Tarihi özelleştirme

POAŞ'ın yüzde 51 hissesi için yapılan özelleştirme ihalesini, 1 milyar 260 milyon dolarla en yüksek fiyatı veren Doğan Grubu - İş Bankası Ortak Girişimi aldı


Özelleştirme programının en önemli uygulamalarından birisi olan Petrol Ofisi Anonim Şirketi'nin (POAŞ) yüzde 51 hissesinin blok olarak satışı ile ilgili dört ortak girişim grubunun katıldığı ihaleyi 1 milyar 260 milyon dolarle en yüksek teklifi veren Doğan Holding - İş Bankası Ortak Girişimi kazandı. İhale yedi televizyon kanalından naklen yayınlandı. POAŞ ihalesi Türk özelleştirme tarihin en büyük satışı oldu.
1 milyar 260 milyon dolar ile en yüksek fiyatı veren İş Bankası - Doğan Holding şirketler grubu, Rekabet Kurumu ve ÖYK onayından sonra kontrat imzalayacak. 1998 yılında yapılan ve daha sonra iptal edilen POAŞ ihalesinde, en yüksek teklif 1 milyar 160 milyon dolar olmuştu.
Hazine Müsteşarlığı Uğur Ercan salonunda yapılan ihale saat 10.30'da başladı. ÖİB Başkanı Uğur Bayar, ihale sürecini anlattıktan sonra, ihale komisyonu ilk revize teklifleri aldı. İlk tekliflerde baz fiyat 750 milyon dolar olurken, "elemeli" ikinci tur tekliflere geçildi. Bu turda Vakıfbank - Alarko konsorsiyumunun elendiği açıklandı.
Böylece İş Bankası - Doğan Holding, Koç Holding - Doğuş Holding ve Nurol - Medya Holding - Anadolu Taşımacılık - Cıngıllıoğlu Holding konsorsiyumları, açık arttırma aşamasına kaldılar. Bu aşamada, ihale komisyonu başkanı, baz fiyatı 1 milyar 025 milyon dolar olarak açıklarken, en düşük fiyat artış aralığının da 10 milyon dolar olduğunu duyurdu. Üçüncü turda Nurol - Medya Holding - Anadolu - Cıngıllıoğlu konsorsiyumu ihaleden çekildi. Koç Holding - Doğuş Grubu ile Doğan Holding - İş Bankası arasında geçen ihaleyi dokuzuncu turda 1 milyar 250 milyon dolarlık teklifle Doğan Holding - İş Bankası aldı.
POAŞ Genel Müdürü Mehmet Gültekin açık arttırmada oluşan fiyatı, "Beklentilerimizin üzerinde" sözleri ile değerlendirirken, Özelleştirme İdaresi Başkanı Uğur Bayar da "Hayırlı olsun" dileğinde bulundu.
Bayar, Rekabet Kurumu olurunun en kısa sürede alınacağını umduğunu, bunun hemen ardından ÖYK'yı toplantıya çağırarak, ihale sonucunu kesinleştireceklerini belirtti ve "İki ay içinde tüm işlemlerin tamamlanacağını, ilk para girişinin gerçekleşeceğini sanıyorum" dedi.
Açıklanan ihale prosedürü uyarınca, ihale bedelinin yüzde 40'ı işlemlerin tamamlanması, kontratın imzası ve hisse devirlerinin ardından peşin olarak ödenecek. Kalan yüzde 60'lık tutar ise üç yılda eşit taksitlerde ve dolar bazında yıllık yüzde 15 faizle ödenecek.

Yalova: Sadece paraya bakmadık

Özelleştirmeden sorumlu Devlet Bakanı Yüksel Yalova, POAŞ ihalesinde nihai teklif olarak verilen rakamın önemli olmadığını vurgulayarak, "İşlemlerin hukuka uygun olarak yapılması ve kamu meşruiyetine uyması daha önemli" diye konuştu.
Bugüne kadar ihalelerde oluşan rakamları hiç kaale almadığını ifade eden Yalova, özelleştirmeyi para getiren bir mekanizma olarak algılamadığını söyledi. Yalova, POAŞ ihalesinin sonucunun ülkedeki bürokratların, siyasetçilerin ve sanayicilerin bir başarısı olduğunu dile getirerek, "Bunu kendi açımızdan başarı olarak görmüyorum. Bir taahhüdümüzü yerine getirdiğimizi söylüyorum" dedi.
Yalova, POAŞ ihalesini değerlendirmek amacıyla düzenlediği basın toplantısında, özelleştirmelerde varılan ekonomik değerin bir araç, sosyal dengenin sağlanmasının ise bir amaç olduğunu belirterek, şöyle konuştu: "POAŞ ihalesini artık unutmamız gerekiyor, çünkü özelleştirmenin aciliyeti bunu gerektiriyor. Daha yapacak çok işimiz var. AB'ye aday ülke statüsü kazandığımız bu dönemde devletin ekonomiden elini çekip, özel sektörün önünü açarak ekonomik demokrasiyi sağlaması lazım. Yüzyılın en büyük felaketi olan deprem felaketi dahi özelleştirme programımızı engelleyemedi."

