Tropik ihracat uçuşa geçiyor

Duygu Erdoğan - Türkiye’de üreticilerin hobi olarak başladığı tropikal meyve üretimi artık ihracata konu haline geldi. Özellikle Akdeniz Bölgesi topraklarına sağladığı uyumla tropikal meyve üretimi belli bir büyüklüğe ulaşırken; yanı sıra avokado ve mango başta olmak üzere üretimin bir kısmı ise ihracatı büyütüyor. 2020’de 7 milyon dolar ile başlayan tropikal meyve ihracat serüveni, 5 yılda 25 milyon dolara tırmandı.

Mersin ve özellikle Antalya’nın Alanya ve Gazipaşa ilçeleri Türkiye’nin tropikal meyve üsleri olarak kabul ediliyor. Bölgede 40’tan fazla çeşit için üretim var. Bölge üretiminin yüzde 30’dan fazlası tropikal meyveden sağlanıyor.

Muz ve kivi başta olmak üzere başlayan üretimde şimdi avokado, mango, passiflora (çarkıfelek), papaya, liçi, ejder meyvesi, pamelo, lime, pitaya, guava gibi farklı meyveler ve çeşitleri var. Özellikle Türk avokadosu, mango ve ejder meyvesi başta olmak üzere ihracat yönü her yıl gelişiyor. 

Katma değerli üretim

Tropikal meyvenin ihracatında en önemli pazar Rusya; yanı sıra Türkiye’nin yakın coğrafyası ve Avrupa özelinde de önemli bir potansiyel barındırdığı ifade ediliyor. Rusya ve Ukrayna başta olmak üzere talebin geliştiğini anlatan Ege Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birliği Başkanı Hayrettin Uçak, şu değerlendirmeyi yaptı:

“Egzotik meyveler özellikle katma değeri yüksek olması açısından üreticisine kazandırıyor. Yanı sıra Afrika, Asya, Amerika gibi belli uzak coğrafyalardan tedarik yerine kendi topraklarınızda üretimin başta çevre olmak üzere pek çok faydası var. Bu alanda talep de yüksek. Yani daha önce bu tatları tanımıyor olan bizler artık hem tanıyoruz, hem kendi toprağımızda üretiyoruz; bu nedenle zincir marketler başta olmak üzere şimdi pazarlarda dahi bu ürünlere kolayca ve daha uygun fiyata erişmek mümkün hale geldi.”

Topraklara uyum sağladı

Tarım ve Orman Bakanlığı, Türkiye’de yetiştiriciliğinin artması için tropik meyve çeşitlerini tescil ettirerek sektörün hizmetine sunmaya devam ediyor. Bakanlık, Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü (TAGEM) vasıtasıyla 2012 yılında Antalya İl Tarım ve Orman Müdürlüğü koordinatörlüğünde Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü (BATEM) ve Akdeniz Üniversitesi ile birlikte başlattığı bir proje kapsamında ABD’den pitaya, passiflora, mango, longan, liçi ve guava türlerine ait toplam 11 adet çeşit getirdi. Getirilen bu çeşitlerin adaptasyon çalışmaları Antalya’nın Gazipaşa ilçesinde açık hava şartlarında yapıldı. Bölgede yetiştiriciliğe uygun bulunan türler tescil ettirilerek sektörün hizmetine sunuldu. Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü tarafından yürütülen projelerle farklı çeşitler üzerinde de çalışmalar devam ediyor.

Karpuzda ‘İran’ tehdidi yok

Tezgahlara artık karpuz çıkmaya başladı. Ancak bu karpuzlar, İran’dan ithal ediliyor. Dünyada erken hasat karpuzda İran tedariki var. Türkiye’de en erken hasat, Adana’nın turfanda karpuzu olarak çıkıyor. Mayıs başında tezgaha gelecek karpuzlar öncesinde nisanın ilk yarısında tüm ithalat kapıları kapatılıyor. Hem üreticiyi korumak, hem de kaliteli bir üretim kalemi olan karpuzda Türkiye’nin üretimini korumak için sadece erken dönem ithalatına izin veriliyor. Ayrıca yine bu alanda ton başına ithal karpuza 300 dolar vergi uygulanarak ithalatın sınırlı tutulması sağlanıyor.