Güncellenen EFTA STA'sı, Gümrük Birliği'ne ışık tutacak

Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci, Türkiye ile Avrupa Serbest Ticaret Birliği (EFTA) ülkeleri arasındaki Serbest Ticaret Anlaşması'nın (STA) yarın atılacak imzalarla güncelleneceğini belirterek, "Revize STA, esas itibarıyla AB ile mevcut Gümrük Birliği'nden çok daha modern ve çok daha geniş kapsamlı bir anlaşma. Bu haliyle Gümrük Birliği'nin güncellenmesine örnek teşkil etmesini istiyoruz." dedi.

Zeybekci, Türkiye ile EFTA ülkeleri arasında 1991 yılında imzalanan ve günümüz koşullarına uyarlanarak yenilenen STA'yı imzalamak üzere, yarın İzlanda'da düzenlenecek EFTA Ticaret Bakanları Konferansı'na katılacak. Bu kapsamda, yeni anlaşmaya ek olarak Türkiye ile İsviçre arasında temel tarım ürünlerine yönelik ikili anlaşmaya imza atılacak.

Zeybekci, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) kurulmadan önce imzalanan ve genel itibarıyla gümrük vergilerinin kaldırılması odaklı mevcut anlaşma yerine hazırlanan yeni STA ile mal ticareti, menşe kurallarıyla genel ve kurumsal hususlara ilişkin hükümlerin güncellendiğini bildirdi.

Revize STA ile ticari korunma araçlarında, DTÖ hükümlerinin ötesinde iş birliği ve danışma mekanizmalarının kurulduğunu, gümrük iş ve işlemlerinin basitleştirilmesini sağlayan "ticaretin kolaylaştırılması" hükümleriyle "e-ticaret" konularının anlaşmanın bir parçası haline getirildiğini ifade eden Zeybekci, "İkili Anlaşmazlıkların Halli Mekanizması"nın da oluşturulduğunu söyledi. Zeybekci, mekanizmanın, STA'nın uygulanması ve yorumlanmasında meydana gelen tüm anlaşmazlıklarda devreye sokulacağını kaydetti.

Bakan Zeybekci, anlaşmanın tabi olduğu Pan-Avrupa-Akdeniz tercihli menşe kurallarının, Balkan ülkelerini de içerecek şekilde genişleyen bölgesel konvansiyonla bağlantılı hale getirilerek, daha büyük coğrafyadaki ekonomilerle kümülasyon imkanı sağlandığını anlattı. Böylece, ticaret ve yatırım imkanlarının genişletildiğine işaret eden Zeybekci, "EFTA ülkeleriyle STA'mızı yarın atacağımız imzalarla güncelliyoruz. Revize STA, esas itibarıyla AB ile mevcut Gümrük Birliği'nden çok daha modern ve çok daha geniş kapsamlı bir anlaşma. Bu haliyle Gümrük Birliği'nin güncellenmesine örnek teşkil etmesini istiyoruz." diye konuştu.

"Teknoloji transferi ilk kez bir STA'da kolaylaştırıldı"

Revize edilen STA'ya göre, beşeri ilaçlarda üretim ve ihracat hedefleri dikkate alınarak, bunlardaki verilerin korunması bakımından ilk defa karşılıklılık sağlandığına dikkati çeken Zeybekci, "Teknoloji transferiyle fikri mülkiyet hakları arasındaki ilişki vurgulanarak, Türkiye'nin ilk defa bir STA'da teknoloji transferini kolaylaştırmaya yönelik iş birliği hükümlerine yer verildi." ifadesini kullandı.

Hizmet ticaretine ilişkin kural ve taahhütlerin kapsama dahil edilmesiyle ülkede hizmet sunucuları ve yatırımcılar için daha öngörülebilir bir ticaret ortamı oluşturulacağını vurgulayan Zeybekci, Türkiye'nin en önemli hizmet ihracatı kalemlerinden karayolu taşımacılığı ve turizm hizmetlerine ilişkin EFTA ülkelerinin kapsamlı taahhütler üstlenmelerinin sağlandığını söyledi.

"Taşımacılıkta kotalar kaldırıldı"

EFTA ülkelerine gerçekleştirilecek ikili ve transit karayolu taşımacılığında kotaların da revize STA ile kaldırıldığını bildiren Zeybekci, böylece taşımacıların ayrımcı ücretlendirmeye tabi tutulmalarının önüne geçildiğini belirtti.

Zeybekci, anlaşma kapsamında İsviçre ile özel sağlık, yaşlı bakım ve sıhhat hizmetlerinde hasta hareketliliğinin güvence altına alındığını dile getirerek, şunları kaydetti:

"Türkiye, hizmet ticaretine ilişkin kural ve taahhütlerin kapsama dahil edilmesiyle hizmet sunucuları ve yatırımcıları için daha öngörülebilir bir ticaret ortamı elde etmiş oldu. Söz konusu anlaşma kapsamına e-ticaret de dahil edilirken, taraflar arasında e-ticaretin geliştirilmesine ilişkin iş birliği hükümlerinin yanı sıra elektronik olarak iletilen yazılım gibi ürünlerin gümrük vergisinden muafiyeti güvence altına alındı. Ayrıca İsviçre ile Türkiye arasındaki temel tarım ürünleri ve işlenmiş tarım ürünleri ticaretinde ileri liberalizasyona gidildi. Türkiye'nin tarım ürünleri ihracatında öne çıkan ürünlerinin İsviçre pazarına tercihli girişi temin edildi."

İzlanda ziyareti kapsamında, EFTA üyesi ülkelerden mevkidaşlarıyla görüşeceğini ifade eden Zeybekci, muhataplarıyla ticari ve ekonomik ilişkileri değerlendireceklerini bildirdi.

Türkiye'nin imzaladığı ilk STA

Cenevre'de 10 Aralık 1991'de imzalanan ve 1 Nisan 1992'de yürürlüğe giren Türkiye-EFTA STA'sı, Türkiye'nin akdettiği ilk STA olma özelliğini taşıyor. Anlaşma kapsamında düzenlenen mevcut tercihli rejim sayesinde anılan ülkelerle Türkiye'nin toplam dış ticareti, geçen yıl 9,7 milyar dolara ulaştı. Yenilenen STA ile EFTA ülkeleriyle ikili ticaretin artarak devam etmesi ve Türkiye'ye yönelik EFTA kaynaklı doğrudan yatırımların artması bekleniyor.