Yenilenebilir enerji Türkiye için alternatif ihracat kalemi olabilecek

SHURA Enerji Dönüşümü Merkezi tarafından hazırlanan "Türkiye'de Yenilenebilir Enerji Tedariki ve Belgelenmesi" raporuna göre, tüketicilerin yenilenebilir enerjiyi piyasadan veya tedarikçilerden satın alabilecekleri ayrı bir ürün olarak talep etmeleri yaygınlaşıyor.

Dünya genelinde çok uluslu ve yaygın tedarik ağına sahip şirketler başta olmak üzere kurumsal şirketler, sürdürülebilirlik taahhütleri kapsamında elektrik tüketimlerini yenilenebilir kaynaklardan karşılamaya önem verirken, tüketilen enerjinin yenilenebilir kaynaklardan üretildiği yeşil sertifikalar yoluyla kanıtlanıyor. 

Bu kapsamda, şirketlere yeşil sertifikalar yoluyla yenilenebilir enerji satışı üretici ve tedarikçiler için alternatif bir iş modeli haline gelmeye başladı. Geçen yıl sonunda dünya genelinde tüketimleri yıllık 278 teravatsaat büyüklüğünde 260 şirket yüzde 100 yenilenebilir elektrik tüketimi taahhüdünde bulundu. Bu şirketlerin 53'ü hedefini gerçekleştirirken, 207 şirket ise 2030'a kadar yüzde 100 hedefine ulaşmayı planladığını açıkladı.

Bu şirketler tarafından talep edilen yenilenebilir enerji, küresel yenilenebilir enerji tüketiminin yaklaşık yüzde 8’ine karşılık geldi.

Türkiye'de YEK-G uygulaması haziranda başlayacak

Türkiye'de ise YEK-G uygulamasının haziranda başlaması bekleniyor. Bu belgelerle tüketicilere tedarik edilen elektriğin yenilenebilir kaynaklardan üretildiği ispat ve ifşa edilecek. Enerji Piyasaları İşletme AŞ, YEK-G belgelerinin ticaretinin yapılabilmesi için oluşturulacak piyasayı işletecek.

Her bir megavatsaat elektrik üretimi için bir adet YEK-G belgesi oluşturulabilecek ve bu belge elektriğin üretim dönemi bitiş tarihinden itibaren 12 ay süreyle geçerli olacak.

Görevli tedarik şirketleri, kendi portföylerinde yer alan ve yeşil tarifeden yararlanan tüketicilere düzenlenen tarife kapsamında tedarik ettiği enerjiyi YEK-G belgeleriyle kanıtlamakla yükümlü olacak.

AB kuruluşlarına üyelik

Kısa dönemde sistemin işler hale gelmesi için olarak yönetmeliğin yürürlüğe gireceği 1 Haziran 2021'e kadar YEK-G Sistemi ve Organize YEK-G Piyasası İşletim Usul ve Esasları'nın, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) tarafından yayımlanması bekleniyor.

SHURA'nın raporuna göre, EPDK'nin yol haritasında Türkiye'deki sertifikaların Avrupa Birliği'nde (AB) geçerlilik kazanmasının sağlanması için ilgili kuruluşlara üye olunması planlanıyor. Bu sayede Türkiye'nin menşe garantisi veren belge ihraç hakkı elde etmesi ve yenilenebilir enerji üreticilerinin yurt dışında da gelir sağlayabilecekleri yeni bir pazara erişebilmeleri hedefleniyor.

Ayrıca, sertifikaların AB karbon vergisi yükümlülüklerinde ve sınırda karbon vergisine karşılık olarak kullanılabileceği öngörülüyor.

Yenilenebilir enerjide güneş ilk tercih

Yenilenebilir enerji tedarik etmek isteyen şirketler için güneş enerjisi ilk tercih olarak öne çıkıyor. Bunu rüzgar ve hidroelektrik takip ediyor.

Bu kapsamda raporda, yeterli arzın sağlanabilmesi için lisanssız güneş enerjisi santrallerinin YEK-G sistemine dahil edilmesi öneriliyor.

Türkiye'nin toplam elektrik üretiminde 2020 sonu itibarıyla yenilenebilir kaynakların payı yüzde 43, rüzgar ve güneş enerjisinin payı yüzde ise 12 seviyesinde bulunuyor.