Google tazminatları 100 milyar $ olabilir
06.10.2024 - 07:02 | Son Güncellenme:
İSMAİL ŞAHİN
Arama motoru pazarının yüzde 90’ını elinde bulunduran Google, tüm dünyada tekelcilik ile suçlanıyor. Dominant yapısını sürdürebilmek için milyarlarca dolar ödeyen şirketin dava tazminatlarının 100 milyar dolara ulaşabileceği belirtiliyor.
İSMAİL ŞAHİN- Büyük teknoloji şirketleri insanların hayatına her geçen gün bir adım daha girerken kârlılıklarını katlayarak artırmaya devam ediyor. Ancak insanların kişisel bilgilerini kullanan bu şirketler tekelcilik, özel hayatın gizlliği ve rekabet kurallarını ihlal ettikleri iddialarıyla sık sık gündeme geliyor; dava konusu oluyor. Piyasa değeri 2 trilyon doları aşan arama motoru Google da sektörün yüzde 90’ını domine ettiği için AB, ABD ve diğer ülkeler ile medya kurumları tarafından tekelcilikle suçlanıyor. Şirket 1998 yılında ilk kurulduğunda bir olan avukat sayısı 5 yılda 100’e şimdilerde ise 900’ün üzerinde. Yine de AB tarafından 8 milyar euro’nun üzerinde üç ayrı cezaya çarptırıldı.
Teknoloji yatırım ve yönetim firması Bernstein analistlerine göre açılan davaların sadece tekelcilik iddiaları altında 100 milyar doları bulabilir. Yapay zeka davalarının eklenmesiyle bu tazminatların çok daha yüksek rakamlara ulaşabileceğine dikkat çekiliyor. İşte küresel anlamda şirkete yönelik açılan davalardan bazıları...
AB alışveriş davası
2009 yılında Microsoft tarafından desteklenen PR firması Infederation LTD, AB Komisyonu’na Google’ın, alışveriş konusunda kendi hizmetlerini ön plana çıkararak, yetkisini kötüye kullandığını iddia ederek şikayette bulundu. 10 Kasım 2010 tarihinde AB komisyonu, resmi soruşturma başlattı. 2017 yılında her aramayı Google’ın kendi alışveriş sitesine yönlendirdiği tespit edildi ve şirketin 2016 yılındaki gelirinin yüzde 2.5’u kadar bir miktar olan 2.4 milyar euro ceza kesildi. Bu, AB tarafından şu ana kadar verilen en yüksek kesinleşmiş para cezası.
Android soruşturması
2013 yılında Nokia, Mircosoft, Oracle gibi şirketlerin de aralarında bulunduğu 17 şirketten oluşan FairSearch isimli girişim, Google’ın mobil cihaz üreticisi şirketlere cihazlarında YouTube ve Google Maps gibi uygulamaların bulunması karşılığında android işletim sisteminden ücretsiz yararlanmasına izin verdiği gerekçesiyle şikayette bulundular. 2015 yılında AB resmi soruşturmayı başlattı. Soruşturma devam ederken Google Alphabet şirketini kurdu ve Google bir anda bu şirketin kolu haline geldi. Bir yıl sonra AB komisyonu Google’ın Android işletim sisteminin piyasada haksız rekabet kurarak AB’nin antitröst yasalarını ihlal ettiğine karar verdi, 4.3 milyar euro ceza kesildi. Google kararı temyize götürdü.
AdSense soruşturması
AB komisyonu Google’a, internet reklamlarıyla ilgili hizmeti AdSense’de piyasa hakimiyetini kötüye kullandığı için 2016 yılında soruşturma başlattı. Komisyon 2019 yılında 1.49 milyar euro cezaya mahkum etti. Google karara itiraz etti. Avrupa Adalet Divanı yapısı içinde yer alan Genel Mahkeme, 5 yıl önce kesilen 1.49 milyar euro para cezasını yürürlükten kaldırdı. Bu şikayet, Google’a toplamda 8.25 milyar euroya mal oldu.
ABD tekelcilik davaları
2020’de ABD Adalet Bakanlığı ve 38 eyalet başsavcısı Google’ın internet araması ve arama reklamcılığı konusunda “yasa dışı tekel” oluşturarak Sherman Antitrust Yasası’nı ihlal ettiği gerekçesiyle dava açtı. Ocak 2023’te ise, Adalet Bakanlığı Kaliforniya, Colorado, Connecticut, New Jersey, New York, Rhode Island, Tennessee ve Virginia eyaletlerinin başsavcılarıyla Google’ı dijital reklamcılık sektöründe tekelcilik yapmakla suçlayan bir dava açtı. Dava devam ediyor.
Ülkelerle de davalık
Kaliforniya: Kaliforniya, Oakland’daki mahkeme Google’a kullanıcılarının gizliliğini ihlal ettiği gerekçesiyle 5 milyar dolarlık dava açtı. Google uzlaşma yolunu seçti.
Fransa: Fransa Rekabet Kurumu, Google’a, içeriklerini kullandığı Fransız yayıncılara yeterli ücret vermediği için 250 milyon euro ceza kesti.
İngiltere: İngiltere Rekabet Temyiz Mahkemesi, Google’ın dijital reklamcılık alanındaki uygulamalarının rekabet karşıtı olduğunu belirleyerek, şirkete karşı 13.6 milyar sterlinlik devasa bir dava açılmasına karar verdi.
Hollanda: Hollanda da İngiltere gibi ulusal medyanın dijital reklam kayıplarının Google tarafından karşılanmasını istiyor.
Özel şirketler şikayetçi
Google’a aralarında Axel Springer ve Schibsted’in de bulunduğu 32 medya grubu tarafından, medya şirketlerinin bu haksız rekabet ile gelirlerinin düştüğü gerekçesiyle 2.1 milyar euroluk dava açıldı.
