadaki milyonlarca bilim sevdalısı tarafından merakla takip ediliyor. Zira M87* adlı kara delik ilkleri içinde barındırıyor.
