Fedakâr annenin akıllı kızı...

ABD Merkez Bankası (FED) başkanlığı için adı geçen ve piyasaların “şahin” olarak nitelendirdiği Larry Summers’ın adaylıktan çekildiğini açıklaması, bir yandan küresel piyasalarda kutlama havasının yaşanmasına neden olurken, diğer yandan da bu makam için adı geçen adaylardan Janet Yellen’ın yıldızını parlattı. Her ne kadar FED eski başken yardımcılarından Donald Kohn, Obama’nın Hazine eski bakanı Timothy Geithner ve Roger Ferguson gibi isimler de başkanlık koltuğuna başka adaylar olsa da, Yellen, yatırımcılar tarafından yüzde 60’lık bir desteğe sahip durumda.
Şimdiki FED Başkanı Ben Bernanke’nin aksine “Şahin” denilebilecek sert söylemleri nedeniyle finans çevrelerinin yanı sıra Demokrat Parti içindeki muhafazakarlardan da “ret” yiyen Summers’ın, 1990’lı yıllarda Başkan Bill Clinton döneminde Hazine Bakanı iken yürüttüğü politikalar nedenigyle 2007-2009 finansal krizinin yolunu açtığını söyleyenler de vardı. Bu tepkilere dayanamayan Summers, daha önce ekonomik danışmanlık da yaptığı Başkan Barack Obama’ya mektup göndererek çekildiğini bildirdi.

Parlak bir ekonomist
Summers’ın adaylıktan çekilmesiyle birlikte, bu görev için FED Başkan Yardımcısı olan Janet Yellen ismi daha ön plana çıktı. Nitekim anketlerde, yatırımcıların yüzde 60’ı Yellen lehine oy kullanmış. 19 Demokrat ve bir bağımsız senatörün desteğini de alan Yellen’ın, FED’in ilk kadın başkanı olmasına kesin gözüyle bakılıyor. Başkan Obama’nın ise, FED Başkan adayını en erken bu ay içinde açıklaması bekleniyor. Bernanke’nin görev süresi ise 31 Ocak’ta sona erecek.
Bernanke’nin politikalarını destekleyen ve 2007’de Amerikan inşaat sektörünün “patlamaya hazır bir balon” olarak gördüğünü açıkça söyleyen Yellen, Summers’a kıyasla “daha ılımlı” sayılabilecek, ancak enflasyonu tetikleyecek politikalara karşı hassas olan bir ekonomist olarak görülüyor. Yellen’ın FED’in düşük faiz politikasının oluşturulmasında da Bernanke’ye yardımcı olduğu belirtiliyor.
Yellen, bununla birlikte, ekonomiyi yeniden tasarlayacak geleneksel olmayan yöntemleri de FED’e önerem isimlerden. Bunlar arasında tahvil alımı ve faizlerin muhtemel yönü hakkında yatırımcılara yol göstermek gibi yöntemler de var. Düşük faiz, aynı zamanda ekonominin daha çabuk toparlanması ve istihdam rakamlarının pozitife yönelmesini de sağlamıştı.

Brooklynli
Çalışan sınıfın ağırlıkta olduğu Brooklyn’de büyüyen Yellen, doktor baba ve ilkokul öğretmeni bir annenin çocuğuydu. Annesi, Janet’ı büyütebilmek için görevinden istifa etmişti. Bu da, onun, işsizlik konusunda bilinçlenmesine yardımcı oldu. Hatta üniversite için hazırladığı tezlerinden biri bile, istihdam yaratılması ve işsizlere yardım edilmesi konusundaydı.
1977 yılında FED’in ekonomist kadrosuna katılan ve burada gelecekteki eşi George Akerlof ile tanışan Yellen, daha sonra Berkeley ve Harvard üniversitelerinde de bulundu. Hatta Summers’ın, Harvard’ta bir dönem Yellen’dan ders aldığı da belirtiliyor. Eşi ise, 2001 yılında Ekonomi Bilimi dalında Alfred Nobel ödülü de almış.
1997-99 yılları arasında Clinton’ın Ekonomik Danışmanlar Konseyi’nde bulunan Yellen, ardından Berkeley’de eğitmenliğe döndü, San Fransisko FED’in başkanlığına getirildi.
Yellen, 2008 krizini en iyi tahmin eden ekonomistler arasında bulunuyordu.

1930 yılından bu yana FED’e en uzun süre başkanlık edenler
William McChesney Martin (19 yıl) 1951-70
Alan Greenspan (18 yıl) 1987-2006
Marriner Eccles (13 yıl) 1934-48
Paul Volcker (8 yıl) 1979-87
Arthur Burns (8 yıl) 1970-78
Ben Bernanke (7 yıl) 2006-sürüyor
Thomas McCabe (3 yıl) 1948-51
Eugene Meyer (3 yıl) 1930-33
G.William Miller (1 yıl) 1978-79
Eugene Black (1 yıl) 1933-34