Forma piyasası kızışıyor

Can Çırnaz - İstanbul Dünya futbolunda en önemli gelir kaynaklarından biri haline gelen forma üreticisi anlaşmaları her yıl daha da astronomik hale gelirken, Nike, Adidas ve Puma gibi dünya spor devleri arasındaki çekişme de büyümeye devam ediyor. Avrupa’nın en büyük takımları, gelirlerini artırmak adına bu anlaşmalara büyük önem verirken, markalar arasındaki rekabet de kızışıyor.

Transferler!

Bazı takımların bir markadan diğerine geçişi büyük bir transfer olarak yorumlanırken, dev markalar da temsil ettikleri takımları artırarak prestij kazanmak istiyor. Türkiye’de Fenerbahçe’nin Adidas’la olan sözleşmesinin bitmesinin ardından Puma ile anlaşması Avrupa’da da ses getiren önemli bir değişim olurken, son dönemde bu değişimlerden en dikkat çekeni Liverpool’un Nike ile yaptığı yeni başlangıç olmuştu. Arsenal’in Nike’dan Puma’ya, sonrasında ise Adidas’a geçişi; Juventus’un Nike’dan Adidas’a ‘transferi’ yine piyasayı sarsan değişimlerdi.

Zirve değişiyor

Mevcut durumda forma anlaşması ve reklam sponsoru gelirlerine bakıldığında, Avrupa’nın zirvesinde yine İspanyol devi Real Madrid bulunuyor. Real Madrid, Adidas ile yaptığı yeni anlaşma ile Barcelona’nın önüne geçti ve listenin zirvesine yerleşti. Real’i Barcelona takip ederken, üçüncü sırada İngiliz devi Manchester United bulunuyor. Öte yandan Barcelona’nın Puma ile yeni bir rekor kıracak bir anlaşma yapacağı yönünde iddialar İspanyol basınında yer alıyor.

Nike ve Adidas zirve için kıyasıya bir yarış içindeyken, Puma’nın da son dönemde bu ikili arasına katıldığı ifade ediliyor. Bununla birlikte Macron, New Balance, Under Armour, Kappa gibi markaların da zaman zaman atılım yaparak bu üçlünün arkasında yer aldığı görülüyor.

Avrupa’da forma ve sponsor gelirleri

Anlaşmalarda yer alan şartlar ve şartlı ödemeler nedeniyle sıralamada ve anlaşmaların değerlerinde değişiklikler gerçekleşebiliyor. Anlaşma şartlarına göre, Barcelona’nın ve Real Madrid’in sıralamada yerinin zamana göre değiştiği söylenebilir. Öte yandan örneğin Liverpool’un Nike ile imzaladığı son anlaşmada, çok fazla bonus bulunması sebebiyle değerin çok daha yükseğe çıktığı ifade ediliyor. Avrupa’da forma ve sponsor gelirleri sıralaması 2021 sezonu başlamadan önce şu şekilde:

Real Madrid: Adidas 135 milyon dolar
Barcelona: Nike 120 milyon dolar
Manchester United: Adidas 105 milyon dolar
Paris Saint Germain: Nike 100 milyon dolar
Manchester City: Puma 86 milyon dolar
Arsenal: Adidas 78 milyon dolar
Chelsea: Nike 73 milyon dolar
Bayern Münih: Adidas 67 milyon dolar
Juventus: Adidas 58 milyon dolar
Liverpool: Nike 41 milyon dolar

Nostalji de önemli!

Yeni formalara olduğu kadar nostaljik eski formalara da büyük bir ilgi söz konusu. Özellikle İngiltere gibi ülkelerde ikinci el forma satışı yapan mağazalar bulunuyor ve ciddi bir pazar söz konusu. Ebay gibi platformlar üzerinde normal satış fiyatlarının çok üzerinde satışlar gerçekleşiyor ve koleksiyonerler aradıkları formalara ne pahasına olursa olsun ulaşmak istiyor. Milan ve Parma gibi 90’lı yılların efsane formaları büyük rağbet görürken, imzalı formalar da rekor fiyatlara alıcı buluyor. Fransa’nın 1998 yılında giydiği veya Danimarka’nın 1986’da giydiği, sportif başarıları anımsatan dönemlerin formaları da değerleniyor.

En çok hangi forma satıyor?

En çok hangi takımın formasının satıldığı yıllara, sportif başarılara, transferlere veya taraftar sayısı gibi etkenlere bağlı bir durum. Bununla birlikte özellikle Avrupa ve Güney Amerika’nın önde gelen kulüplerinin bu sıralamalarda genellikle yükseklerde yer aldığı görülüyor. Uzun yıllardır Manchester United, Real Madrid, Barcelona ve Bayern Münih’in forma satışları zirvede yer alıyor. Bu kulüplerin (Özellikle M. United ve R. Madrid) Uzakdoğu’da oldukça popüler olmaları ve forma satışlarının ciddi kısmının bu pazardan yapıldığı dikkat çekiyor. Bununla birlikte forması en çok satılan futbolcu ise Lionel Messi. Messi’nin 10 numaralı Barcelona forması yıllardır en çok satılan forma olma özelliğini koruyor.