Kart aidatı için ‘müzakere’ şartı

Yıllardır kullandığım kredi kartımdan aidat ücreti tahsil eden ve talebime rağmen iade etmeyen bankaya karşı açtığım davadan, milyonlarca kredi kartı kullanıcısını ilgilendiren emsal bir karar çıktı. Anadolu 3. Tüketici Mahkemesi, tüketiciyle müzakere edildiği ispatlanmadan kart üyelik ücreti alınmasının haksız şart olacağına hükmetti. Mahkeme, bankaların kart ücreti için dayanak gösterdiği BDDK düzenlemesinin tüketici mahkemelerini bağlamayacağını da hüküm altına alarak, Yargıtay kararı uyarınca sadece zorunlu masrafların tüketiciden istenebileceğini, ancak kart üyelik ücretinin zorunlu masraf olmadığını kararlaştırdı. Tüketici Başvuru Merkezi Onursal Başkanı Aydın Ağaoğlu, “BDDK yönetmeliğinde yer alan, ‘kredi aidatı alınabileceğine’ dair husus bu karar sonrası artık tüketiciler açısından bağlayıcı değildir. Kendileriyle müzakere edilmeden kartlarından ücret kesilen her tüketici parasını geri talep etmeli” dedi.

Her şey geçtiğimiz yılın yaz aylarında kredi kartı ekstremde yıllık kart üyelik bedelini görmemle başladı. İlgili kart, bir dönem maaş müşterisi olduğum banka tarafından ‘ücretsiz’ kullanım vaadiyle verilmişti. Kartı yıllardır kullanıyordum. Birkaç kez aidat kesintisi yapılmış ancak itirazım üzerine hepsinde bir sonraki ay ücret iade edilmişti. Benzer durumda gazetedeki birçok arkadaşımdan da aynı ay kesinti yapıldığını öğrendim. Arayıp itiraz eden birkaç arkadaşım, bedelin iade edildiğini söyledi. Ben de herkes gibi gibi telefonla bankayı arayarak 124 liralık ücrete itiraz ettim. Ve hukuki süreç aslında bu telefonla başladı.

‘Bonus verelim’

Banka adına konuştuğum kişi, bilgilerimi aldıktan sonra 5-10 saniyelik bir bekleyişin ardından müjdeyi verdi: “Bedeli iade edemiyoruz ama yıl sonuna kadar kartı kullanma sözü verirseniz kartınıza 30 lira bonus yüklenecek.”

Elbette kabul etmeyip, kartımın iptalini istedim. Ancak yine de bedeli iade etmeyeceklerini söylediler. Ardından da bankanın genel müdürlüğüne bir dilekçe yazarak, aidat alınmasının hiçbir haklı dayanağı olmadığını ve uyguladıkları çifte standardı anlattım. Genel müdürlük de otomatik bir mesajla “olumsuz”’ yanıt verince yasal itiraz hakkımı kullanarak Tüketici Hakem Heyeti’ne gittim. Biliyordum, haklıydım ve kazanacaktım. Bu sırada ilgili kart, talebim üzerine iptal edildi. Ben de gönül rahatlığıyla çıkacak sonucu beklerken Ataşehir Tüketici Hakem Heyeti, akıl almaz bir karara imza attı.

Komik gerekçe

Heyet, gerekçesinde beni haklı bularak, talebimi reddetti. “Nasıl yani” demeyin. İşte Hakem Heyeti’nin 28 Ekim 2019 tarihli kararı:
“BDDK’nın ilgili yönetmeliğindeki, ‘Kart çıkaran kuruluşlar yıllık ücret ve benzeri ad altında ücret tahsil etmedikleri bir kredi kartı türü sunmak zorundadır’ hükmü gereği şikayetin reddine karar vermek gerekmiştir.”

Yani, “İlgili düzenlemeye göre banka sana ücretsiz kart vermeli” denilerek benden alınan ücreti haklı görüldü.

Dava daha masraflı

Ben de “Bir yanlışlık olmuştur herhalde” diyerek, gidip heyet üyelerine kararın nedenini sordum. Aldığım şifai yanıt karardan daha acıydı: “Kart aidat iadesi taleplerini reddediyoruz. Çünkü banka mahkemeye gidince vatandaş daha zor durumda kalıyor.”

