12.02.2022 - 15:34 | Son Güncellenme:
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan temel gıdada KDV'nin yüzde 8'den yüzde 1'e indirildiğinin müjdesini verdi. Yeni Ekonomi Paketi ve KDV indirimini değerlendiren İstanbul Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Sefer Şener şunları söyledi:
'YÜZDE 20'LİK İNDİRİM DEMEK'
"KDV ile ilgili bir sadeleştirme yapılacağıyla ilgili bir bildirim vardı. Yüzde 8’lik bir KDV vardı orada bir sadeleşmeye gidildi. Yüzde 7‘lik kısmı alınarak yüzde 1’e indirildi. Aslında müjde olarak beklenen bir şeydi. Burada yıllardan beri yüzde 8’lik KDV alınıyordu ve tüketicilere yansıtılması söz konusuydu.
Pazartesiden itibaren tüm gıda ürünlerinde yüzde 8 indirim demektir aslında. Hükümet üzerine düşeni yaptı. Bundan sonraki süreçte sayın Cumhurbaşkanı beyan etti reel sektörün de üzerinde düşeni yerine getirmesi gerekiyor. Eğer bu gerçekleşirse KDV’den gelen 8’lik indirim ve reel sektör de indirime giderse bu gıda fiyatlarında yaklaşık olarak yüzde 20’lik bir indirim demektir.
Yüzde 8’e yakın bir maliyet azalışı olmuş oluyor. Bu KDV olarak halkımıza yansıyacaktır. Sayın Cumhurbaşkanı da bir bu kadar reel sektör indirim yapsın dedi ama reel sektörün yüzde 10-15’lik bir indirim yapması demek bunun topluma yüzde 20-25 yansıması demektir. Pazartesinden itibaren bu süreç başlıyor. Aynı zamanda bizim gıda ürünlerini yüzde 10-15’ler seviyelerinde almamız demektir.
'HÜKÜMET İNDİRİMLERİ YANSITMIŞ OLDU'
Yüzde 7.5, 8’e yakın KDV indirimi olacak reel sektör de katılırsa bu yüzde 20’lik indirim demektir. Bu da ürünlere yansıması demektir. Bu yılki enflasyonun en büyük katkı sağladığı unsur gıda ve enerji fiyatlarıydı. Enerji ile ilgili hükümet yaklaşık olarak 200 milyar TL’lik bir katkı sağladı. KDV’den gelecek indirimleri hükümet yansıtmış oldu.
Eğer burada indirim seviyeleri aşağı doğru ivmelenmeye başladığında biz diğer ürünlerdeki indirimlerin de yansımasını takip edeceğiz. Bir yandan da fahiş fiyatla ilgili enflasyon timi kuruluyor. Hem KDV’deki indirimler hem tekrardan hızlı artış dediğimiz artışla mücadele edilmesi önümüzdeki dönemde enflasyon bakışıyla ilgili halkın daha ucuz gıda tüketmesi anlamında olumlu bir adımdır. Gıdanın enflasyona katkısı yüzde 26. Siz gıdadan KDV’yi çektiğinizde ve özel sektör de buna uyarsa siz enflasyonu aşağıya çekmiş oluyorsunuz.
'KGF'DE BEKLEDİĞİMİZ DÜZENLEME GELDİ'
KGF’lerle ilgili beklediğimiz düzenleme geldi. Rakamı revize etmemiz gerekecek şimdilik 60 milyar TL ile başlıyoruz. Bu kredi kullanıldığı zaman üzerine tekrar ilaveler gelecek dedi. Bu oranlar anladığımız kadarıyla 150-160 milyar TL’ye yükselecek. KGF kredilerinde ciddi yenilikler var. İlgili alanlara tahsis edilmesi ve işletme sermayesi kullanılmasına dönük. Yatırıma ve ihracat dönük 25 milyar TL, 10 milyar TL’de işletme sermayesine dönük olarak değerlendirildi. 8 yıl vade sürelerine kadar ilerleyen zamanlar var. Diğer taraftan şu da sevindiricidir. İşletmeler açısından çok önemli bir nokta var. Sayın Bakan faiz oranlarını açıkladı. 24 aya kadar olan kısımdan yüzde 1, 24 ayın üzerinde olan kısmından yüzde 2 faiz uygulanacak.
Son dönemde kredilerdeki oranlar özellikle işletme kredileri ve ticari kredilerdeki oranlar çekilmiş olsa da KGF kredileri bugün yüzde 15-16 seviyesindedir. KGF kredileri çok avantajlı kredilerdir. Hem uzun vadeli olacak hem avantajlı olacak hem de ödemesiz dönemin uzunluğu çok önemlidir. Kredileri alan işletmenin 2 yıl süreyle ödeme yapmaması demektir. Bu 60 milyar TL ile sınırlı kalmayıp bunun 150 milyar TL’lere kadar yükseltileceğini görüyoruz. İlerleyen aşamalarda işletmelerin önü açılacak demektir.
