İsrail gazında 2017 sürprizi

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak, İsrail Enerji Bakanı Yuval Steinitz ile İstanbul’da bir araya geldi. 22. Dünya Petrol Kongresi’nin üçüncü gününde ikili görüşmelerini sürdüren Albayrak’ın İsrailli mevkidaşı Steinitz ile görüşmesinde, iki ülke arasındaki enerji projelerinin ele alındığı bildirildi. Albayrak, kongrenin ilk iki gününde ABD Dışişleri Bakanı Rex Tillerson ve Rusya Enerji Bakanı Alexander Novak başta olmak üzere bir dizi ikili görüşme yapmıştı.

Büyük rezervler..

Görüşmelerin ardından Steinitz, Enerji Bakanı Albayrak ile iki ülke arasındaki doğalgaz boru hattının inşa sürecini görüştüklerini belirterek, “Dört tur görüşmenin ardından, süreci hızlandırmaya ve bu yıl sonundan önce Türkiye ve İsrail arasındaki boru hattının inşa edilmesini sağlayacak hükümetler arası çatı anlaşmayı tamamlamaya karar verdik” dedi. Steinitz, Türk tarafından bu yıl sonuna kadar anlaşmanın tamamlanmasını sağlayacak bir ziyarette bulunmasını beklediklerini, ancak görüşme için net bir tarih belirlenmediğini bildirdi.

Bölgede enerji ile ilgili gelişmelerin hızlı bir şekilde değiştiğini bildiren Steinitz, Doğu Akdeniz’de keşfedilen önemli doğalgaz rezervinin bunun bir örneği olduğunu ifade etti. İsrail’in münhasır ekonomik bölgesinde daha fazla doğalgaz kaynağı bulunduğuna dair bilimsel çalışmaların olduğunu vurgulayan Steinitz, Güney Kıbrıs ve Mısır’ı da kapsayan bölgede de büyük miktarlarda doğalgaz rezervi bulunduğunu aktardı.

2 önemli proje var

Kuzey Denizi’ndeki kaynakların tükenme aşamasına geldiğini hatırlatarak, Doğu Akdeniz’deki keşiflerin öneminin arttığına dikkati çeken Steinitz, şunları kaydetti: “Önümüzdeki süreçte Kuzey Denizi’ndeki kaynakların yerini Doğu Akdeniz’in alacağına inanıyoruz. Avrupa, Doğu Akdeniz’den doğalgaz alacak ve bu bölge güvenilir bir kaynak haline gelecek. İki önemli boru hattı projesiyle ilgili yoğun görüşmeler yürütüyoruz. Bunlardan biri Türkiye. Hem Türkiye’nin iç tüketimi hem de Avrupa’ya doğalgaz iletim için İsrail’den Türkiye’ye uzanan bir boru hattı döşemek istiyoruz. Diğeri ise, Güney Kıbrıs ve Yunanistan bağlantısıyla İtalya’ya uzanacak olan boru hattı. İtalyan hükümeti, bu projenin kendileri için en yüksek öncelikli projelerden biri olduğunu açıkladı. Önceliğimizi sorarsanız, iki projeyi de çok önemli görüyorum.”

‘Türkiye ile ortaklığı geliştirmek istiyoruz’

Cezayir Enerji Bakanı Mustapha Guitouni, Türkiye’nin geleneksel müşterileri ve önemli bir ortakları olduğunu ve ortaklıktan memnuniyet duyduklarını belirterek, “İlişkilerimiz çok iyi seviyede ve bunu kuvvetlendirmek niyetindeyiz. Sadece enerji sektörü için değil, inşaat, mühendislik gibi alanlarda ve yerelde katma değeri sağlamak adına olan çalışmalarımızda da birarada olmak istiyoruz” ifadelerini kullandı.

22. Dünya Petrol Kongresi’nde konuşan Guitouni, bölgede önemli bir petrol ve doğalgaz ülkesi olduklarını, enerji ürünü ihracatını artırmak istediklerini kaydetti.

Guitouni, enerji piyasalarında büyük resmin değiştiği dönemin süreceğini belirterek, “Petrol sektörünün yatırımlarına devam etmesi gerekir. Yatırımcılar için siyasi istikrarın bulunduğu ortamlar tesis edilmeli. Bu süreçte özellikle güneş enerjisi ön plana çıkacak ancak fosil kaynakların payı da artmaya devam edecek” dedi.

Büyük ölçekli elektrik üretimi hedeflediklerini anlatan Guitouni, “Daha çok güneş enerjisinden elektrik üretimini öngörüyoruz. Enerji tüketimini azaltmak ve verimlilik projelerine yönelmek istiyoruz ” dedi.

53 milyar $ yatırım

Cezayir devletine ait olan ve dünyanın önemli enerji şirketlerinden olan Sonatrach Başkanı Abdelmoumen Ould Kadour, “Gelecek dönem stratejik planlarımızda arama çabalarını artırmak, iş ortamını iyileştirmek, mevcut ortaklıklarımızı kuvvetlendirmek, stratejik ortaklıklar kurmak, petrol hizmet şirketlerinin portföyünü güçlendirmek var” dedi.

