Yıldız: Türk Akımı'ndaki gecikme Rusya kaynaklı

Yıldız, Türk Akımı projesindeki son durum, enerji hatlarına yönelik saldırılar, Rusya, İran ve Çin'le enerji alanındaki ilişkiler konusunda AA muhabirinin sorularını yanıtladı. Türkiye'nin, Türk Akımı projesinden bağımsız Batı Hattı ile ilgili 31 Aralık 2014'te biten ve yeni bir fiyat müzakeresi ihtiyacı doğuran bir anlaşması olduğunu belirten Yıldız, proje ve fiyat müzakerelerinin müstakil konular olmasına rağmen Rusya'nın eş zamanlı ilerlemek istediğini aktardı.

Bakan Yıldız, "Yüzde 10,25'lik indirim 1 Ocak 2015 tarihinden itibaren geçerli olmak kaydıyla Rusya Federasyonu'nun Türkiye'ye verdiği gaz için uygulanacaktır diye bir karar aldık, bu indirim Türkiye'nin yaklaşık yıllık 1 milyar dolarlık rakamına denk geliyor. Yazıya döktük, imzalanması lazım. Rusya tarafı dedi ki 'Biz bu imzaları atalım, eş zamanlı da götürelim.' Aslında müstakil konular olmasına rağmen, 'bizim için bir mahsuru yok. Biz bunu ön fizibilite raporundan sonra hep beraber imzalayalım. Ön fizibilite için iznimizi verdik, bu güzergahtan geçebilirsiniz' dedik. Çünkü koordinatları belli oldu ama ondan sonra zaman olarak herhalde her bir ülkenin de farklı işleri var, buna tam zaman ayıramadılar diye düşünüyorum. Şu anda fiyat indirimini imzalamış değiliz" ifadelerini kullandı.

Yıldız, Türk Akımı projesi için talebin Rusya'dan geldiğini ve 13 Haziran'da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in Bakü'de gerçekleştirdiği toplantıda konuyla alakalı siyasi kararların teyit edildiğini hatırlattı. Projenin 265 kilometrelik kısmının Trakya'dan geçeceğine dikkati çeken Bakan Yıldız, şöyle devam etti:

"265 kilometrelik kısmı Rusya Federasyonu, belli gecikmelerle veya gecikmeden daha ziyade biraz daha uzun süren belli bir tarihte verdiler ki bu, haziranı buldu. 10 Haziran'a kadar verilememiş bir koordinatın izni verilmez çünkü Türkiye'nin nereye izin vereceğini bilmesi lazım. Biz hükümetler arası görüşmeyle alakalı taslakları karşılıklı verdik, her noktada mutabakat sağlamış değiliz ama anlaşırız sonuçta. Uluslararası hükümetler arası anlaşmanın ve evsahipliği anlaşmasının imzalanması lazım. Bunların Meclis'ten geçmesi lazım, açıkça söyleyeyim, Meclis'te şu anda bunlar gündeme gelmez ve geçmez çünkü Türkiye'nin hükümetini ister koalisyonla isterse erken seçimle mutlaka bulması lazım."

Yıldız, bu tür konuların tarafları olduğunu, bu yüzden ortak paydada bir araya gelinebileceğini ifade etti ve bir boru hattıyla beraber Türkiye'nin ihtiyaçlarının karşılanabileceği bir yapının kurgulanacağına inandığını dile getirdi.

"Projelerimizi siyasetten arındırdık"

Rusya ile gerek Suriye gerekse sözde Ermeni soykırımı gibi siyasi konuları enerji projelerine yansıtmadıklarını vurgulayan Yıldız, "Siyaseten olumsuz etkileyebilecek bütün konulardan arındırdık projelerimizi, izole hale getirdik ki biz projelerimize devam edelim. Zaman zaman Suriye konusunda Rusya Federasyonu ile zaman zaman Irak konusunda İran'la belli noktalarda mutabakat sağlayamıyor olabiliriz ama bu tür projelerimizi engelleyebilecek bir yapıyı doğru bulmuyoruz" değerlendirmesinde bulundu.

