22.02.2004 - 00:00 | Son Güncellenme:
İnsan yazı yazmaya parmaklarıyla ve su üzerine şekiller çizerek başlamıştı. Bugün dijital ortamda, yaptığı anlaşmalara, elektronik imza atma teknolojisine sahip. Ancak buna rağmen kalemlerin yerini hiçbir şey tutmuyor. İş ve siyaset dünyasının önde gelen isimleri en önemli kararlara asla vazgeçemedikleri marka kalemlerle imza atıyorlar.
Kalem tüketimi ülkelerin gelişmişlik düzeyine göre farklılıklar gösteriyor. Özellikle gelişmiş ülkelerde mürekkepli kalemler kategorisinde roller kalemlerin başı çektiğini belirten Tüm Kırtasiye İmalatçıları İthalatçıları Derneği (TÜKİD) Başkanı Levent Artan, kurşun kalemler kategorisinde ağaç cidarlıların yoğun olarak kullanıldığını belirtiyor.
Ülkelerin gelişmişlik seviyesi düştükce katı mürekkepli tükenmez kalem tüketiminin arttığını dile getiren Artan, kurşun kalemler kategorisinde ise ağaç cidarlı kalemlerden, versatile (mekanik kurşun kalemler) doğru bir geçişin yaşandığını söyledi.
1.5 milyar dolarlık pazar
1.5 milyar dolarlık kırtasiye sektörü içinde kayıtdışı rakamlar da göz önüne alındığında kalem pazarı yüzde 30'luk bir pay alıyor. Resmi verilere göre ise kalem pazarının kırtasiye sektörü içindeki payı 200 milyon dolar.
Sektörde kalem ihracatı çok az. ABD, Hollanda, İsviçre, Almanya, Balkan ülkeleri, Türki Cumhuriyetler, İran, Mısır, Lübnan ve İsrail'e ihracat var. İthalat ise rakamları belli olmamakla birlikte, toplam pazarda yüzde 70 paya sahip. Yani Türkiye'de kullanılan kalemler ağırlıklı olarak ithal. Türkiye'de mürekkepli kalemler kategorisinde tükenmez kalem en büyük payı alıyor. Kurşun kalemler kategorisinde ise mekanik ve ağaç cidarlı kalemler başı çekiyor. Türkiye'de en çok 0,5 ve 0,7 uç kalınlıkları tercih ediliyor.
1969'dan bu yana faaliyet gösteren Adel Kalemcilik, Johann Faber ve Faber Castell markalarının da Türkiye distribütörü. 2003 yılı net cirosu 38.5 trilyon, ihracatı ise 2.65 milyon dolar. 40'a yakın ülkeye ihracat yapıyor.
Ucu altın ve evcil hayvan gibi
Türkiye'de dolmakalemi ilk üreten firma olarak bilinen Scrikss'in cirosu 5 milyon dolar. Satış Müdürü Salih Karabulut, ihracat rakamlarını artırmaya çalıştıklarını belirtiyor. Cross marka kalemlerin Türkiye distribütörlüğünü de yaptıklarını dile getiren Karabulut, "Cross'ların ucu has altındır ve kullananın eline göre şekil alır. Yani başka biri bu marka kalemle yazamaz. Bir nevi evcil hayvan gibidir" diyor.
1887'de kurulan Japon Mitsubishi Co.'nun Türkiye temsilciliğini yapan Uni Yazı Gereçleri, Türkiye'de yılda yaklaşık 6 milyon adet Uniroller kalem satıyor. Firma 1979 yılında dünyanın ilk su bazlı kalemi 'Uniball' ile iyi bir çıkış yaptı.
George W. Bush Beyaz Saray'daki başkanlığı döneminde önemli kararlarına imzayı Cross marka kalem ile atıyormuş. Bill Clinton ise bir 'kalemvaryemezi' olarak nitelendiriliyor. Yani bir sürü kalemi var ama kullanmakta cimri. Clinton Parker ve Montegrappa meraklısıymış. Diğer Montegrappa tutkunu ise ünlü yazar Ernest Hemingway. Birinci Dünya Savaşı sırasında gönüllü ambülans şoförlüğü yaptığı dönemlerde sevdiklerine mektupları bu kalemle yazarmış. Montegrappa marka kalemlerin tutkunları arasında Rus lider Putin ve ünlü popstarımız Tarkan da bulunuyor.
Bizim siyasilerimiz arasında Montblanc'ın ayrı bir yeri var. Tayyip Erdoğan ve Deniz Baykal'ın yanından ayırmadıkları Montblanc dolmakalemleri çalışanları tarafından da iyi biliniyor. Özel kaleminin verdiği bilgiye göre Deniz Baykal, devamlı akan, ara sıra yazmayan Montblanc kaleminden asla vazgeçmiyormuş. Her önemli kararın altına Montblanc dolmakalemi ile imza atıyormuş. Kapağını her açışında elini mürekkep boyayan kaleminden çalışanları aman demiş ama Baykal, kaleminden vazgeçmemekte ısrarlıymış.
Montblanc tutkunu Başbakan'ın başdanışmanı Nabi Avcı da kalem tutkusu ile tanınıyor. Avcı, özellikle sarı silgili kurşun kalem seviyor. Babasından kalma Pelikan kalemi hâlâ kullanan Avcı'nın yüzlerce kalemi var. Ayrıca, bir hattat gibi kalemlerin traşlarını da çöpe atmıyormuş. "Eskiden hattatlar kalem yontularını biriktirirler ve vasiyetlerinde o yontulardan yakılan ateşle ısıtılan suyla yıkanmak isterlermiş. Ben de kalemlerin tıraşlarını çöpe atmıyorum, ev ve işyerinde kavanozlarda saklıyorum" diyor.
Bülent Ecevit için nasıl ve ne çeşit bir kalem kulandığı önemli değilmiş. Sakıp Sabancı ise en çok kurşun kalem kullanırmış. Bütün notlarını kurşun kalemle alan Sabancı sadece evrak imzalarken dolmakalem ya da tükenmez kalem kullanırmış.
PARKER: 1888'de telgraf eğitmeni S. Parker, öğrencilerinin kalemlerinin mürekkep akıtmasını şikâyetleri üzerine Parker kalemleri geliştirdi.
MONTBLANC: 1906'da kırtasiyeci Claus - Johannes Voss, banker Christian Lausen ve mühendis Wilhelm Dziambor tarafından kuruldu.
MONTEGRAPPA: Birinci Dünya Savaşı sırasında Elmo markası ile üretimi yapılan bu kalemler çok geçmeden İtalya'nın Grappa dağından esinlenerek Montegrappa ismini aldı. Kalemlerin en büyük özelliği ise üretimlerinde mücevher tekniklerinin kullanılması.
WATERMAN: 1884'te Lewis Edson Waterman tarafından tasarlanan ilk gelişmiş dolmakalem, bugün de Amerika'nın en prestijli kalem markaları arasında.
ST DUPONT: 1872 yılında deri cüzdan üretimiyle işe başlayan St. Dupont ilk kalem üretimini 1976 yılında yaptı.
CROSS: Amerika ve İrlanda'da üretiliyor. Ömür boyu garantili özel yapım bu kalemlerinin Türkiye distribütörü Scrikss Maden ve Plastik Sanayii.
Mont Blanc: | 246 - 850 euro arası |
Waterman: | 400 milyon lira |
Cross: | 50 - 500 milyon lira |
Parker: | 30 milyon - 1 milyar lira |
St. Dupont: | 30 - 130 dolar |
Montegrappa: | Yaklaşık 4 milyar lira (Türkiye'de distribütörü yok, özel getirtiliyor) |