Yatırımın enerjisi yüksek!

Döviz piyasalarında dalgalanmaların sürdüğü, kredi derecelendirme kuruluşlarının Türkiye ile ilgili olumsuz raporlarının açıklandığı şu günlerde yatırım cephesinden gelen haberler yüz güldürdü. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı haziran ayı yatırım teşvik belgelerini açıkladı. Haziran ayında 570 kuruluş ve proje çeşitli vergi istisnaları içeren yatırım teşvik belgesi aldı. Sabit yatırım tutarı 14.7 milyar lira, ithal makine ve teçhizat tutarı ise 1.6 milyar dolar olan bu yatırımlarla 28 bin 498 kişiye istihdam sağlanacak. Öte yandan, aynı tebliğde, 37 kuruluşun, toplam 216 milyon liralık yatırım ile toplam 1219 kişilik istihdam öngören yatırım teşvik belgesinin iptal edildiği belirtildi.

Uzmanlar, dün açıklanan yatırımların haziran ayında teşvike bağlandığını, dolayısıyla son dönemdeki kur hareketlerinin yatırım kararlarında değerlendirmeye girmemiş olduğunu, bununla birlikte geçen haziranda seçimlerin yapıldığını, dolayısıyla yatırımcıların, “Seçim belirsizliğinde biraz duralım” demeden yaklaşık 15 milyar lirayı üretime, istihdama yönlendirdiğini vurguladı. Haziran ayında teşvike bağlanan yatırım tutarı geçen yılın aynı ayına göre yüzde 64.2 arttı. Aynı dönemde yatırımlar için ithal edilecek makine ve teçhizat tutarı yüzde 161 yükselirken, yüzde 67.7 oranında daha fazla istihdam sağlanacağı açıklandı.

Yabancı ‘cazip’ buluyor

Haziranda teşvike bağlanan 14.7 milyar liralık yatırımın 1.9 milyar lirası yabancı sermaye ile yapılacak. Böylece son dönemde pek çok önemli yabancı yatırımcının dile getirdiği “Şimdi Türkiye’ye yatırım zamanı” söyleminin de laftan ibaret olmadığı görüldü. Taşıt araçları yan sanayiine 409 milyon lira yatırım yapmayı planlayan Valeo da bu şirketlerden... Valeo Türkiye Grup Direktöre Burak Akın, yatırım motivasyonlarını şöyle açıkladı:

“Valeo Grubu olarak gerek yerli gerek global müşterilerimizin talepleri doğrultusunda Türkiye’de yatırım yapmaya devam edeceğiz. Türkiye’nin coğrafi konumu, otomotiv sanayi alt yapısı, yatırım teşvikleri bizim içinde cazip olmaya devam ediyor.”

Tek kalemde 2.4 milyar lira

Haziran yatırımlarının 32’si tarımda, 11’i madencilikte, 313’ü imalat sektöründe, 84’ü enerji sektöründe, 130’u da hizmetler sektöründe yapılacak. Bunların içinde enerji yatırımları, toplam yatırım tutarının büyüklüğü ile dikkat çekiyor. Nitekim haziran teşvikleri içinde en yüksek tutarlı yatırım da 2.4 milyar lira ile Polyak Eynez Enerji’ye ait. Şirket, İzmir’de iki ayrı 354 MW, toplamda 708 MW kapasiteli komple yeni yerli kömür kaynaklı elektrik santralleri yatırımı için faiz desteği, KDV, SGK prim ve vergi indirimini içeren teşvik belgesi aldı. Polat Madencilik ile FİBA Holding’in ortak şirketi olan Polyak Eynez Enerji’nin İzmir’in Kınık ilçesinde kömür çıkararak, bu kömürü elektriğe çevirecek bir termik santral kuracağı bir süre önce basına yansımıştı.

Polyak Eynez Enerji’yi, Albedo BS Elektrik Üretim’in 510 milyon lira yatırım tutarına sahip, 58,39 MW’lık hidroelektrik santrali elektrik enerjisi üretim tesisi kurulum projesi takip etti. 451.9 milyon liralık yatırım tutarıyla Tatlıpınar Enerji Üretim’e ait, 124.8 MW gücünde rüzgar enerjisi santrali elektrik üretimi tesisi kurulum projesi ise enerji sektöründe teşvik belgesi alan, yatırım tutarı en yüksek üçüncü proje oldu.

Besiciler harekete geçti

Haziran ayında toplam 6.6 milyar liralık teşvik alan imalat sektörü, yatırım sayısı ve tutarında diğer sektörlerin önüne geçti. İmalat sektöründeki yatırımların pek çoğunun komple yeni yatırım olması dikkat çekti.

Yatırımcılar, son dönemde yurtiçinde fiyatı yükseldiği için ithal edilen et ile ilgili de ellerini taşın altına koydu. Toplam 211 milyon liralık yatırım için teşvik alınan haziran ayında bunun 150 milyon lirasını özellikle büyükbaş olmak üzere besicilik yatırımları oluşturdu. 50 milyon lirayı aşkın bir tutar da serada bitki yetiştiriciliği için taahhüt edildi. Öte yandan pek çok şirketin lisanslı depo alanında yatırım yapacak olması da gıda fiyatlarında istikrar yolunda önemli adımlar atıldığı şeklinde yorumlandı.

İstihdam ‘hava’landı!

Teşvikli yatırımlar içinde özellikle hizmet sektörünün istihdamda öne çıktığı görülüyor. THY ve Havaş’ın ortak şirketi olan TGS Yer Hizmetleri havaalanı yer hizmetleri için yapacağı 220 milyon liralık yatırımın neticesinde 7 bin kişiye istihdam sağlayacak. Böylece halen 10 bin civarında istihdamı olan şirket bu sayıyı neredeyse ikiye katlayacak. TGS’nin son yatırımının İstanbul’un yeni havalimanına hazırlık olduğu konuşuluyor. Yine THY’nin iştiraki olan THY Teknik de 600 milyon liralık yatırımıyla 1500 kişiye istihdam sağlamayı planlıyor.

723 kişilik istihdamıyla dikkat çeken Konfor Mobilya ise KDV indirim talepleri ve ithal sünger fiyatlarındaki artışla gündeme gelen mobilya sektöründe, “Bunlar bir tarafa, yatırım bir tarafa” diyen şirketlerden biri oldu. Konfor Mobilya Genel Müdür Yardımcısı Erden Gönen, 5 yıl için 500 milyon liralık yatırım planlarının olduğunu, 2019’da 200 mağaza ve yeni fabrikayla iki kat büyüme hedeflediklerini söyledi.