Yıldız, enerji projelerini siyasi yüklerden arındırarak gerçekleştirmeye devam edeceklerinin altını çizdi.

"Telkinlere açık değiliz"

AB ülkeleri ve ABD'nin, Türk Akımı projesine sıcak bakmadıklarını anımsatan Yıldız, bu ülkelerin ancak tavsiye ve yorumları olabileceğini belirtti. Yıldız, Türkiye'nin kararlarını özgür bir şekilde aldığını ve menfaatlerine uygun yapıyı ortaya koyduğunu ifade ederek, şöyle konuştu: "Biz herhangi bir telkine açık değiliz, bunu söylemem lazım. Avrupa Komisyonu Enerjiden Sorumlu Başkan Yardımcısı Maros Sefcovic ile görüştüğümüzde bunu belirleyecek olan konunun talep olduğunu söyledim. Siz şimdi AB üyesi olarak hem talep edip hem de 'bu proje olmaz' derseniz bu çelişkiyi bütün kesimler görür ve algılarlar. Bunu belirleyecek olan talep. Şu anda AB ülkelerinden bu gaza talebi olanlar var. İsimlerini saymayayım ama onlar talepte bulundukça proje gerçekleşiyor, buna karar verecek olan AB ülkelerinin talepleri. O yüzden bu çelişkiyi aşmaları lazım geldiğini söyledim."

Türkiye'nin kendi menfaatlerine uygun olacak şekilde projede tek boru ile ilgili kısmın destekçisi olduğunu dile getiren Yıldız, iki, üç ve dördüncü boruların AB ülkelerinin talepleri doğrultusunda inşa edileceğini anlattı.

"Projenin Trakya kısmında yerli istihdamı göreceğiz"

Yıldız, söz konusu projede doğalgazın şu anki indirimle sağlanacak fiyattan alınacağını ve projenin 2021 ve 2024 yılına kadar iki ayrı kontratı olduğunu söyledi. Türkiye'nin projenin Karadeniz kısmıyla ilgili maliyetlere katılmayacağını fakat Trakya kısmındaki maliyetleri üstlendiğini hatırlatan Yıldız, "Biz buradan gazı AB ülkelerinin aldığı fiyattan daha pahalıya almak istemediğimizi söyledik ve gittikçe bu makas kapanıyor. Biz miktar olarak Rusya Federasyonu'ndan en fazla gaz çeken ikinci ülkeyiz. O yüzden biz değerli bir müşteriyiz aynı zamanda. Türkiye Rusya Federasyonu için son derece önemlidir, Rusya da Türkiye için önemlidir" diye konuştu. Yıldız, projenin Trakya kısmında Türk şirketlerin yer alabileceğine dikkati çekerek, "Kara kısmında hem istihdam hem mühendislik açısından tecrübemiz olduğunu ve birçok boru hattını gerçekleştirdiğimizi Rusya Federasyonu biliyor. O yüzden inşallah Trakya'da gerçekleştireceğimiz projede yerli istihdamı hep beraber göreceğiz" dedi.

İran'la tahkim süreci

Taner Yıldız, İran'la devam eden tahkim sürecinde sona yaklaşıldığına dikkati çekerek, şöyle devam etti: "Sanıyorum, kararlarını verdiler. Bizim onların objektifliğine olan inancımızı her zaman koruduğumuzu belirtmiştik. Şimdi de öyle. Biz inşallah o davayı kazanacağımıza inanarak başlamıştık. Şu anki kanaatimiz de odur. Biz başından beri bu yaptırımların sürdürülebilir olmadığını, bunun için çok ciddi başlıkları kamuoyu ile paylaştık. İran Türkiye için vazgeçilmez. Türkiye de İran için vazgeçilmez dost ve kardeş ülkedir. Bu ilişkilerde zaman zaman siyaseten farklı konulara girebiliyoruz. Ama bu projelerimize engel olacak bir durum değildir. Projelerimizi siyasetten izole ettiğimiz ülkelerden biridir İran." Yıldız, Türk şirketlerine İran'a gitmelerini tavsiye ettiğini aktararak, "Ama İran anayasası değişmemiştir. Dışarıdaki yaptırımlar değişmiştir. O yüzden bunu çok iyi tartmak lazım. Biz iyi olan ilişkilerimizi bir şekilde devam ettireceğiz. Önümüzdeki dönemde İran'a tabii ki bir seyahatimiz olabilir" ifadelerini kullandı.

