Pasaport krizi

Fransız Gemalto şirketinin aldığı ihalenin 'güvensiz' olduğu gerekçesiyle iptal edilmesi üzerine çipli pasaport krizi baş gösterdi. İhale sürecinde tedbir alınmadığı için yeni pasaport basılmazken stoklar da tükendi. Edinilen bilgilere göre, 1,5 milyon Euro'luk ek maliyete rağmen 700 bin pasaport için acilen ihalesiz alım yapılmasına karar verildi.

Zaman Gazetesinin haberine göre, Başbakanlık Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü'nün açtığı, çipli elektronik pasaport (e-pasaport) ihalesinde yaşanan hatalar zinciri, Türkiye'yi bir krizle karşı karşıya bıraktı. Önce, uyarılara rağmen Fransız Gemalto firmasına verilen, sonra güvenilir bulunmadığı için Kamu İhale Kurumu (KİK) tarafından iptal edilen ihale sonucu, bir türlü e-pasaport üretimine geçilemedi. Stoklardaki mevcut pasaportlar da tükenince Emniyet çok zor durumda kaldı. Hac için 80 bin kişinin pasaport sırasında beklediği, Ramazan umresi için yoğun bir talep olduğu, diğer müracaatlarla birlikte rakamın 150 bini geçtiği belirtiliyor.

Zaman, konuyu birkaç kez gündeme getirmiş hatta 'İhale süreci uzadı, Emniyet'in elinde pasaport kalmadı' başlıklı haberle, krizin sinyallerini vermişti. Bu süreçte hiçbir tedbir alınmaması nedeniyle sıkıntı şimdilerde had safhaya ulaştı. KİK kararı sonucu, ihalede 3. sırada olan Malezyalı firma IRIS'la sözleşme imzalanacak. Darphane, firmaya yazı yazarak sözleşme için davette bulundu. Önümüzdeki günlerde 5 milyon adet çipli pasaport için imzalar atılacak ama firmanın en erken eylül ayında ilk teslimatları yetiştirebileceği öğrenildi. Darphane, çareyi, acil olarak ihalesiz pasaport alımında buldu. 4 gün önce birçok yerli ve yabancı firmaya davet yazısı gönderilerek 2 gün içerisinde tekliflerini sunmaları istendi. Bu süre, cuma günü itibarıyla doldu.

Darphane, haziran ayından itibaren eylüle kadar parça parça 700 bin adet çipli pasaport alacak. Ancak, yaşanan mecburiyet nedeniyle bu kez birim başına fiyatların daha yüksek olacağı tahmin ediliyor. İhalede en düşük teklif, pasaport başına 1,60 Euro'ydu. Bu doğrudan alımda rakamın 2 Euro civarında olacağı öne sürülüyor. Bu da Türkiye'ye ekstradan 1,5 milyon Euro'luk ek maliyet anlamına geliyor.

IRIS firması ile imzalanacak sözleşme ile, 10 yılda 5 milyon adet e-pasaport alım ihalesi süreci rutin olarak devam edecek. Bunun için yaklaşık 8 milyon Euro para ödenecek. Bunun dışında bir de şimdi hiç hesapta olmayan 1,5 milyon Euro'luk ödeme yapılacak.

Darphane'nin elinde sadece pasaport kitapçıkları değil, aynı zamanda kapak ve ciltlemede kullanılan sırt bandı gibi bazı hammaddelerin de tükendiği ileri sürülüyor. Vatandaşlarla birlikte yaşananlardan en fazla olumsuz etkilenense polisler.

Emniyet Genel Müdürlüğü Pasaport Daire Başkanlığı, sık sık vatandaşın tepkisiyle karşılaşıyor. Pasaportlardaki gecikmenin kendilerinin inisiyatifi dışında olduğunu vurgulayan Emniyet kaynakları, "Daha birkaç aya kadar, bizler vatandaşlara birkaç gün içinde pasaportlarını teslim ediyorduk. Hatta gerektiğinde bir iş günü içinde de teslimatlar yapılıyordu. Ancak ihale süreci hem bizi hem de vatandaşlarımızı zor duruma düşürdü. Bundan dolayı binlerce kişi Pasaport Dairesi'ni arayıp gecikmenin sebebini soruyor." diyor. Ramazan öncesi binlerce vatandaşın umre ziyaretleri için yoğun bir talebi olduğunu bildiren Emniyet yetkilileri, "Şayet, ay sonuna kadar bir çözüm bulunmazsa ciddi sorunlarla karşı karşıya kalırız." uyarısında bulunuyor.