“Yani hiç boşuna hakkınızı aramayın” diyordu Tüketici Hakem Heyeti. Açıkçası ben de vazgeçmiştim. Çünkü heyetin kararına tek itiraz merci, Tüketici Mahkemesi’ydi. Dava açmak için 200-300 liralık masrafı peşin yatırmak gerekiyordu ve dosyayı bir avukata vermek için ödenecek vekalet harcı (150 TL) bile iadesini istediğim bedelden fazlaydı. Tam pes etmişken, itiraz hakkımın son günü inat edip noterden dosyaya bakmaya gönüllü olan avukat Aybars Karakırık’a vekalet verdim. Davayı da son dakikada UYAP üzerinden açtık.

Yönetmelik bağlamaz

Dosyayı inceleyen Anadolu 3. Tüketici Mahkemesi Hakimi Emre Kantar ise tüm kart kullanıcılarını ve tüketici hakem heyetlerini bağlayacak önemli bir karara imza attı. İtiraz yolu kapalı olan kararda, Yargıtay 13. Hukuk Dairesi’nin 2013 tarihli kararı uyarınca tüketiciden zorunlu masrafların istenebileceği ancak yıllık kart ücretinin zorunlu gider olmadığına hükmedildi. Kararda ayrıca, yıllık kart ücretine dayanak gösterilen BDDK yönetmeliğinin tüketici mahkemeleri yönünden bağlayıcı olmadığı, tüketiciden alınabilecek ücretlerin kanunun ruhuna aykırı olamayacağına dikkat çekildi.

‘Kart aidatı kabusu bitti’

Tüketici Başvuru Merkezi Onursal Başkanı Aydın Ağaoğlu, kararı şöyle değerlendirdi:

“Mahkeme, net bir şekilde kredi kartı aidatının alınmasının Tüketicinin Korunması Kanunu’nun ruhuna aykırı olduğunu kararlaştırmış. Dolayısıyla BDDK yönetmeliğinde yer alan kredi kartı aidatı alınabileceğine dair husus, artık bu emsal karara göre tüketiciler açısından bağlayıcı değil. Aidat kesilen vatandaşlar, bu kararı emsal göstererek Tüketici Hakem Heyetleri’ne başvurup paralarını geri istemeli. Karar aynı zamanda Tüketici Hakem Heyetlerine güçlü bir emsal oluşturuyor. Kararda ayrıca, kredi kartı aidatının banka ve müşteri arasında karşılıklı müzakere edilerek mutabakat sağlanırsa alınabileceğine de dikkat çekilmiş. Aidat, kabusu artık bitmiştir. Sadece banka, tüketiciye aidatsız kart sunar ve bunun yanı sıra da aidatlı kart kullandırmak için müzakere edip müşterinin onayını alırsa, aidatın alınması yasal hale gelebilir.”

Boşver demeyin!

Dosyanın avukatı Aybars Karakırık, bankaların kredi kartı dayanağının BDDK yönetmeliği olduğuna dikkat çekerek, “Anadolu 3. Tüketici Mahkemesi ise bu kararıyla, BDDK yönetmeliğinin ve belirtilen aidatların tek taraflı olarak tüketiciye yansıtılamasını hukuka aykırı bulmuştur. Bankalar, tüketiciye ücretsiz kredi kartı seçeneği sunmak zorundadır. Kart aidatını bankayla müzakere etmiş olanlar da bundan sonrası için aidatsız kart isteyebilirler” dedi.

Vazgeçiyorlar

Karakırık ayrıca, anlaşmazlık konusu ücretin 124 lira olmasına rağmen vekalet gideri ve dosya masraflarının 400 lirayı aştığına dikkat çekerek, “Bu kesintiler için tüketicilerin dava yolundan vazgeçtiklerini, bir nevi ‘boşverdiklerini’ gözlemliyoruz. Küçük bedelli tüketici davaları için noter ve dava masrafları konusunda iyileştirmeler yapılmalı, davada kullanılmayan, fazladan gider avansı alınmaması sağlanmalıdır” çağrısında bulundu. Avukat Karakırık, bankanın kestiği aidatın kararla birlikte icra takibi kanalıyla tahsil edileceğini belirtti.

Tüketici ne yapmalı?

Kart aidat bedeli yansıtılan tüketici, eğer ücretli kartı bankayla müzakere edip kabul ederek almamışsa, bedelin iptali için bulunduğu ruda bulunmalı. Ayrıca tüketici, ücretli kartı kullanmaya devam etmek istemiyorsa ilgili kartı iptal edip, bankadan ücretsiz bir kredi kartı talep edebilir. Bankalar, tüketiciye ücretsiz kredi kartı sunmak zorunda.