COP27 sonuçları umudu koruyor

Doç. Dr. Füsun Tut Haklıdır, Yenilenebilir Enerji Araştırmaları Derneği (YENADER) Genel Sekreteri: 

Bu yıl Mısır’da 27.si düzenlenen Birleşmiş Milletler (BM) İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi Taraflar Konferansı küresel bir ekonomik kriz ve enerji krizinde, ciddi bir savaş koşulunun etkisinde, iklim değişikliğine bağlı zorlayıcı koşulların yaşandığı şartlarda gerçekleşmekte. Konferansın Mısır’da yapılması, Afrika’nın sorunlarına vurgu yapılması açısından adeta Afrika Taraflar Konferansı olarak da değerlendiriliyor bazı otoritelerce. Her koşulda ciddi küresel zorlukların gölgesinde gerçekleştirilen taraflar konferansı, iklim aktivistleri tarafından dikkat ve endişeyle izlenmekte. Rusya-Ukrayna savaşının iklim konusunda alınan stratejik kararların uygulamalarını ciddi sekteye uğratacağı tedirginliği mevcut. Doğalgaz ve enerji krizi nedeniyle birçok ülkenin kömür ve diğer yüksek emisyonlu enerji yakıtlarını yeniden kullanmaya başlaması, karbonsuzlaşma programlarının askıya alınmasına neden olmakta. Özellikle gelişmekte olan ülkelerin yüksek enerji fiyatları ve artan kredi faiz oranlarıyla yeşil enerji geçişini finanse edemeyecekleri konusunda ciddi endişeler bulunuyor. Avrupa’daki enerji krizine bağlı olarak LNG’ye duyulan ihtiyacın agresif artışa neden olmasının, 2030 yılına dek LNG kapasitesinin yüzde 235’e varan oranda artabileceği ve bu değerin Rusya’nın önceki yıl ihracatının 2 kat daha fazla LNG tüketimine neden olurken, CO2 gazı emisyonunun iklim hedefleriyle uyuşmayacak şekilde 2 milyar tona yaklaşacağı belirtilmekte.

Pandemi ile iklim krizi ilişkisi

Bu gelişmeler yanı sıra Nature dergisinde 2021 yılında Rodo vd. tarafından yayınlanan bir araştırma sonuçlarına vurgu yapılarak, pandemi ve iklim krizi arasında bir ilişki olduğuna, iklim değişikliğinin SarsCov2, HIV, Ebola’da olduğu gibi hayvan popülasyonlarındaki virüslerin insanlara geçme potansiyelini artıracağı vurgulanıyor. Tam bu esnada konferansın “Isınan Dünyada İnsan Sağlığı” panelinde konuşması sırasında Washington Üniversitesi Küresel Çevre ve Sağlık Merkezi’nde görevli Prof. Dr. Kristin Ebi, uç hava koşulları, bozulan hava ve su kalitesinin, yiyecek tedarik ve korunmasında bağlı oluşan iklim değişikliğinin insan sağlığı üzerindeki gözle görünür etkilerini ortaya koyuyor. Halen 600 milyon insanın elektriğe, 2,6 milyar kişinin yemek pişirmede temiz enerji kullanımına, 1,1 milyar insanın büyük ölçekli gıda israfını önlemede soğutma erişiminin olmadığının da dile getirildiği konferansta durumun ciddiyeti tam anlamıyla ortaya çıkıyor. Konferansta BM mevcut küresel durumu sosyal olarak da ele almak gerekliliğine dikkat çekerek, “Right Here Right Now” (Burada, Şu An) oluşumuyla İnsan Hakları İklim Taahhütleri çalışmasını başlattığını açıkladı. IPPC tarafından konferansın yapıldığı Afrika’nın ise; iklim krizlerine karşı en savunmasız bölge olduğu belirtiliyor. Güney Afrika’da halen yüzde 72 oranında kömür kullanıldığı, güney yarım kürede potansiyelin bulunduğu bölgelerde güneş enerjisinin daha fazla teşvik edilmesi gerektiği diğer önemli noktalardan biri olarak karşımıza çıkıyor. Konferans kapsamında gelişmiş ülkelerin karbonsuzlaşma konusunda birer adım daha atarak, yenilenebilir enerji kaynaklarını daha fazla kullanma konusunda Küresel Deniz Üstü Rüzgar İttifakına katılmaya karar alması gündem konularından biri olarak göze çarpıyor. Hali hazırda 60 GWe kapasitesi bulunan İttifak, 9 yeni ülkenin katılımıyla 2030’a dek kurulu deniz üstü rüzgar enerjisi gücünü 380 GWe’a çıkarmayı hedeflediğini ilan ederek, Belçika, Hollanda, İrlanda, Hollanda, Norveç, İngiltere, Kolombiya ve ABD’yi bünyesine dahil etti. COP 27 kapsamındaki en önemli gelişmelerden biri ise; Pakistan’da ülkenin dörtte üçünü etkileyen sel faciası ardından, Pakistan’dan gelen teklife dayanarak iklim değişikliğinin olumsuz etkileriyle ilişkili “kayıp ve hasara” çözüm sağlaması beklenen finansal düzenlemeleriyle ilgili 6 gündem maddesinin alt gündem maddesine dahil edilmesi oldu demek yanlış olmaz.