Tüketim arttı büyüme sürdü

Türkiye ekonomisi, yılın üçüncü çeyreğinde yıllık bazda yüzde 2.1 büyüme kaydetti. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), bu yılın üçüncü çeyreğine (temmuz-eylül dönemi) ilişkin Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYH) sonuçlarını açıkladı. Buna göre, GSYH 2024 yılı üçüncü çeyrek ilk tahmini, zincirlenmiş hacim endeksi olarak geçen senenin aynı çeyreğine göre yüzde 2.1 arttı. Üretim yöntemiyle GSYH tahmini, cari fiyatlarla geçen yılın aynı çeyreğine göre yüzde 53.3 artarak 11 trilyon 893 milyar 252 milyon lira (357 milyar 989 milyon dolar) oldu. Yıllıklandırılmış milli gelir 1 trilyon 260 milyar dolara ulaştı.

GSYH’yi oluşturan faaliyetler incelendiğinde, yılın üçüncü çeyreğinde geçen seneye göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak inşaat yüzde 9.2, finans ve sigorta faaliyetleri yüzde 6.2, tarım sektörü yüzde 4.6, gayrimenkul faaliyetleri yüzde 2.5, ürün üzerindeki vergiler eksi sübvansiyonlar yüzde 2.3, bilgi ve iletişim faaliyetleri yüzde 2.2, kamu yönetimi, eğitim, insan sağlığı ve sosyal hizmet faaliyetleri yüzde 1.9 ve hizmetler yüzde 1.4 arttı. Diğer hizmet faaliyetleri yüzde 2.4, sanayi sektörü yüzde 2.2, mesleki, idari ve destek hizmet faaliyetleri ise yüzde 0.3 azaldı.

Sermaye azaldı

Yerleşik hane halklarının tüketim harcamaları, yılın üçüncü çeyreğinde geçen yılın aynı çeyreğine göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak yüzde 3.1 yükseldi. Devletin nihai tüketim harcamaları yüzde 0.9, gayrisafi sabit sermaye oluşumu yüzde 0.8 azalış kaydetti. Mal ve hizmet ihracatı, yılın üçüncü çeyreğinde geçen yılın aynı çeyreğine göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak yüzde 0.8 artarken, ithalatı yüzde 9.6 azaldı. İlk üç çeyrekte iç talep büyümeye 1.3 puan, net dış talep ise 1.9 puan katkı verdi.

İş gücü ödemeleri yüzde 76.3, net işletme artığı/karma gelir yüzde 45.7 artış gösterdi. İş gücü ödemelerinin cari fiyatlarla gayrisafi katma değer içerisindeki payı, geçen yılın üçüncü çeyreğinde yüzde 31.9 iken bu oran 2024’te yüzde 36.4 oldu. Net işletme artığı/karma gelirin payı ise yüzde 47.8 iken yüzde 45.1 oldu.

‘Ilımlı ve dengeli’

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, dezenflasyon sürecinde büyümenin, öngörüleri doğrultusunda ılımlı ve dengeli seyrettiğini belirterek, “Enflasyondaki düşüşle birlikte artan öngörülebilirlik, ticaret ortaklarımızdaki toparlanma, küresel ticaretteki iyileşme ve destekleyici küresel finansal koşullar sayesinde gelecek yılın ikinci yarısından itibaren ekonomik aktivitenin ivme kazanmasını öngörüyoruz” ifadesini kullandı. Mali disiplinin güçlendiğini vurgulayan Şimşek şunları kaydetti:

“Yıllıklandırılmış cari açığın milli gelire oranı üçüncü çeyrekte 2023 yılının aynı dönemine göre 3.6 puan düşerek yüzde 0.8’e geriledi. TL’ye artan güven ve dış kaynak girişiyle önemli ölçüde rezerv birikimi sağlandı. Toplumun tüm kesimlerinin refahını gözeterek sürdürülebilir, yüksek ve kapsayıcı büyüme için çalışmaya devam edeceğiz.”