İMKB en çok kazandıran ikinci borsa

Türkiye Sermaye Piyasası 2007 Raporuna göre, Uluslararası Borsalar Örgütüne üye 51 borsa içinde İMKB, yüzde 72 ile dolar bazında Brezilya’dan sonra en yüksek getiriyi sağlayan ikinci borsa oldu. Türkiye Sermaye Piyasası Aracı Kuruluşları Birliği (TSPAKB) tarafından her yıl hazırlanan Türkiye Sermaye Piyasası Raporunun 2007 yılı sayısı yayımlandı. Rapora göre, Uluslararası Borsalar Örgütüne üye 51 borsa içinde İMKB, yüzde 72 ile dolar bazında Brezilya’dan sonra en yüksek getiriyi sağlayan ikinci borsa olurken, İMKB-100’ün YTL bazındaki getirisi yüzde 42 olarak gerçekleşti. Türkiye’de yatırım araçları arasında en yüksek getiriyi İMKB sağladı, dolar ve avro ise reel kayba yol açtı. Yeni halka arzların etkisi ile İMKB’de işlem gören şirketlerin toplam piyasa değeri yüzde 46 artarak 336 milyar YTL’ye, hisse senedi işlem hacmi ise yüzde 19 yükselişle 388 milyar YTL’ye ulaştı. Birincil halka arz piyasasındaki canlanma, 2 borsa yatırım fonu ve 9 şirketin 4,5 milyar YTL’lik arzıyla sürdü. Halka arzlarda rekor seviyeye çıkılmasında, 2,5 milyar YTL’lik Halkbank özelleştirmesi önemli katkıda bulundu. Ödünç pay senedi piyasasında işlem hacmi iki kat artarak 1,4 milyar YTL’ye ulaştı. Açığa satış işlemlerinin hacmi yüzde 59 artışla 14 milyar YTL oldu. Faiz oranları yüzde 20 civarından yüzde 16 seviyesine gerilerken, İMKB piyasalarında ve tescil işlemlerinde aracı kuruluşların gerçekleştirdikleri tahvil-bono kesin alım-satım ile repo-ters repo  işlemleri yüzde 9 artarak 6,4 trilyon YTL olarak gerçekleşti. İMKB’de yabancı menkul kıymetler piyasası 2007’de faaliyete geçti. Eurobond’ların işlem gördüğü piyasada 63 milyon dolarlık işlem hacmine ulaşıldı. Menkul kıymet yatırım fonlarının büyüklüğü yüzde 20 artışla 26 milyar YTL’ye yükseldi ve GSYH’ya oranı değişmeyerek yüzde 3’te kaldı. Bireysel emeklilik yatırım fonlarının büyüklüğü yüzde 62 artışla 4,5 milyar YTL’ye ulaştı. Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsasında işlem hacmi 7 kat attı. Vadeli işlemlerin yüzde 89’unu aracı kurumlar gerçekleştirdi.

"HİSSE SENEDİ İŞLEMLERİNDE YABANCI YATIRIMCILARIN PAYI ARTTI"

Rapora göre, 2007’de 99 aracı kurum ve 40 banka, sermaye piyasası faaliyetinde bulundu, banka kökenli aracı kurumlar hisse senedi işlemlerinin yüzde 61’ini gerçekleştirdi. Hisse senedi işlem hacminde ilk 5 kurum, toplam hacmin yüzde 26’sını, ilk 20 kurum ise yüzde 65’ini oluşturdu. 2007 yılında hisse senedi işlemlerinde yabancı yatırımcıların payı arttı. Yabancılar işlemlerin yüzde 24’ünü, yerli yatırımcılar yüzde 76’sını gerçekleştirdi. Hisse senedi işlemlerinde yatırımcı bazında en yüksek paylar yüzde 61 ile yurt içi bireysel müşteriler, yüzde 14 ile yurt dışı   urumlara ait oldu. Sabit getirili menkul kıymetlerde kesin alım-satım işlemlerinin yüzde 88’i, repo işlemlerinin yüzde 81’i bankalar tarafından yapıldı. Aracı kurumların sabit getirili menkul kıymet işlem hacminin yüzde 87’sini repo işlemleri oluşturdu. Aracı kurumlarca yapılan vadeli işlemlerin yüzde 57’sini bireysel yatırımcılar yaptı. Aracı kurumların yönettiği portföy büyüklüğü 3 milyar YTL’yi geçti. Portföy yönetim şirketleri ise 31 milyar YTL’lik portföy yönetiyor.