TÜPRAŞ ihalesi 7 Nisan'da

"POAŞ projesi bizim için gurur duyduğumuz bir kilometre taşıdır. Amacımız, TÜPRAŞ'ı, Telekom'u aynı yere taşımaktır" diyen Yalova, TÜPRAŞ'ın halka arzı için 7 Nisan'ı hedeflediklerini bildirdi.
Yalova, hiçbir kuşkuya yer vermeyecek şekilde 59 ihale açtıklarını belirterek, önümüzdeki hafta altı şirket ve dokuz işletmeyi daha Türk ve yabancı girişimcilerin ilgisine sunacaklarını söyledi. Geniş bir yelpazede özelleştirme programını yürüteceklerini ifade eden Yalova, hükümetin özelleştirmelerin sosyal boyutunu önemsediğini ve bu konuda hiç taviz vermediğini kaydetti.

POAŞ 10 yıldır özelleştirme gündeminde

POAŞ, 1990'da özelleştirme kapsamına alındı. İlk özelleştirme işlemi de 1991'de yapıldı. Bu tarihte hisselerinin yüzde 4.02'lik bölümü halka arz edildi ve o hisselerin her biri 4 bin liradan satıldı.
Ancak kuruluşun gerçek anlamda özelleştirilmesi için yapılması gereken blok satış ihalesi sürekli ertelendi. Şirketin özelleştirilmesi ikinci kez 1998'de gündeme geldi. Yüzde 51 hissesi için 1998 Haziran ayında yapılan ihalenin nihai pazarlık görüşmelerinde en yüksek teklifi 1 milyar 160 milyon dolar ile Akmaya - Orteks Ortak Girişim Grubu verdi. Ancak ÖYK teklifini 1 milyar 160 milyon dolara çıkartması koşuluyla, kurumun, ihalede 1 milyar 100 milyon dolar teklif veren, üçüncü sıradaki İş Bankası, Bayındır İnşaat - Park Holding - Petrol Ürünleri Turizm ve Nakliyat Ortak Girişim Grubu'na yapılmasını kararlaştırdı.
Aynı dönemde Petrol - İş Sendikası ve bir çalışan Ankara 6. İdare Mahkemesi'nde yürütmenin durdurulması ve kararın iptali için dava açtı. Mahkeme 1998 Ekim ayında yürütmenin durdurulması kararını verdi. Bunun üzerine Ortak Girişim Grubu ihaleden çekildi.
POAŞ'ın özelleştirilmesi için üçüncü özelleştirilme girişimi 17 Kasım 1999'da başladı. Bu tarihte yeniden ihaleye çıkıldı. 20 Ocak 2000'de teklifler toplandı. 31 Ocak'ta talip olan gruplara şirketin kapıları açıldı. 17 - 18 Şubat'ta idare konsorsiyumlarla görüşmeye başladı. 24 şubat'ta ise revize teklifler alındıktan sonra 3 Mart'ta tekrar ihale yapıldı.

Bundan sonra ne olacak

POAŞ'ı alan grup en geç 90 gün içinde ihale bedelinin yüzde 40'ını peşin ödeyecek. Bu arada satışla ilgili onay süreci de başlayacak. ÖYK karanından sonra ihale kesinleşmiş olacak. Alan konsorsiyum 3 yıl içinde her yıl yüzde 20'sini ödemek şartıyla kalan yüzde 60'lık borcunu da yüzde 15 oranıda, yıllık basit faizle ödeyecek. ÖİB, elinde kalan yüzde 42.3 oranındaki payını daha sonra dilimler halinde yurtiçi ve yurtdışında halka arz edecek.