Girdi maliyetleri sofraya yansıyor: Market ile üretici arasında fiyat farkı açıldı

Mazot, gübre, ilaç, tohum gibi başlıca üretici girdi maliyetlerinde bir yılda iki hatta üç katına çıkan fiyatlar sofraya yansımaya devam ediyor. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Tarım Ürünleri Üretici Fiyat Endeksi (Tarım ÜFE) haziranda geçen yılın aynı ayına göre yüzde 148.90 artış gösterdi. Artan üretici enflasyonu, gıda ürünlerinin enflasyon üzerindeki ağırlığını da artırıyor. Türkiye Ziraat Odaları Birliği’nin (TZOB) aylık olarak yayınladığı ‘üretici/market fiyatları’ karşılaştırmasına göre, temmuz ayında üretici ile market arasındaki fiyat farkı en fazla yüzde 766.5 ile elmada görüldü. Son veriler, üretici ile market arasındaki fiyat farkı makasının 9 kata yaklaştığını gösteriyor. Temmuz ayında fiyatı en fazla artan ürün markette limon, üreticide ise kuru soğan oldu.

Girdi fiyatlarındaki artışların raflarda da fiyatları yükselttiği vurgulanan açıklamada, fiyat düşüşleri için üretici maliyetlerinin azaltılması gerektiğine işaret ediliyor. TZOB Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, “Elmadaki fiyat farkını yüzde 325.5 ile marul, yüzde 304.8 ile kuru fasulye, yüzde 274.8 ile maydanoz, yüzde 267.4 ile yeşil mercimek, yüzde 243.8 ile kuru incir ve yüzde 238.6 ile nohut takip etti. Elma 8.7 kat, marul 4.2 kat, kuru fasulye 4 kat, maydanoz 3.8 kat, yeşil mercimek yüzde 3.7, kuru incir ve nohut 3.4 kat ve kuru üzüm 3 kat fazlaya tüketiciye satıldı” dedi.

ARZ YETERSİZ KALDI

Üretici ile market arasındaki fiyat değişimlerinin ürün bazında farklı sebepleri var. Bayraktar, “Üreticide, kuru soğan ve patates arzının yetersizliği fiyatları yükseltti. Sivri biber, salatalık, domates fiyatlarındaki artış, artan talep baskısı nedeniyle gerçekleşti. Depolardan piyasaya limon arzının devam etmesi ve depo masraflarının artması limonda fiyatların yükselmesine yol açtı. Ispanakta havaların ısınması nedeniyle hasat edilen ürün miktarındaki azalma fiyata yansıdı. Yumurtadaki fiyat artışı ise yem fiyatlarının yüksekliğinden kaynaklandı” değerlendirmesini yaptı.

En son yayınlanan TÜİK Mayıs ayı girdi fiyat endeksi rakamlarına göre, mazot, gübre, elektrik, tohum, ilaç ve yem endeksindeki artışların dikkat çektiğini anlatan Bayraktar, “Girdi fiyatlarındaki artış raflarda fiyatları yükseltiyor. Üreticilerimizin maliyetlerini düşürmeden tüketicilerin de ucuz gıdaya ulaşması mümkün değil. Ürünlerdeki fiyat artışlarına rağmen üreticilerimiz zor durumdadır. Çünkü girdi fiyat endeksindeki artışlar ile tarımsal üretici fiyat endeksi arasındaki artışlar, üretici aleyhine giderek artan büyük farklar oluşturuyor. Üreticilerimiz maliyet artışlarını fiyatlara yansıtamıyor. Üreticilerimize verilecek destek, tüketiciye verilecek destektir. Üreticilerimizi destekleyerek, moralini yüksek tutalım” diye konuştu.

YÜZDE 300’E VARAN ARTIŞ

Bu açıdan üreticinin girdi maliyetlerindeki yıllık değişimi de değerlendiren Şemsi Bayraktar, “Geçen yılın temmuz ayına göre son bir yılda, üre gübresi yüzde 229, kalsiyum amonyum nitrat gübresi yüzde 217, DAP gübresi yüzde 194, amonyum sülfat ve 20.20.0 kompoze gübresi yüzde 190 oranında arttı. Mazot fiyatı son bir yıla göre yüzde 235 oranında arttı. Besi yemi son bir yılda yüzde 116.6, süt yemi ise yüzde 125.2 oranında yükseldi. Elektrik fiyatları son bir yılda yüzde 129.4 oranında  zirai ilaç fiyatları ise yüzde 300’e varan oranlarda artış gösterdi” dedi.