Yoğurda hücum! Üretim arttı ihracat yükseldi...

AYLİN RANA AYDİN - Türk mutfağının vazgeçilmezleri arasında yer alan yoğurtta üretim giderek artıyor. Son dönemde az yağlı yoğurtlara yönelik talebin yükseldiği ifade ediliyor. Bunun yanı sıra bir kısım tüketicinin de yoğurtta yağ oranının azaldığına yönelik şikâyetleri bulunuyor. Tüketici dernekleri, yağ, süt oranlarının ambalaj üzerinde yazdığını ifade ederken, tüketicinin içerik kısmını dikkatli incelemesini tavsiye ediyor.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Süt ve Süt Ürünleri Üretimi verilerine göre 2023 Kasım ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yoğurt üretimi yüzde 12 arttı. 2023 Ocak - Kasım döneminde ise bir önceki yılın aynı dönemine göre, yoğurt üretimi yüzde 4.4 arttı. 2022 yılı Ocak - Aralık döneminde ise bir önceki yılın aynı dönemine göre, yoğurt üretimi yüzde 3.8 artarak 1.1 milyon ton olarak gerçekleşti.

Ambalajlı Süt ve Süt Ürünleri Derneği Başkanı Harun Çallı, yoğurt üretim miktarının her geçen gün arttığını söyledi. Yoğurdun Türk beslenme kültürünün vazgeçilmez bir parçası olduğunu dile getiren Çallı, “Meyveli yoğurtlar özellikle genç nesillerin beslenmesi için vazgeçilmez. Aynı zamanda sağlıklı bir atıştırmalık alternatifi olarak da karşımıza çıkıyor. Artan sağlık endişeleri ve bağışıklık sistemlerini güçlü tutmak gibi beklentiler neticesinde probiyotik yoğurt pazarı da giderek gelişiyor. Bu nedenledir ki yoğurt üretim rakamlarımız her geçen gün artıyor. Fakat gerek raf ömrü gerekse taşıma koşullarının zorluğu gibi nedenlerle yoğurdumuzu yakın coğrafyalar dışında ihraç etme olanağımız kısıtlı” dedi.

İhracat nerelere?

Türkiye yoğurt ve ayran toplam üretim miktarlarının 2022 yılında bir önceki yıla göre yüzde 5 artarak 1.94 milyon ton olduğunu söyleyen Çallı, “2023 yılı rakamları tam açıklanmamış olmakla birlikte önceki yıla göre üretimimizde yüzde 7 civarı artış beklemekteyiz.

Yoğurt ve ayran dış ticaretine bakıldığında, toplam ihracatta 2022’de bir önceki yıla göre yüzde 45 artışla ihracat 8.6 bin tona ulaşmıştır. Bu iki süt ürününde en fazla ihracat yapılan ülkeler ise sırasıyla yüzde 21.8 ile KKTC, yüzde 19.8 ile Gürcistan, yüzde 11 ile Libya ve yüzde 10.9 Birleşik Arap Emirlikleri” diye konuştu.

Çallı, tüketicilerin artık farklı oranlarda yağ içeren ürünler talep ettiğini vurgulayarak, şunları söyledi:

“Son dönemde az yağlı yoğurtlara olan talep artmakta. Yoğurdun yağ oranı Türk Gıda Kodeksi tarafından açıkça tanımlanmıştır. Etiket okuma bilincine sahip tüketiciler diyetine en uygun ürünü seçebilmektedir. Yoğurdun üzerindeki kaymak, yağın yoğurdun üzerinde birikmesi ile ilgili. Yoğurt homojenize edilerek, etiket üzerinde belirtilen yağ miktarı ürünün tamamına yayılmaktadır.”

İçeriğe dikkat!

Online şikâyet platformlarında da tüketicilerin yoğurtlarda yağ, kaymak olmadığına yönelik şikâyetleri bulunuyor. Tüketiciler, yağsız yoğurtların ambalajların üzerinde belirtilmesi gerektiğini söylüyor.

Tüketici Birliği Federasyonu (TBF) Genel Başkanı Mehmet Bülent Deniz, “Marketlerde yarım yağlı tereyağı gibi ürünler görüyoruz. Bunlar ambalajlarda belirtildiği için tüketicinin de kaymak, süt oranını bilerek alacağı kabul ediliyor. Gıda kodeksine uygun olarak etken maddeleri azaltıyorlar. Ambalajda yazmıyorsa eğer bu durumda tüketicinin bir hakkı var. Genel gözlemimiz bu ürünler ambalajda bilgi çerçevesinde satışa sunuluyor. Tüketicinin içerik kısmını dikkatli okumasını tavsiye ediyoruz” dedi.

Peki sütteki durum nedir?

Süt üretimi, 2020-2021 dönemi düşük seyreden süt fiyatları nedeniyle kritik bir azalış göstermişti. Kazanç elde edemeyen üreticiler süt ineklerini kesmiş, sektör daralmıştı. Son iki yıl dalgalı seyreden süt üretiminde yeni bir yükseliş var. TÜİK’in son verilerine göre, ticari süt işletmeleri tarafından toplanan inek sütü Ocak - Kasım 2023 döneminde yüzde 4.3 yükseldi.

Raf ömrü neden uzun?

Fabrikalarda üretilen yoğurtların uzun raf ömrünün çok tartışılmasıyla ilgili Harun Çallı şöyle konuştu:

“Fabrikasyon yoğurdun raf ömrünün uzun olmasının birinci nedeni toplam kuru maddenin yüzde 12’lerden yüzde 16-17’ye yükseltilmesidir. Çünkü kuru madde içinde yer alan süt proteini, yoğurda kıvam, katılık, sertlik de kazandırmaktadır. Kuru madde artırılarak muhafaza yöntemi asırlardan bu yana uygulanan bir yöntem olarak, gıdaların uzun süre bozulmadan muhafazasını sağlar. Uzun süre dayanması hijyen açısından uygunluğunun sonucu.”

Tavadan laktozsuza farklı çeşit çok!

Probiyotikten meyveliye, kaymaksızdan laktozsuza, tava yoğurdundan süzmeye kadar pek çok farklı seçenekte yoğurt satılıyor. Bir kilo kaymaksız yoğurt fiyatı 28-30 lirayken kaymaklı yoğurt 45-80 lira arası satılıyor. Dörtlü probiyotik yoğurtlar 35 liradan başlıyor. Süzme yoğurtların fiyatları ise 42 lira ila 100 lira arasında. Laktozsuz yoğurt ise 25-40 lira aralığında. 6’lı paketlerdeki meyveli yoğurtların fiyatı ise 22-27 lira arası değişiyor. Bir kilo kaymaklı tava yoğurdu 40-65 lira aralığında satılıyor.