Avrupa Birliği ile İran arasında bir doğalgaz boru hattı projesinin planlandığına değinen Yıldız, 35 milyar metreküp kapasiteli olması düşünülen hattın Avrupa ülkeleri için büyük önem taşıdığını ve Türkiye'nin hattın geçişi noktasında kamulaştırmalar ve güzergah belirlenmesi dahil tüm kolaylığı sağlayacağını dile getirdi.

"Buna müsaade etmeyeceğiz"

Yıldız, iletim ve boru hatlarına yapılan terör saldırılarının Kürtçülük adına yola çıkan, art niyetli ve Kürt vatandaşlara zarar veren eylemler olduğunun altını çizdi. Yatırımcıların her ülkede istikrarı aradığını belirten Yıldız, "Her terör eylemi uluslararası finansman tarafından takip ediliyor. Eğer amaçları yakıp yıkalım, böylece ülkeye yabancı yatırım gelmesin ise kusura bakmasınlar, buna müsaade etmeyeceğiz. Nerede, ne cevap verilmesi gerekiyorsa o cevabı vereceğiz" diye konuştu.

Boru hatlarına teknolojik koruma yolda

Yıldız, petrol ve doğalgaz boru hatlarının korunmasıyla ilgili çalışmaları olduğunu ifade ederek, "Boru hatlarının korunmasıyla ilgili teknolojik çalışmalarımız var. Genelkurmay ve jandarma ile yaptığımız ortak çalışmalar var. Bir yol haritası var. Boru hatları inşallah daha güvenli hale gelecek" dedi. Saldırı düzenlenen Kerkük-Yumurtalık boru hattının gelirlerinin Erbil ve Bağdat'a gittiğine dikkati çeken Yıldız, şöyle devam etti:

"Siz oranın gelirlerine mani oluyorsunuz. Sayın Barzani bunu açıkladı ve kınadı. Biz her zaman bu şiddete sert bir dille cevap veriyoruz. Kerkük-Yumurtalık boru hattında bombaladıkları yer henüz daha sisteme alınmadı. İran boru hattını bombaladılar. En son devreye aldık. Böyle olmaz. İran'dan doğalgaz aksıyor. Hizmeti aksatan PKK'dır. Oradaki Kürt vatandaşımızın da aldığı hizmet engelleniyor. Ben özellikle 7 Haziran seçimlerinden önceki o şirin gösterilmeye çalışılan dilin, bütün boyalarının aktığını, maskelerin düştüğünü ve HDP'nin gerçek PKK ile yüzleşmek zorunda olduğunu bir kez daha belirtmek istiyorum."

"Çinliler yatırıma gelecek"

Geçen hafta Çin'e resmi ziyarette bulunan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'a eşlik eden Yıldız, Çin'de yaptıkları görüşmelerin son derece önemli olduğunu kaydetti. Yıldız, Pekin'de yedi şirketin başkanıyla görüşmelerde bulunduğunu anlatarak, "Elektrik dağıtımına, yüksek voltajlı iletim hatlarına, kömüre dayalı üretim santrallerine ve nükleer ile alakalı ilgilerini bize belirttiler. Son derece olumlu geçti ve Türkiye'ye davet ettiğimiz yatırımcılar oldu. Finansmanlarıyla gelecekler ve biz de kendilerine iyi bir yatırım imkanı sağlayacağız" diye konuştu.

Çin'in Türkiye'de yapılması planlanan üçüncü nükleer santrale ilgisi olduğu söylentilerine ilişkin Yıldız, "Şu anda doğrudan üçüncü santrale yoğunlaşmıyoruz. Birinci ve ikinci santrallere daha çok uğraşıyoruz. Üçüncünün yerini tespit edip, ondan sonra şartlara bakacağız. Şu anda 'Çin'dir veya Çin değildir' demem için erken" değerlendirmesini yaptı.