Ekonomide yılın olayları-4

Ekonomide yılın dördüncü çeyreği de küresel finans krizinin yaşandığı ortamda hareketli geçerken, kriz Avrupa ülkelerinin ardından Türkiye’nin de aralarında bulundu gelişmekte olan ülkelere de sıçradı.
Bu dönemde, ABD, İngiltere, Almanya, Fransa, İrlanda gibi ülkeler ard arda "kurtarma paketleri" çıkardılar. Bu çerçevede ABD Temsilciler Meclisinde daha önce reddedilen 700 milyar dolar tutarındaki kurtarma paketi kabul edildi. Dünyanın neredeyse tüm ülkelerine sıçrayan kriz, birçok ülkeyi bankalardaki mevduatlara yüzde 100 garanti vermeye zorladı.
Krizin Avrupa’ya sıçraması dünya borsalarında büyük sarsıntıya neden oldu. Dünyadaki borsaların hemen hemen tamamı yere çakıldı. Birçok ülkenin büyük bankaları devletleştirildi. Uluslararası Para Fonu (IMF), küresel kredi krizinden kaynaklanan zararların 1,4 trilyon dolara ulaştığının tahmin edildiğini bildirdi.
Ham petrolde üçüncü çeyrekte başlayan düşüş bu dönemde de devam etti.
Uluslararası piyasalarda ham petrol fiyatları 40,5 dolara kadar geriledi.
Türkiye’de cep telefonu kullanıcılarına yeni iletişim olanakları sağlayacak üçüncü nesil mobil iletişim sistemleri (3G) ihalesi yapıldı.
Son çeyrekte küresel finans krizinin etkileri Türkiye’de de hissedilmeye başlandı. Dolar kuru bir ara 1,80’e dayanırken, sonra yine 1,55 seviyesine indi. Borsada 21 bin puan altına kadar iniş oldu. Hükümet krizle mücadele için "ekonomik paket" hazırlıklarına, IMF ile stand-by görüşmelerine başladı.
Ekonomide yılın son çeyreğine ilişkin gelişmeler özetle şöyle:

1 EKİM:
- Konutlarda kullanılan elektrik yüzde 9,07, sanayide kullanılan elektrik ise yüzde 9,27 zamlandı.
- İngiltere’de üretim son 17 yılın en düşük düzeyine geriledi.
- ABD Başkanı George W. Bush, zor durumdaki otomotiv sektörüne yardımcı olmak amacıyla 25 milyar dolarlık düşük faizli kredi desteğini içeren yasa paketini imzaladı.
- İngiltere hükümeti, mevduat sahiplerinin bankalardaki paralarının 50 bin sterlinlik bölümünün garanti altına alındığını açıkladı. Bu rakam 35 bin sterlindi.
- TİM verilerine göre, 2008 Eylül ayı ihracatı, geçen yılın aynı dönemine oranla yüzde 36,42 artışla 12 milyar 162 milyon 549 bin dolara yükseldi. Son bir yıllık ihracat ise yüzde 32,67 artışla 132 milyar 770 milyon 573 bin dolara çıktı.

ABD’DE KURTARMA PAKETİ KABUL EDİLDİ
2 EKİM:
- ABD’de Senato 700 milyar dolarlık kurtarma paketini 25’e karşı 74 oyla kabul etti, paketi 150 milyar dolarlık artışla 850 milyar dolara çıkardı. 150 milyar dolar vergi indirimleri içeriyor.
- Avrupa Merkez Bankası yüzde 4,25 olan gösterge faizini değiştirmedi.

3 EKİM:
- ABD Temsilciler Meclisinde daha önce reddedilen 700 milyar dolar tutarındaki kurtarma paketi ikinci denemede 171’e karşı 263 oyla kabul edildi. Bush, paketi hemen onayladı.
- TÜİK’e göre eylülde TÜFE yüzde 0,45 arttı, ÜFE ise yüzde 0,90 geriledi.
Yıllık enflasyon TÜFE’de yüzde 11,13, ÜFE’de yüzde 12,49 oldu.
- Merkez Bankası 1 Ocak 2009’da tedavüle çıkacak Türk Lirası’nı tanıttı.
- Uluslararası derecelendirme kurulu Standard&Poor’si kürüsel kriz nedeniyle 52 ülkede, menkul kıymet borsalarında, sadece Eylül ayında 4,1 trilyon dolarlık değer kaybı yaşandığını açıkladı. 9 aylık kayıp da 10,5 trilyon doları buldu.
- Hollanda, Fortis’in ABN Amro dahil Hollanda faaliyetlerini 16,8 milyar avroya satın alacağını açıkladı.
- Wells Fargo, 15,1 milyar dolara Wachovia bankasını satın alacağını açıkladı.

4 EKİM:
- Yaşanan küresel ekonomik kriz nedeniyle AB’nin dört büyük ekonomisinin liderleri Fransa Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy, Almanya Başbakanı Angela Merkel, İngiltere Başbakanı Gordon Brown ve İtalya Başbakanı Silvio Berlusconi, Paris’te "ekonomiyi kurtarma zirvesi" yaptı. Zirveden "kemerleri gevşetelim" çağrısı yapıldı.
- Avrupa Yatırım Bankası, Avrupa’daki küçük ve orta ölçekli şirketlere finansman sağlamak amacıyla 15 milyar avroluk bir fon oluşturdu.