Kadour, sektördeki sorunlara rağmen yatırımlarına devam ettiklerini belirterek, “Yatırımlarımızı planladık, büyümeye devam ediyoruz. Madencilik alanları için de yatırımlarımız olacak” diyerek, şunları söyledi:

“Cezayir’de 120 yeni keşfimiz oldu. 5 yılda 53 milyar dolar sermaye yatırımı planlıyoruz. 17 milyar dolar da işleme ve ayırma tesislerine verilecek. Yeni üç rafineri inşa edilecek. Ham petrol ve gaz uzun süre pazarda önemli yer tutacak. Güvenle yatırımlarımızı sürdüreceğiz.”

‘Nitrojen tesisi kuracağız’

Sonatrach Başkan Yardımcısı Ahmed Fettouhi, doğalgaz sektöründe süreklilik sağlamak, yeni bir strateji olarak nitrojen tesisi kurmak, yeni rafinerileri hayata geçirmek ve yeni petrokimya projeleri üzerinde çalıştıklarını söyledi. Fettouhi, “Bunlar için yeni ortaklıklar da bakıyoruz, stratejimiz burada ana ortaklarımızla hareket etmek” dedi.

Petrole talep artacak piyasa dengelenecek...

Petrol İhraç Edenler Örgütü (OPEC) Genel Sekreteri Muhammed Barkindo, yılın ilk yarısında petrolde stokların beklenildiği gibi düşmediğini fakat yılın ikinci yarısı için iyimser bir tablo beklediklerini belirterek, “İlk 6 ayda stoklarda 100 milyon varillik bir azalma sağlandı. İleriye dönük olarak bu azalmanın daha fazla hız kazanacağını düşünüyoruz” dedi.

22. Dünya Petrol Kongresi’nde konuşan Barkindo, yılın ilk 6 ayını tek kelimeyle ‘zorlu’ olarak tanımlayarak, 2017’nin çok büyük beklentilerle başladığını ifade etti.

Geçen yıl 20 Aralık’ta OPEC’in yaptığı toplantıda, OPEC üyesi ve OPEC dışı toplam 24 ülkenin bir çatı altında toplandığını ve tarihi bir karar aldığını anımsatan Barkindo, şöyle devam etti:

“2017’nin ilk çeyreğinden itibaren bir beklentiye girdik. Piyasaların bu karardan sonraki tepkisine baktık. 1.8 milyon varillik bir üretim kesintisi kararı aldık ama stokların eritilmesinde bu kesintinin çok fazla bir etkisi olmadı. Bu kararımızı uygulama konusunda kararlılığımızı sürdürüyoruz.”

Stoklar takip ediliyor

Barkindo, OPEC üyesi ve OPEC dışı ülkelerin piyasaya tekrar bir denge sağlamak amacında olduğunu ve özellikle stoklara ilişkin süreci takip ettiklerini anlattı. Geçen yıl ağustostaki verilere göre, petrolde son 4 yılda günlük 380 milyon varil arz fazlası olduğunu belirten Barkindo, şöyle konuştu:

“İkinci yarıda talep de artacak. Bu stok değişkeni, son 5 yıllık ortalamaya çekilerek piyasa bir dengeye oturtulacaktır. Ortak amacımız için çalışmaya devam edeceğiz. Bu, tüm üreticiler ve küresel ekonomi için faydalı olacak.”

Barkindo, görevinde ilk yılı değerlendirirken, “Bu süreyi çok keyifli geçirdiğimi söyleyemem. Saçımdaki beyazlar hızla arttı, kilo verdim çünkü çok stres altında kaldık” dedi.

Üç Arkadaş filmi ile petrol düzeni

Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) İcra Direktörü Fatih Birol, dünkü oturumlarda petrol piyasasının dinamiklerine ilişkin olarak yaptığı benzetmeyle dikkat çekti. “Size piyasayı bir benzetmeyle açıklayayım” diyen Birol şöyle devam etti: “Dün vefat eden sinema sanatçımız Fikret Hakan’ın oynadığı ‘Üç Arkadaş’ filmindeki arkadaşları petrole yön veren dinamikler olarak kabul edelim. Bu dinamiklerin birincisi yani ilk arkadaşı OPEC olsun, bazı Kuzey ülkelerini ikinci arkadaş, petrol piyasasını bozan şartları ise üçüncü arkadaş olarak görüyorum. Birçok üretici ülke, OPEC üyesi olan ve olmayan ülkeler bunların projesi kendi perspektiflerinden bakıldığında meşru ama başka piyasa güçleri de var. Günün sonunda ise OPEC üyesi olan ve olmayan ülkeler arasında çaba var. Piyasanın da inatçı güçleri var. Bunun sonucu olarak fiyat düzeyleri hala üç yıl öncesiyle kıyaslandığında çok yüksek değil ancak şu ana kadarki piyasa verileri OPEC’teki disiplinin sağlamlığını göstermesi açısından önemli.”