"YURT İÇİ YERLEŞİKLERİN TASARRUFLARI 440 MİLYAR YTL OLDU"

Rapora göre, aracı kurumlarda çalışan sayısı 5 bin 860 oldu. Aracı kurum başına ortalama çalışan sayısı 59 olarak kaldı. Aracı kurum çalışanlarının yüzde 74’ü yüksek öğrenim mezunuyken, kadınların oranı yüzde 42 oldu. Raporda, iş tecrübesi arttıkça sektörde çalışan kadınların ağırlığının düştüğü belirtildi. 2007 sonunda aracı kurum sektörünün aktif toplamı 3,8 milyar YTL, öz sermayesi 1,9 milyar YTL oldu. Toplam gelirler ise yüzde 28 artışla 1,1  milyar YTL’ye ulaştı. Aracı kurum sektörünün net karı yüzde 65 arttı ve 309 milyon YTL’ye  ulaştı. Rapora göre, 2007 Eylül ayı itibarıyla Türkiye’de toplam tasarruflar 560 milyar YTL oldu. Tasarrufların dörtte üçünü mevduat ve sabit getirili menkul kıymetler, dörtte birini hisse senedi ve yatırım fonları oluşturdu. Yurt içi yerleşiklerin tasarrufları 440 milyar YTL oldu. Bunun yüzde 72’sini mevduat oluştururken, sabit getirili menkul kıymetlerin payı yüzde 14, hisse senetlerinin payı yüzde 7 seviyesinde yer aldı. Yurt dışı yerleşiklerin tasarruflarının ise yüzde 65’i hisse senetlerinde yer aldı. 2007 sonu itibarıyla toplam hisse senedi yatırımcı sayısı 941 bin oldu. Bunun 935 binini bireysel yatırımcılar oluşturdu.

HİSSE SENEDİ PORTFÖYÜNDE YABANCI FONLARIN PAYI ARTTI

Rapora göre, toplam hisse senedi portföyünde, yerli bireylerin payı düşerken, yabancı fonların payı arttı. Tüm yabancı fonlar, hisse senetlerinin yüzde 32’sine, 100 yabancı fon ise hisse senetlerinin yüzde 22’sine sahip. Yabancı banka ve aracı kurumları içeren tüzel yatırımcılarla beraber, toplam yabancıların payı yüzde 72’yi buluyor. Yerli fonlar ise hisse senetlerinin yalnızca yüzde 1’ine sahip. Bin 736 bireysel yatırımcının 1 milyon YTL’nin üzerinde hisse senedi portföyü bulunuyor. Bu yatırımcılar, toplam bireysel hisse senedi portföyünün yüzde 44’ünü ellerinde bulunduruyor. Bireysel yatırımcı sayısının yüzde 85’ini oluşturan 788 bin kişinin hisse senedi portföyü 10 bin YTL’nin altında, ortalama portföy büyüklükleri ise bin 150 YTL. Tüm hisse senedi yatırımcılarının üçte biri İstanbul’da bulunuyor ve hisse senedi portföylerinin yüzde 21’ine sahip. 

"YABANCILAR HİSSE SENETLERİNİN YÜZDE 72’SİNE SAHİP"

Rapora göre, yabancı yatırımcıların hisse senedi saklama bakiyeleri ve işlem hacimleri son 10 yılın en yüksek seviyesine ulaştı. Yabancılar hisse senetlerinin yüzde 72’sine sahipken, işlemlerin yüzde 24’ünü gerçekleştirdiler. Yabancı yatırımcıların portföyleri 2007 yılında 27 milyar dolar değer kazandı. Yabancı yatırımcıların ortalama yatırım vadesi 9 aya yakınken, yerli yatırımcılarınki 35 günde kaldı. 2007’de menkul kıymet yatırım fonu hesap sayısı 2,9 milyon adet, portföy değeri de 26 milyar YTL oldu. Yatırım fonlarının yüzde 88’i bireysel yatırımcılardayken, bu yatırımcıların yüzde 84’ünün yatırım fonu portföy değeri 10 bin YTL’nin altında. Rapora göre, toplam 1,5 milyon emeklilik yatırım fonu yatırımcısı 4,6 milyar YTL’lik portföye sahip. 2007 sonunda özel sektör borçlanma araçlarının toplam değeri 381 milyon YTL seviyesinde gerçekleşti. Bu senetlerin dörtte üçü yerli ve yabancı tüzel kişilerde bulunuyor.