YASTIKALTI ALTINLAR HAKKINDA
Beklediğimiz unsurlardan bir tanesi de yastıkaltı altınlarla ilgiliydi. 5 bin tonun üzerinde bir altın rezervinin vatandaşın elinde olduğu tahmin ediliyordu. Bunun da ekonomik değeri 300 milyar doların üzerinde bir rakamdır. Bunun yüzde 10’u sistem üzerin entegre edilebilirse ani olarak piyasanın içerisinde 25-30 milyar dolarlık bir nakit girişi olur. Bu kurdaki istikrarı beraberinde getirir. Neresinden bakarsanız bakın sisteme fayda getirecek bir unsur. Bu aynı zamanda dolarizasyonu da engelleyen bir durumdur. Bu sistem denendi biliyorsunuz. Şimdi son çalışma gösteriyor ki oradaki bütün handikaplar halledilmiş ve daha hızlı şekilde yola devam edilecek. 81 ilde geçerli olacak bu yapı. Sadece bankalar ve kuyumcular değil platform kuruluyor bunun üzerine 3 ayrı noktada vatandaş altınını değerlendirecek. Kuyumcuların açık tutulmasıyla ilgili yöntemler getiriliyor anladığımız kadarıyla.
Sistem eğer bu şekilde işlemeye devam ederse bankacılık kanalıyla kuyumcular da işin içerisinde sokularak devam edilirse 5 bin ton dediğimiz altının yüzde 10-20’lik kesimi 60 milyar dolara tekabül edecek bir rakam demektir. Bunun bankacılık sistemine sokabilirseniz ekonomiye hareket getirirsiniz. KDV ile ilgili başlık, gıda ile ilgili başlık ve yastık altı altınlarla ilgili yapılacak işlemler çok önem arz ediyor."
'ENFLASYONLA İLGİLİ DAHA OLUMLU BİR YERDE OLACAĞIZ'
Arel Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Cüneyt Dirican ise şu ifadeleri kullandı:
"Bu sene enflasyon yılı demiştik. Başlığı şu şekilde yenilememiz lazım enflasyonla mücadele tekrardan teyit edilmiş oldu. Olay sadece KDV indirimi değildir. Aslında bütünsel bir strateji ile mücadele söz konusudur. Burada iş dünyasının da destekleri istendi. 4-5 tane ana başlıkta bunlardan bir tanesi KDV tarafıydı, KGF kredileri de buna dahildi iş dünyası bunlara alkışlarıyla tepki verdi. İş dünyası bugün bu toplantıyı satın aldı diye anladım. Yılın ikinci yarısından itibaren enflasyonla ilgili daha olumlu bir yerde olacağımız gözüküyor.
Kademe kademe gidersek ben 3 toplantıya da katıldım. 3 toplantı birbirinin devamı ve açıla açıla büyüyerek gidiyor. Bir önceki toplantıda özellikle teşvikleri destekleyen KGF ile ilgili yapılacak hareketlerin de mesajı öncesinden verilmişti. Proje kredileriyle denetimli bir şekilde yatırım ve büyümelere yönelik olarak desteklerin verileceği söylenmişti. Bunun detayları geldi. İşletme sermayesi ihracat ve yatırım anlamında 3 farklı kredi verileceği söylenmişti. Ödemesiz dönemli 72 ve 84 aya kadar uzayabilen kredilerin detayları açıklandı. Hemen hemen herkesin kullandırılması hedeflenen kredilerdir bunlar.
Hem bankacılara hem KGF’nin başındaki kişiye seslenerek bu konuda hassasız ve dikkat edelim dendi. Modelin destekleneceği kredilerin geleceğini anlamış olduk. Kayıt dışı ekonomiyi de Hazine ve Maliye Bakanı’nın kontrolü altında ticari kredi kartları üzerinden verileceği kısmı benim ilgimi çeken kısmıydı."
Tüketici Konfederasyonu Başkanı Aydın Ağaoğlu:
GIDA FİYATLARINDA İNDİRİM OLACAK MI?
"Pandemi sürecinde sektörlerde vergi oranları düşürüldü tüketici bunu çoğunlukla hissedemedi. Yeni yapılan düzenlemenin izlenmesi lazım. Şu anda büyük bir pahalılık var. Ticaret Odası Başkanı’mızı dinledim esnafımız da kar marjlarını aşağıya çeksin dedi. 50 liraya aldığımız peynir bu düzenlemeden sonra 46 lira 75 kuruşa düşecek. Biz bunu yine 50 liraya satanlarla karşılaşabiliriz. Satıcıların da bu 46.75’i 45 lira yapmalılardır ki biz yüzde 10’luk indirimi hissedelim biz.
