15.02.2025 - 07:31 | Son Güncellenme:
Milliyet.com.tr/ÖZEL Tüketiciler "marketfiyati.org.tr" internet sitesi üzerinden fiyat karşılaştırmalarını yaparken, bazı ürünlerde fahiş fiyat farklılıkları da ortaya çıktı. Örneğin bir temizlik malzemesinin satış fiyatının bir markette 129 TL iken, bir diğerinde 265.95 TL olduğu gözlendi. Aynı markalı ürünlerin marketten markete fiyat farkının bu denli olması sosyal medyada tartışma konusu oldu.
Peki "marketfiyati.org.tr" web adresindeki ürün ile market rafındaki ürünün fiyatında farklılık olursa, bu durumda vatandaş ne yapabilir? Fiyat farkını iade alabilir mi? Tüketiciler aynı ürünün farklı marketlerde 2 katı fiyat farkıyla satılmasına karşı ne yapmalı? Yeni uygulama market fiyatlarını nasıl etkiler?
Konuyla ilgili tüm merak edilenleri TÜKONFED Başkanı Aydın Ağaoğlu ve (TÜKONFED) Başkan Vekili Avukat İbrahim Güllü, milliyet.com.tr’ye değerlendirdi.
TÜKETİCİ NEREYE ŞİKAYET EDEBİLİR?
TÜKONFED Başkanı Aydın Ağaoğlu’nun açıklamaları şu şekilde: “Yeni uygulama ile artık tüketiciler fiyatları mukayese edebilecekler. Fiyatlar aşırı farklı ise bunu internet üzerinden Ticaret Bakanlığı’nın bünyesindeki Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulu’na şikayet edebilirler.
Fiyatların birbirinin tıpatıp aynısı olması rekabet kanuna da aykırılık oluşturur. Fiyatların aynı olması halinde Rekabet Kurulu’na da şikayet edilebilir. İncelemede ortak fiyat belirlendiği kanaatine varılırsa ciddi idari para cezaları uygulanabilir. Bunun örneğini önceden gördük. 5 zincir markete 2.7 milyar TL ceza uygulanmıştı.
PARA İADESİ TALEP EDİLEBİLİR Mİ?
Fiyat etiketlerinde fiyat değişiklik tarihinin yazılması yasal zorunluluktur. Tüketiciler bu hususa dikkat etmelidirler. Kasa fiyatı ile sitede gördükleri ilan edilen fiyat arasında fark olması durumunda ise hem Ticaret Bakanlığı’na şikayette bulunup hem de o farkın iadesini talep etme hakları vardır.
‘TÜKETİCİ LEHİNE OLAN FİYAT UYGULANIR’
Oluşturulan bu siteye fiyatların anlık girilmesi ve etiket fiyatıyla uyumlu olması yasal zorunluluktur. ‘Biz fiyatı az önce değiştirdik, siteye girmedik’ gibi bir durum olamaz. Market fiyatı sitesinde değiştiyse etiketi de değiştirecek. Değiştirmediği taktirde tüketici lehine olan fiyat uygulanacaktır.”
‘FİYATLAR ARASINDA 3 KAT FARK VARDI... AMAÇ FAHİŞ FİYATIN ÖNÜNE GEÇMEK’
Konuyla ilgili Avukat İbrahim Güllü’nün açıklamaları şu şekilde: “marketfiyati.org.tr web sayfasının kurulmasının ardından bunun mobil uygulamasının da yakında hizmete gireceğini düşünüyoruz. Uygulamanın ortaya çıkmasının temel sebebi marketlerde farklı fiyatlar ve fahiş fiyatların uygulanıyor olmasıdır. Geçmiş örneklere bakarsak bir diş macununun bir markette 70-80 TL bandındayken, diğerinde 130-140 TL, bir başkasında da 210-220 TL seviyesinde olduğunu gördük. Fiyatlar arasında 3 katı farklar vardı. İşte bu sistemin kurulma amacı da buydu. Piyasada kimler fahiş fiyatla uygulama yapıyorsa bunların önüne geçilmesi için oluşturuldu.
ZİNCİR MARKETLERE FİYAT BİLDİRME ZORUNLULUĞU
Fahiş fiyatlarla mücadele eden Ticaret Bakanlığımız 7 Aralık 2022 tarihinde Perakende Ticarette Uygulanacak İlke ve Kurallar Hakkında Yönetmelikte değişiklik yaptı. ‘Veri aktarımı’ ismiyle bir madde konuldu. Bu maddeye göre 200’ün üzerinde şubesi olan zincir marketlerin Bakanlığın hazırlayacağı sisteme ürün fiyatlarını girme zorunluluğu getirildi. Biz o yönetmeliğe istinaden bu uygulamanın hazırlandığını düşünüyoruz.
