Dünyanın en soğuk bölgelerine derin bir yolculuk: Tundra iklimi
25.09.2024 - 17:01 | Son Güncellenme:
Gezegenimizin en sert ve zorlu iklimlerinden biri olan tundra, soğuk havaları ve eşsiz manzaralarıyla doğanın en çetin koşullarını barındırıyor. Öyle ki tundra, hayatta kalmanın adeta bir meydan okuma olduğu, bitki örtüsünün sınırlı ve canlı yaşamının çok az olduğu, soğuğun her daim hüküm sürdüğü bir coğrafyayı temsil eder. Peki, tundra iklimi nedir? Nerelerde bulunur? Nasıl bir ekosisteme sahiptir?
Tundra iklimi, genellikle kutup bölgelerinde görülen, yılın büyük bir bölümünde donmuş topraklarla kaplı, kısa yazların ve uzun kışların yaşandığı bir iklim türüdür. Dünyanın bu en soğuk bölgelerinde, yaşam tüm bu zorlu şartlara rağmen devam eder. Ancak bu bölgede bitki örtüsü ve hayvan çeşitliliği oldukça sınırlıdır. Hadi gelin şimdi, tundra ikliminin detaylarına ve etkileyici özelliklerine göz atalım.
TUNDRA İKLİMİ NEDİR?
Tundra, kelime anlamı olarak ‘ağaçsız dağlık arazi’ demektir. Tundra iklimi, kutup bölgelerine yakın alanlarda görülür ve yılın büyük bir kısmında toprak donmuş hâlde kalır. Bu iklimde sıcaklık nadiren 10 dereceyi aşar ve kışlar genellikle çok uzun ve sert geçer. Sıcaklık sıfırın altına indiğinde, toprak tamamen donar ve bu donmuş tabakaya ise ‘permafrost’ adı verilir. Tundra iklimi, dünyanın en soğuk iklim türlerinden biridir.
NERELERDE GÖRÜLÜR?
Tundra iklimi, genellikle kuzey yarımkürede, özellikle Kuzey Amerika, Grönland, Sibirya ve İskandinavya'nın kuzey bölgelerinde oldukça yaygındır. Ayrıca, Güney Yarımküre’de Antarktika kıtasının bazı bölgelerinde de tundra iklimi görülür. Bu iklimin yaygın olduğu yerlerde yıl boyunca kar ve buz hâkimdir ve bitki örtüsü oldukça kısıtlıdır.
TUNDRA BİTKİ ÖRTÜSÜ NEDİR?
Tundra iklimi, ağaçsız dağlık arazi anlamına gelse de, yosunlar, likenler, çalılar ve bazı küçük otlar tundrada yaşamı simgeler. Bu bitkiler, donmuş toprak ve sert iklim koşullarına uyum sağlamışlardır. Tundrada yetişen bitkiler genellikle kısa ve geniş bir çevreye yayılırlar, bu sayede sert rüzgârlara karşı korunurlar.
HAYVANLAR NASIL YAŞAR?
Tundra iklimi, hayvanlar için oldukça zorlu bir ortamdır, ancak bu soğuk bölgelerde de hayatta kalmayı başaran bazı türler vardır. Kutup ayıları, ren geyikleri, kutup tilkileri ve kar baykuşları başlıca örnekleridir. Bu hayvanlar, soğukla baş edebilmek için kalın kürklere ve yağ tabakalarına sahiptirler. Ayrıca, çoğu hayvan yılın en sert dönemlerinde göç ederek daha ılıman bölgelere geçiş yapar. Daha sonrasında ise tekrar asıl bölgelerine göç ederler.
DONMUŞ TOPRAKLAR DİYARI TUNDRA
Permafrost (donmuş toprak), tundra ikliminin en belirleyici özelliklerinden biridir. Toprağın alt tabakası yıl boyunca donmuş kalır ve bu, bitkilerin kök salmasını zorlaştırır. Sadece yüzeydeki ince toprak tabakası, kısa yaz mevsiminde çözülür. Bu durum ise sınırlı bitki örtüsünün büyümesine izin verir. Permafrost aynı zamanda inşaat projelerini ve altyapı çalışmalarını da oldukça zorlaştırır. Bu sebeple o bölgelerde inşa edilecek olan yapılar bölgenin şartlarına uygun şekilde edilir ve zaten çok az sayıda yapı bulunur.
