Piyasada ‘çatışma yayılır mı?’ endişesi

Cumartesi günü Hamas’ın saldırılarıyla alevlenen çatışmalar sonrası uluslararası piyasalar haftaya gergin başladı. Başta uluslararası gruplar olmak üzre İsrail’de bulunan birçok şirket uzaktan çalışmaya geçti.

Uluslararası piyasalarda Brent petrolün varil fiyatı yüzde 3,4 yükselişle 87 dolar oldu. Güvenli liman olarak bilinen altına talep artarken, ons fiyatı yüzde 1.2 yükseldi. Gram altın içeride 1,650 TL’yi gördü. Dolar kuru başlangıçta 28 TL’yi görmesine karşılık, normal hacimle birlikte 27,70 TL seviyelerinden işlem gördü. Uluslararası piyasaları yorumlayan analistler hafta sonu Hamas’ın saldırısıyla başlayan süreçte gözlerin bölgeye çevrildiğini, olası İsrail-İran geriliminde Hürmüz Boğazı’ndaki petrol ticaretini aksatabilecek gelişmeler yaşanabileceği için piyasaların gelişmeleri endişeyle takip ettiğini ifade etti.

30 milyar $’lık müdahale

Dün sabah dolar/şekel kurunda yaşanan yüzde 1,7’lik yükseliş sonrası, İsrail Merkez Bankası’ndan etkili müdahale geldi. Ülkenin para birimindeki düşüşü engellemek için 30 milyar dolarlık döviz satış programı başlatıldı. Bu programın yanında İsrail Merkez Bankası’nın SWAP mekanizmaları aracılığıyla piyasalara 15 milyar dolara kadar likidite de sağlama kararı aldı. Tel Aviv Borsası önceki gün son 3 yılın en sert düşüşüyle yüzde 6,4 eksi yazarken, 30 milyar dolarlık döviz satışı ve piyasaya 15 milyar dolar likidite sağlama sözü sonrası pazartesi günü yüzde 1 yükselişle açıldı.

İsrail Merkez Bankası sonrasında yaptığı açıklamada, “İsrail ile Hamas arasındaki çatışmanın etkilerinin ne olacağını söylemek zor. Rezervlerin bulunduğu seviye ekonomiyi desteklemek için alan veriyor. Şu anda açıklanan 30 milyar dolardan daha fazla döviz satma niyetimiz yok” ifadelerine yer verdi.

Uçuşlar durduruluyor

Amerika, Avrupa ve Çinli havayolu şirketleri yaşanan güvenlik sorunları nedeniyle İsrail’e uçuşları iptal etti. ABD’li United Airlines, Delta ve American Airlines şirketleri dün itibarıyla İsrail’e direkt uçuşları iptal ederken, bu açıklamalar sonrası Air France ve Finlandiyalı Finnair de uçuşu durdurma kararı aldı. İngiliz Easyjet, Çinli Hainan Airlines ve Korean Air de iptal zincirine katıldı. Bu arada İsrail’de İstanbul ve Antalya yönüne uçuşlarda artış gözlendiği bidirildi.

Analistler ne diyor?

Yaşanan çatışmalar gözleri yatırım kuruluşlarının raporlarına çevirdi.

- Goldman Sachs: Kısa vadeli petrol stokları üzerinde ilk aşamada büyük bir etki görülmedi. İsrail’in Suudi Arabistan’la ilişkilerinin normalleşme olasılığı azaldı. Brent petrolün varil fiyatının 2024’ün haziran ayına kadar 100 dolara çıkacağı tahminini koruyoruz.

- Societe Generale: Yaşanan gerginlikle artan jeopolitik gerilimler ham petrol fiyatlarına 5-10 dolar risk primi ekleyebilir.

- Saxo Capital: Atının ons fiyatı gelişmelere şu ana kadar yumuşak tepkiler verdi. Jeopolitik gerilimin devam etmesi halinde altın fiyatlarında oynaklık daha da artabilir.

- Morgan Stanley: Yaşanan çatışmanın etkisi sınırlı olacaktır; şimdilik diğer ülkelere yayılması beklenmiyor.

- Citigroup: İsrail’in İran’a saldırma riski daha da arttı.