İndirilen KDV oranı tek kuruş satıcıyı ilgilendirmiyor. KDV tüketicinin ödediği bedeldir. Tacirler kendi aralarında emanet olarak alır verirler. Burada tacirlerin en ufak bir katkısı yoktur. Mademki 50 liraya satacakları peynir 46.75 düştü. Bir zahmet onu da 45 lira düz olarak yapsınlar. Zeytini 35 liradan hesapladık. 32 lira 70 kuruşa düşüyor. Hiç değilse 32 lira diye aşağı düzeltmekte fayda var. Sıvı yağ şu anda 5 litreliğini 125 liradan aşağı bulamıyoruz. 25 liralık bu ay çiçek yağının litresi 23.37 kuruşa düşecek. Bunu da 22 lira gibi bir rakama çekmelerini bekliyoruz. Bunun yanı sıra sebze ve meyve fiyatları da yükseldi.
'TÜKETİCİLER TAKİPÇİSİ OLSUN'
Elma 7-8 lira, 10 liraya aldığımız meyve 9 lira 35 kuruşa düşer. Bunun yanı sıra sebzeye baktığımızda özellikle kabak, patlıcan gibi yaz mahsüllerin de büyük fiyat artışları oldu 15 lira olduğunu varsayalım onun fiyatının da 14 lira düşmesi gerekiyor. Tüketiciler bunun takipçisi olsun. Tüketiciler artık bilinçlendi. Ellerindeki akıllı telefonlar fotoğraf çekiyor. Ticaret Bakanlığı’nın mobil tüketici uygulaması var ücretsiz indirsinler. Ben indirdim çok da yararını görüyorum. Sebze ve meyve ile ilgili özel uygulama geliştirildi Hal Kayıt Sistemi (HKS) bunları ücretsiz indirip dedektiflik sistemi kurabilirler.
Ben yapıyorum hal kayıt sistemini açıyorum. Orada alış fiyatını görüyorum. Nihai satış fiyatına bakıp buradaki değişiklikleri takip etsinler. Markete gittiklerinde alışveriş noktalarında temel gıda ürünlerinin fiyatlarını çeksinler. Pazartesi günü fiyatta değişim yoksa artık mektup yazmak gerekmiyor elindeki cep telefonuyla herkes bunu iletebilir. Ticaret Bakanlığı nokta atışıyla takibe alabilir ve gerekeni yapabilir. Elektrikle ilgili de müjde bekliyorduk. Yüzde 18 KDV var. Orada bir düzenleme bekliyorduk. Alt gelir gruplarının tüketimleri alt kademeden fiyatlanıyor.
Geçtiğimiz yıl özel okullarda KDV yüzde 1’e indirildi. Konaklama hizmetlerinde yüzde 1’e indirildi. Şimdi ilaçlarda da yüzde 1’e indirilmesi beklentisi var. Devlet ve vatandaş el ele gitmezsek biz ekonomik küresel sıkıntılarla baş edemeyiz diye düşünüyorum.
HANGİ ÜRÜNDE FİYATIN DÜŞTÜĞÜNÜ KONTROL ETMELİLER?
Karnabahar, salatalık, domates bunlar hepimizin aldığı şeyler temel gıdalardır. Sıvı yağ, peynir, zeytin, süt ürünleri. Tekrar ediyorum burada en çok dikkatimizi çeken ekmek, peynir, zeytin ve standart meyve ve sebzelerimizdir. İthal ananAstan bahsetmiyorum ama insanımız elmayı, mandalinayı düşük fiyattan yemek istiyor.
Vatandaşın geçiminin zorlaştığının yetkililerimiz farkındalar. Enerji Bakanımız dün toplantı yaptı. Sayın Nebati bugün açıklamalar yaptı. Kamu otoriterisin orada yalnız bırakıp seyredici olmamalıyız. Biz de oyuna katılmalıyız. Domates pahalılandı mı domates ihracatını kıstı. Veyahut ithalatını serbest bıraktı. Dengeyi sağlamaya çalışıyor. Ekmeğe yüzde 31.50 zam yapıldı. 245 gram ekmek 3.50 lira oldu. Fırıncılar yetmez diyor. TMO un verdiğinde çarkı döndürüyoruz. Piyasadan aldığımızda 50 kiloluk çuvalı 300 liranın altında bulamıyoruz. TMO 200 liradan veriyor. Biz tüketiciler de özenle dikkatle bunun takipçisi olmalıyız."
İstanbul Ticaret Odası Başkanı Şekib Avdagiç şu değerlendirmelerde bulundu:
KGF HAKKINDA
"Bu 60 milyar liranın tamamı sonuç odaklı kullanılacak. Firmalar kendi ihtiyaçları için harcama yapacaklar. Bu 60 milyar lira piyasadan birkaç tur atacak. Sayın Bakanımızın ifade ettiği en önemli başlıklardan bir tanesi bunun birinci paket olduğu uygulama piyasaya verildikten sonra devamının geleceği oldu. Bunun devam edecek olması iş dünyasının olumlu bulduğu ve desteklediği bir paket olmuştur. Vade ve bunun maliyeti iki önemli unsurdur. Vadenin makul ve uygun olması. Son derece yönetilebilir maliyetlerde hayata geçirilecek olması iş dünyasının beklentilerini karşılayacak bir unsurdur. Bunun ciddi katkısının olacağını düşünüyoruz."