Mandalina fiyatı yerli muzu geçti

DUYGU ERDOĞAN - Narenciyede iklim kaynaklı sorunlar market tezgahlarına yansımaya başladı. Mandalina kilo fiyatı, yerli muz kilo satış fiyatını geçti. Markette satsuma cins mandalina 55-65 lira arasında satılırken, yerli muz ise 50 lira seviyesinden satılıyor. Çiçek açma zamanında yüksek sıcaklıkla büyük kayıplar yaşanan narenciyede portakalda yüzde 30, mandalinada yüzde 35 kayıp olacağı öngörülmüştü. Hasat zamanında bazı bölgelerde meyve kayıplarının yüzde 50 seviyesini de aştığı görüldü.

SICAK HAVANIN 3 ZARARI! 

Bahar ve yaz aylarında çiçek açma döneminde ani ve çok sıcak hava koşullarıyla karşı karşıya kalan portakal, mandalina ve limonda bu nedenle 3 büyük zarar meydana geldi. Sıcak hava bahçelerde çiçekli dalları adeta kavurdu, verim pek çok alanda yüzde 50-60 kayba uğradı. Sıcak havalar bahçelerde zararlı popülasyonlarını artırdı. Akdeniz meyve sineği Mersin’den Aydın’a, Adana’dan Antalya’ya pek çok ağaca zarar verdi. Aynı zamanda sonbahar ve kış aylarının ılık geçmesi nedeniyle soğuk havalarda tercih edilen portakal, mandalina, limon, greyfurt gibi ürünlere olan talep azaldı, tüccar alım yapmadı, ürünlerin çoğu dalda bırakıldı. 

‘FİYAT DÜŞÜNCE YANSITILMIYOR’ 

Yüreğir Ziraat Odası Başkanı Mehmet Akın Doğan, özellikle mandalinada azalan üretimin yansımalarının görüldüğünü söyledi. Bir süre önce bahçede 25 liraya kadar çıkan fiyatın şu anda 15 liraya düştüğünü belirten Doğan, “Aslında bunun tüketiciye yansıyarak fiyatın bir miktar düşmesi lazım ama her zaman olduğu gibi üretici de tüketici de kaybediyor. Ürünü geçen yıl almayan tüccar, bu yıl yokluğundan faydalanan oluyor. Fiyattaki gevşeme yansımıyor ama yükseliş hemen daha yüksek fiyat olarak dönüyor” diye konuştu. Dalda 15 liraya satılan mandalina üzerinden bir maliyet hesabı da yapan Doğan, “Kesim, taşıma ve paketlemeyle üzerine 13 lira daha ekleniyor. Şehre ulaşımıyla satış fiyatının hak ettiği bandın 40-45 lira seviyesi olması gerekiyor” dedi. 

MANDALİNA ZARARI FAZLA

Narenciye çeşitlerinde toplam üretim 2023 sezonunda yaklaşık 7 milyon 800 bin ton olarak gerçekleşti. 2024 sezonunda ise bu üretimin 5.5 milyon tona kadar düşük bir rekolteyi işaret ettiği öngörülmüştü. 

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) da 2024 için yaptığı bitkisel üretim tahmininde mayıs ayında narenciye çeşitlerindeki düşüşe yönelik veri paylaşmıştı. Buna göre, turunçgil meyvelerinden mandalinada yüzde 32.1, portakalda yüzde 30.8, limonda yüzde 26.3 oranında üretim azalışı öngörüldü. Greyfurt kaybının ise yarı yarıya yakın olduğu tahmin ediliyor. 

İHRACATTA REKABET ARTTI, TALEP AZALDI

Narenciyede ihracat hedefleri de sekteye uğruyor. Yeni rekorlar beklenen bu alanda rekabetin oldukça arttığını anlatan Ege Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birliği Başkanı Hayrettin Uçak, bu nedenle talepteki azalmaya işaret etti. Uçak, “Pek çok ülke pazara yükselen üretimlerle girdi. Çin, Mısır, İran, Ürdün narenciyede de artan üretimleriyle sektörde rekabeti artırdı. Üstelik rakip ülkelerde fiyatlar da daha ucuz. Maliyetleri ve iş gücü uygunluğu ile ortaya çıkan ortamda rekabet şansımız giderek düşüyor” ifadelerini kullandı.

HEDEF 40 KİLO

Türkiye narenciyede kendi tüketimine fazlaca yeterli üretime sahip. Toplam kişi başı tüketim 28-31 kilo arasında değişiyor. Kişi başı tüketimin toplamda 40 kiloya çıkarılması hedefleniyor. Ancak son yıllarda kar yağışlı ve soğuk havanın yerini daha ılık bir kış mevsimi almasıyla narenciye talebi iç piyasada düşüyor.