'Yerli atıkla katma değer sağlayalım'

Çevreyi korumak hedefiyle ‘geri dönüşüm’ çalışmaları hızla devam ediyor. Geri dönüşüm faaliyetleri dernekler, vatandaşlar, vakıflar, kamu kurum ve kuruluşlarının katkılarıyla sürdürülüyor. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’ndan ambalaj atıklarını geri dönüştürmek için lisans alan 1000’in üzerinde tesis bulunuyor.
Çevre Koruma ve Ambalaj Atıkları Değerlendirme Vakfı da (ÇEVKO) atıkların dönüşümü konusunda rol üstleniyor.
ÇEVKO Genel Sekreteri Mete İmer, yetkilendirilmiş kuruluş olarak görev yaptıkları 15 yıldır ekonomiye yaklaşık 40 milyar liralık katkı sağlandığını belirtti.

Yüzde 55 dönüşüm

Kovid-19 salgınıyla birlikte vatandaşların ambalajlı ürünleri daha çok tercih ettiğine değinen İmer, “Hem sağlığımızı hem de ekonomimizi düşünmeliyiz. Geri dönüşüm tesisleri atık ithalatıyla değil, ülkemizde toplanan atıklarla katma değer yaratmayı sürdürmeli. Pandemi döneminde belediyelerin atıkları kaynağında ayrı toplama hizmetleri daha da önemli bir hal aldı” dedi.

Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği çerçevesinde 2020 yılı için geri dönüşüm oranının yüzde 55 olduğunu söyleyen İmer, “Buna ek olarak aynı yönetmelik kapsamında malzeme bazlı geri dönüşüm hedefleri de yer alıyor. 2020 yılı için bu oranlar, camda yüzde 60, plastikte yüzde 55, metalde yüzde 55, kâğıt/kartonda yüzde 60, ahşapta ise yüzde 15’tir” diye konuştu.

İmer, “Uluslararası Geri Dönüşüm Ofisi verilerine göre bu alanda 200 milyar dolarlık küresel bir ekonomi söz konusu. Kısaca ‘üret-kullan-at’ diye tanımlanabilecek doğrusal ekonomi modeli, hızla artan nüfusla birlikte sürdürülebilir kalkınmayı tehdit ediyor” dedi.

Döngüsel ekonomi

Gelişmiş ülkelerin atıkların kaynak olarak kullanıldığı ‘döngüsel ekonomi’ modeline geçtiğini dile getiren İmer, şöyle devam etti:

“Avrupa Birliği (AB) Komisyonu raporuna göre, döngüsel ekonomi, atıkların önlenmesi, eko-tasarım, tekrar kullanım sayesinde AB üyesi ülkelerdeki şirketlere 600 milyar euro ya da yıllık cirolarının yüzde 8’i mertebesinde net kazanç potansiyeli sunuyor. Döngüsel ekonomiye geçişle sera gazı salınımında yüzde 2-4 aralığında düşüş sağlanması bekleniyor. Döngüsel ekonomi konusunda Türkiye’deki çalışmaların öncüleri arasında yer alıyoruz ve diğer sivil toplum kuruluşlarıyla birlikte çalışıyoruz.”

170 bin atık kumbarası var

ÇEVKO olarak geçen yıl 563.554 ton ambalaj atığının geri dönüştürüldüğünü belgelediklerini söyleyen Mete İmer, “2019’da Türkiye genelinde 145 belediye ile işbirliği içerisinde, ambalaj atıklarının kaynağında ayrı biriktirilmesi ve toplanması amacıyla iç mekanlara ve dışarıdaki ortak alanlara yerleştirilmesi için 170 bine yakın ambalaj atığı kumbarası gönderdik” dedi.

Maske ve eldiven bertaraf ediliyor

Maske ve eldivenler için belediyeler tarafından kurum ve işletmelerin bina giriş çıkışları ile ortak kullanım alanlarına ayrı biriktirme ekipmanları yerleştiriliyor. Geçici depolama alanında en az 72 saat bekletilen atıklar daha sonra evsel atık olarak bertaraf ediliyor. Karantinadaki evlerde, sağlık kuruluşlarının karantina bölümleri ile karantina birimi olarak belirlenen yerlerde oluşan atıklar ise ‘tıbbi atık’ olarak ele alınıyor.

Nereye atayım?

Sıfır Atık ile birlikte toplama noktaları da oluşturulduğunu belirten İmer, “Vakfımızın bu doğrultuda geliştirmiş olduğu ‘Nereye Atayım’ uygulamasıyla atık toplama ekipmanları dijital haritalar üzerine işlenip, belediyelerin tüm atıkları tek bir ekran üzerinden izlenebiliyor. Ayrıca vatandaşlar en yakın toplama ekipmanını görüp talep ve şikayetlerini ilgili kişilere kolayca iletebiliyor” diye konuştu.