Tüketiciye ‘taahhüt’ oyunu!

Özellikle telekom ve teknoloji sektöründe uygulanan 24 ve 36 ay vadelerdeki taahhütlü satışlarda tüketicilerin mağdur edildiği ortaya çıktı. Türkiye’deki aboneliklerin yaklaşık yüzde 70’i uzun süreli taahhütle alınıyor.
Tüketici Sorunları Derneği (TÜSODER) Başkanı Aydın Ağaoğlu, bir buçuk yıldır yürürlükte olan 6502 sayılı kanunun 52’inci maddesine göre 12 ayın üzerinde taahhütlü satışların yasak olduğunu belirterek, bu sürenin üzerindeki taahhütlü satışlarda tüketicilerin vazgeçmesi durumunda ceza ödemeden cayma hakkı bulunduğunu kaydetti.
Ağaoğlu, başta telekom olmak üzere, elektrik, doğalgaz ve diğer sektörlerde 24 ve 36 ay gibi sürelerde taahhütlü satış seçenekleri bulunduğunu aktararak, “Uzun süreli vadelerde alınan hizmet biraz daha düşük fiyatlı oluyor. Hem de firmalar tüketiciyi uzun süre elde tutmaya çalışıyor. Ancak ayrılmak istediğinizde ise size zorluk çıkartıp ceza parası ve önceki indirimleri ödemenizi istiyorlar. Sözleşme imzalanmış olsa da bu isteklerinin yasal dayanağı yok” dedi.

‘Ceza bedeli yasak’
Tüketicilerin 12 ayın üzerindeki taahhütlerde istediği an ceza bedeli ödemeden vazgeçebileceğinin altını çizen Ağaoğlu, son dönemde uzun vadeli taahhütler konusunda tüketici hakem heyetlerine gelen şikayetlerde artış olduğunu, ancak tüketicilerin çoğunun bu konudaki haklarının farkında olmadığını ifade etti.
Aydın Ağaoğlu, kullanıcıların adres değişikliklerinde de abonelikleriyle ilgili sorunlar yaşayabildiklerine de değinerek, “Abonenin taşındığı adreste o firmanın altyapısı bulunmayabiliyor. Ancak firmalar bu durumda bile sistemden çıkmak isteyenden ceza ücreti talep ediyor. Oysa bu yasal değil. Bunun da çok mağduru var. Bu konularda tüketici hakkını arayabilir. Ayrıca tüketiciler kendilerinden kaynaklı nedenlerle de aboneliklerini sona erdirmek isteyebilir. BTK’nın yönetmeliğine madde eklettik. Abonelerin taahhütten kendilerinden kaynaklanan nedenlerle caymaları halinde taahhüt sonuna kadar ödemeleri gereken fatura toplamı ile o ana kadar aldıkları indirim toplamından hangisi tüketici lehineyse o bedel talep edilebiliyor” diye konuştu.

İstediği zaman fesih hakkı var
6502 sayılı kanunun abonelik sözleşmeleriyle ilgili 52’inci maddesi ise şöyle:
“..... Tüketici, belirsiz süreli veya süresiz bir yıldan daha uzun olan belirli süreli abonelik sözleşmesini herhangi bir gerekçe göstermeksizin ve cezai şart ödemeksizin istediği zaman feshetme hakkına sahiptir. Süresi bir yıldan az olan belirli süreli abonelik sözleşmesinde satıcı veya sağlayıcı tarafından sözleşme koşullarında değişiklik yapılması hâlinde de tüketici sözleşmeyi feshedebilir. Fesih bildiriminin kâğıt üzerinde veya kalıcı veri saklayıcısı ile satıcı veya sağlayıcıya yöneltilmiş olması yeterlidir. Satıcı veya sağlayıcı, abonelik sözleşmesinin feshi için sözleşmenin tesis edilmesini sağlayan yöntemden daha ağır koşullar içeren bir yöntem belirleyemez....”

‘Kanun net, şikâyet edin’
Aydın Ağaoğlu, verdiği taahhütten vazgeçenlerin firmanın gönderdiği haksız cezalarla ilgili yapması gerekenleri ise şöyle aktardı:
“* - Uzun süreli aboneliklerde tüketici birinci ya da 13’üncü ayda aboneliğini bitirmek isterse herhangi bir ceza ödemek zorunda değil. Gelen cezanın iptali için tüketici hakem heyetine başvurabilir.
- Bunun dışında yasaya aykırı bu uygulamadan dolayı Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’na (BTK) şikayette bulunabilir.
- tuketici@gtb.gov.tr ve tuketici@btk.gov.tr adreslerine mail atılabilir.
- Burada dikkat edilmesi gereken konu aboneliğin başlangıç tarihinin 28 Mayıs 2014’den sonra başlamış olması. Çünkü yasa bu tarihte yürürlüğe girdi.
- Kanun net ve açık. Firmalar 12 aydan uzun taahhüt veremez.”

‘Esaret gibi görülmemeli’
Türkiye’de çoğu hizmetin uzun vadeli aboneliklerle alındığına da işaret eden Aydın Ağaoğlu, şu bilgileri verdi: “Hizmetlerin yüzde 70’i uzun vadeli taahhütle alınıyor. Türkiye’de 72 milyon cep telefonu, 45 milyon internet, 13 milyon sabit telefon, 7.5 milyon uydu abonesi var. Çoğu elektronik haberleşmede. Ürün ve hizmetleri de biraz daha makul fiyata alabilmek için taahhüte giriyoruz. Çünkü daha indirimli oluyor. Ama bu tüketicinin esareti anlamına gelmiyor. Bundan vazgeçme hakkı var.”