Mercimek ve buğday ekili alanla coşacak

Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO), 2021 Ocak ayına ilişkin ‘hububat ve bakliyatta yağış, ekiliş ve gelişim analizi’ni yayınladı. Özellikle 2020’nin ikinci yarısında oldukça kurak geçen iklimde, tahıl ve bakliyat gibi temel gıdaların büyümesinde bir sorun oluşup oluşmadığı da netleşmiş oldu. Buna göre, ocak ayı yağışları bölgelerde genel olarak telafi edici olurken, bitki çıkışlarında önemli bir hasar kalmadı. 1 Ekim - 31 Ocak 2021 döneminde yağışlarda, normaline göre yüzde 25, geçen yıla göre yüzde 9 azalma oldu. Ocak ayı yağışları ise tüm bölgelerde arttı. ‘Ülke genelinde bugün itibarıyla tarımsal kuraklık söz konusu değildir’ denilen analizde, nisan ve mayıs yağışlarının durumunun takip edileceği belirtildi.

Nohut dönüşümü

Üretici bölgelerde öne çıkan bir diğer gösterge ise ‘nohut’ oldu. Son yıllarda destekleme programları ve Nadas Alanlarının Daraltılması (NAD) projesi sayesinde nohut üretimi artarken, yeterlilik oranı ise yüzde 114’e çıkmıştı. Çiftçiler daha iyi kazandıkları için nohut ekerken; geçen yıl TMO alım fiyatının 50 lira artırılması üreticileri başka ürünlere yöneltti. TMO analizine göre çeşitli üretici illerde nohut yerine yeniden buğday, arpa ekimi ile kırmızı mercimek ekimi yapıldığı görüldü.

Tarım Yazarı Ali Ekber Yıldırım, daha önce Milliyet’e yaptığı açıklamada bu uyarıyı dile getirirken, “TMO alım fiyatı mercimek için ton başına 1000 lira artırılırken, nohut ise 50 lira artırıldı. Ayrıca pandeminin de etkisiyle buğdayda dünya çapında artan talep ve stokla fiyatın yükselişi devam ediyor. Bunu gören üretici yeniden buğday ekiyor ya da kırmızı mercimeğe yöneliyor. Önemli olan üretimin sürdürülebilirliğini sağlayacak desteklerdir. Yoksa nohutta tekrar ‘yetersiz’ günlere dönebiliriz” demişti.TMO tonunu 3 bin 300 liradan aldığı nohut için yeni fiyatı 3 bin 350 lira olarak belirlemişti. Kırmızı mercimeğin tonu ise 2 bin 500 liradan 3 bin 550 liraya çıkarılmıştı.

Bölge bölge üretim

İç Anadolu Bölgesi: Türkiye buğday rekoltesinin yüzde 38’ini sağlayan bölgede ocak ayı yağışları telafi edici oldu. Konya, Ankara, Yozgat, Sivas ve Kırıkkale’de nohuttan buğday ve arpaya, Kırşehir’de buğdaydan arpaya, Aksaray’da ekmeklik buğdaydan makarnalık buğday ve arpaya, Eskişehir’de ise mısır ve şeker pancarından buğday, arpa ve yulafa kayma var.

Güneydoğu Anadolu Bölgesi: Buğdayın yüzde 15’ini, kırmızı mercimeğin yüzde 94’ünü sağlayan bölgede, Diyarbakır, Şanlıurfa ve Batman’daki geçen yıl nohut, ekmeklik buğday ve arpa ekili alanların bir kısmında kırmızı mercimeğe geçiş oldu. Diyarbakır-Mardin-Şırnak hattında geçen yıl arpa  ve buğday ekili alanlarda pamuğa geçiş yoğun.

Marmara Bölgesi: Buğday ekilişinin yüzde 11’inin gerçekleştiği bölgede ocakta alınan yağışlarla bitki kendini toparladı. Edirne’de ayçiçeği ve kanoladan buğdaya yüzde 2 geçiş, Balıkesir’de buğdaydan ayçiçeğine geçiş         tespit edildi.

Karadeniz Bölgesi: Buğday ekilişinin yüzde 10’unu sağlayan bölgede, Çorum hinterlandında buğdaydan arpa, ayçiçeği, nohut ve tritikale gibi ürünlere geçiş var.

Akdeniz Bölgesi: Buğdayın yüzde 9’unu karşılayan bölgede bitki çıkışları normal. Hatay’da geçen yıla göre ekmeklik buğdayda 50 bin dekarlık artış oldu. Adana’da buğday ekili alanların yüzde 15’i ayçiçeğine dönüştürüldü. Gaziantep çevresinde hububat ve nohuttan pamuk ve mısıra geçiş var.

Doğu Anadolu Bölgesi: Buğday ekilişinin yüzde 9’unu gerçekleştiren bölgede, Adıyaman’da nohuttan buğday ve arpaya, Malatya’da şeker pancarı ve yem bitkilerine geçilirken, Bingöl’de ise yeni süt fabrikası dolayısıyla yem bitkisi ekilişleri arttı.

Ege Bölgesi: Afyon’da mısır, yem bitkileri ve sebzeye, Kütahya’da mısıra, Denizli yöresinde mısır ve ayçiçeği arazilerinden buğday ve arpaya geçişler gözlemlendi.