‘HALKIMIZ HANGİ ÜRÜNÜN KAÇA SATILDIĞINI BİLECEK’
Son derece güzel, yerinde bir uygulama fahiş fiyatla mücadele açısından etkili olacaktır. Bilinçli halkımız hangi ürünün nerde, kaça satıldığını bilmiş olacaktır.
‘TÜKETİCİDEKİ FİYAT ALGISI YOK EDİLMİŞTİ’
Son 3-4 senedir etiket fiyatlarının değişmesinden kaynaklı olarak tüketicideki fiyat algısı yok edildi. Artık hangi ürünün ne fiyatla olduğunu bilemiyoruz. Öyle bir hale geldik ki markete gidip fiyatını düşünmeden alışveriş yapmak zorunda kalıyorduk. Fiyatlar sürekli değiştirilince tüketicide şu algı oluştu: ‘Nasıl olsa fiyatlar sürekli artıyor.’ Dolayısıyla aslında bir fahiş fiyat uygulaması, fırsatçılık vardı.
Bu uygulamayla birlikte bilinçli tüketici de hangi ürünlerde fiyat artışlarının yaşandığını, fiyatları kimin şişirdiğini görme imkanına sahip olacak. Sayın Cumhurbaşkanı fahiş fiyat uygulayanların boykot edilmesini istemişti. Bilinçli tüketici uygun fiyatlı marketleri tercih ettiğinde fahiş fiyat uygulayan marketleri tercih etmediği zaman Cumhurbaşkanının çağrısı karşılık bulmuş olacak.
ÜRÜNÜN FİYATI DEĞİŞİNCE SİSTEME HEMEN YANSIYOR MU?
Denetimin Bakanlık tarafından yapılması lazım. Her ürün fiyatının değişikliğinin anında sisteme bildirme zorunluluğu getirilmesi lazım.
'NOKTA ATIŞIYLA FAHİŞ FİYAT TESPİT EDİLECEK’
Bakanlık zaten burada bu ürünleri görecek, birinde 129 lira, diğerinde ise 265 TL’den satış yapan A marketini çağıracak, ‘Senin fiyatın niye farklı?’ bunu soracak. Bakanlık nokta atışı fahiş fiyat uygulayanı tespit etme imkanına sahiptir. ‘265 TL’ye neden satıyorsun, alış fiyatlarını getir bakalım’ diyecek.
‘WHATSAPP İHBAR HATTI DA DEVREYE SOKULMALI’
Aslında ‘marketfiyati.org.tr’ web sayfası üzerinden bir Whatsapp yoluyla şikayet ihbar uygulamasının da devreye sokulması lazım. Burada uygulamayı kolaylaştırmak lazım. Doğrudan mesaj yönteminin geliştirilmesi gerekiyor.
VATANDAŞ SİTEDE FAHİŞ FİYATI GÖRDÜĞÜ AN NE YAPMALI?
Şu an için fahiş fiyat gördüklerinde vatandaşlar, Ticaret Bakanlığı’nın Haksız Değerlendirme Kurulu’na ihbarda bulunulabilir. İlgili fotoğrafları paylaşabilir.
YENİ UYGULAMAYLA MARKET FİYATLARI DÜŞER Mİ?
Tabi ki uygulama fiyatların düşüşüne neden olabilir. Hiçbir market ‘fahiş fiyat uygulayan’ damgasını yemek istemez. Bilinçli tüketiciler uygun olan marketleri tercih edecekleri için o firmanın satışları, cirosu artacaktır. Diğer fiyatları yüksek tutan firmaların ise satış rakamları düşecektir. Bu da onlara fiyatları düşürmesi için zorlayıcı etken olacaktır.
SİSTEM NE ZAMAN YAYGINLAŞIR?
Verilerin diğer karşılaştırma siteleri ile paylaşılacağı yönünde bir açıklama yapılmıştı. Uygulama da gerçekleşirse yani veriler diğer karşılaştırma siteleriyle paylaşılırsa piyasadaki sitelerde daha geniş bir kitle fiyatlara ulaşabilecektir. Bu da etkiyi artıracaktır.”