İşte sanayinin ‘şampiyonları’

AYLİN RANA AYDİN - İstanbul Sanayi Odası (İSO), ‘Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu Araştırması’nın 2022 yılı sonuçlarını açıkladı. İSO Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Bahçıvan tarafından açıklanan araştırma sonuçlarına göre, 2022’de üretimden satışlara göre en büyük kuruluş, 418.4 milyar liralık satışlarıyla TÜPRAŞ oldu. İkinci sırada 189.2 milyar lira ile Star Rafineri, üçüncü sırada 140.1 milyar liralık üretimden satışlarıyla Ford Otomotiv yer aldı. İSO 500’de üretimden satışlar 2022 yılında yüzde 119 artışla 4 trilyon 485 milyar lira, istihdam yüzde 4.1 artışla 800 bin kişi, ihracat ise yüzde 14.1’lik artışla 98 milyar dolar oldu.

İSO Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Bahçıvan, şubat ayında yaşanan deprem nedeniyle araştırma sonuçlarının eylül ayında açıklandığını belirterek, “İSO 500 Büyük Listesi içinde depremden etkilenen 11 ilimizden 2021’de 72 şirket varken 2022’de bu sayı 66” dedi.

İSO 500’de üretimden satışların 2022 yılında yüzde 119 artarak 2 trilyon 48 milyar liradan 4 trilyon 485 milyar liraya çıktığını kaydeden Bahçıvan, “Bu yüksek oranlı artışta, ihracattaki güçlü performansın yanı sıra canlı yurt içi talep, yükselen kur ve fiyatlar ile ihracat gelirlerinin TL karşılıklarındaki artışın belirleyici rol oynadığını söyleyebiliriz. 2022 yılının verileri yıl sonu tüketici enflasyonu arındırıldığında üretimden satışların reel olarak 2021 yılına göre yüzde 33.3 ile oldukça yüksek bir artış sergilediği görülüyor” dedi.

Esas faaliyete odaklandı

İSO 500’ün 2022’de faaliyet kârı yüzde 96 artarak, 342 milyar liradan 671 milyar liraya çıktı. Buna karşılık faaliyet karlılığı oranı, yüzde 14.8’den 2 puan düşerek yüzde 12.8’e geriledi. Faiz, amortisman ve vergi öncesi kar yüzde 100’e yakın bir artışla 405 milyar liradan 808 milyar liraya yükseldi. Bahçıvan, “Satış kârlılığı oranı 0.2 puan düşüşle yüzde 9.3’e indi” ifadelerini kullandı.

2022’de net kambiyo kârlarındaki ivme kaybının etkisiyle üretim faaliyeti dışı gelirlerin sınırlı artış gösterdiğinin altını çizen Bahçıvan, şöyle konuştu: “Başka bir deyişle 2022’de üretim faaliyeti dışı gelirlerin kârlılığa katkısı bir hayli azaldı. Üretim faaliyeti dışı gelirlerin dönem kâr ve zarar toplam içindeki payının son 5 yılda yüzde 88 düzeyinden yüzde 23’lere kadar gerilediğini görüyoruz. Bu da bize sanayicinin son yıllarda giderek daha fazla esas faaliyetlerine odaklandığını ve kârını gerçek işinden elde ettiğini gösteriyor.”

Finansman giderlerinin, uzun yıllardan beri İSO 500’ün en dikkat edilen unsurlarından biri olduğunu söyleyen Bahçıvan, İSO 500’ün finansman giderlerinin 2022’de yüzde 32.6 artarak 209 milyar liradan 277 milyar liraya yükseldiğini kaydetti.

2022’de İSO 500’ün aktif toplamının yüzde 83 artarak 2.1 trilyon liradan 3.9 trilyon liraya yükseldiği bilgisini veren Bahçıvan, aktiflerdeki büyümenin geçmiş yıllardan farklı olarak borçlanmadan ziyade özkaynak yoluyla finanse edildiğine dikkat çekti.

Ticari borçlar

İSO 500’de mali borçların yüzde 64 artışla 1.3 trilyon liraya çıktığını açıklayan Bahçıvan, “Diğer borçlar da yüzde 70’e yakın artışla 711 milyar liradan 1.2 trilyon liraya yükseldi. Faaliyetlerin finansmanında ticari borçlar daha fazla kullanılmış. Firmalar kaynak ihtiyacını finans kuruluşları dışında, kendi içlerinde borçlanarak çözmeye çalışmış” diye konuştu.

‘OVP’nin başarısı dış kaynak akışını sağlayacak’

Türk sanayicisinin, özellikle pandemi ile başlayan dış pazarlardaki dalgalanmalara ve kırılmalara, Rusya-Ukrayna savaşının yarattığı tedarik sorunlarına ve içerdeki finansman sıkıntılarına karşın 2022’de de Türkiye’nin büyüme ve kalkınması mücadelesinde en ön saflarda yer almaya devam ettiğini vurgulayan Bahçıvan, “Sürdürülebilir ve nitelikli büyüme için gerekli olan finansal istikrarın yeniden tesisi doğrultusunda ekonomi yönetimi tarafından atılan adımları önemli buluyoruz. Kararlılıkla uygulanmasını beklediğimiz Orta Vadeli Programın başarısının, ülkemizin uzun süredir ihtiyaç duyduğu dış kaynak akışını da sağlayacağına inanıyorum” ifadelerini kullandı.