5 EKİM:
- Citibank, Wells Fargo’nun Wachovia bankasını 15,1 milyar dolara alma işlemini mahkeme kararıyla durdurdu.

6 EKİM:
- ABD Wall Street Borsasının temel göstergesi olan Dow Jones Endeksi, 29
Ekim 2004’ten bu yana ilk kez 10 bin puanın altında "9.955,50" puandan kapandı.
- Rusya’da borsalar yüzde 15 oranında düşüş kaydedince işlemler durduruldu. Diğer ülkelerdeki borsalarda da düşüş eğilimi devam etti.
- Almanya’da bir araya gelen hükümet, Merkez Bankası ve banka yöneticileri, 50 milyar avroluk yeni bir destek paketi üzerinde anlaşmaya vardı.
- Fortis bankasının yüzde 75’inin 9 milyar avroluk hisse değişimiyle
Fransız BNP Paribas’a geçeceği açıklandı. Karar sonrası BNP Paribas’ın yüzde 11,7’si Belçika, yüzde 1,1’i Lüksemburg’a geçecek.
- Dünya Bankası Başkanı Robert Zoellick, artık işe yaramayan G-7’nin 7 gelişmekte olan ülkeyle (Çin, Hindistan, Brezilya, Rusya, Meksika, Suudi Arabistan ve Güney Afrika Cumhuriyeti) genişletilerek yeni bir grubun oluşturulması düşüncesini ortaya attı.
- İzlanda mevduata yüzde 100, Almanya özel tasarruflara yüzde 100 garanti getireceğini, İsveç ise halen 35 bin 500 dolar olan garantiyi 71 bin dolara yükselteceğini açıkladı. İrlanda, Avusturya tam garanti getirmişti.
- Amerikan Merkez Bankası, yıl sonuna kadar bankalara 900 milyar dolar kadar nakit vereceğini açıkladı.
- Almanya tutsat kredi bankası Hypo Real Estate’i 50 milyar avroya kurtaracağını duyurdu.
- Avrupa otomotiv şirketleri AB’den 40 milyar avro destek istedi.

7 EKİM:
- IMF, küresel kredi krizinden kaynaklanan zararların 1,4 trilyon dolara ulaştığının tahmin edildiğini bildirdi.
- Arap ülkelerindeki borsalar rekor oranlarda düştü.
- AB üyeleri, Birlik genelinde halen alt sınırı 20 bin avro olan mevduat güvencesinin 1 yıl içinde 50 bin avroya yükseltilmesi konusunda anlaştı.
- Rusya, bankalara 36 milyar dolarlık destek vermeye karar verdi.
- ABD Dahili Vergi Servisi şirketlerin yurt dışından ülkeye götürecekleri mevduatları yüzde 35’lik gelir vergisinden muaf tutma kararı aldı.
- Japonya Merkez Bankası yüzde 0,5 olan gösterge faiz oranını değiştirmedi.
- Amerikan Merkez Bankası, Mitsubishi UFJ Financial Group’un Morgan
Stanley’den yüzde 24,9’a kadar hisse almasını onayladı.
- Merkez Bankası, repo ihalesiyle piyasaya 1 milyar YTL verdi.
- İzlanda ülkenin 2. büyük bankası Landsbanki’yi devletleştirdi.
Rusya’dan 4 milyar avro borç almaya karar verdi.
- Bingöl Karlıova termik santralı ihalesinde teklif gelmedi.
- İspanya mevduat güvencesini 100 bin avroya, 30 milyar avroluk kriz fonunu gerekirse 50 milyar avroya çıkarma kararı aldı.

8 EKİM:
- Dünyanın en büyük merkez bankaları koordineli olarak faiz oranlarını indirdiler. ABD Merkez Bankası gösterge faiz oranını yüzde 0,5 indirerek yüzde 1,5’e, Avrupa Merkez Bankası yüzde 4,25’den yüzde 3,75’e, İngiltere Merkez Bankası yüzde 5’den yüzde 4,5’e, Çin Merkez Bankası yüzde 7,20’den yüzde 6,93’e çekti.
- Sanayi üretimi ağustos ayında geçen yılın aynı ayına göre yüzde 4 düştü.
- İngiltere hükümeti 8 büyük bankasını kurtarmak için 437,2 milyar dolarlık bir kurtarma paketi açıkladı.
- Dünya Ekonomik Forumu Dünya Rekabet Sıralamasında Türkiye 10 basamak gerileyerek 63’üncü sıraya indi.
- Ak Enerji’nin yüzde 37,36’sı 302,6 milyon dolara Çek firmasına satıldı.
- Yunanistan mevduat garantisinin 20 bin avrodan 100 bin avroya yükselteceğini, Slovakya, mevduatta tam garantiye geçeceğini açıkladı.

9 EKİM:
- Merkez Bankası, Döviz ve Efektif Piyasaları döviz depo piyasasındaki aracılık faaliyetlerine yeniden başlanmasına karar verdi.
- Merkez Bankası döviz rezervleri, 26 Eylül itibariyle 80 milyar 39 milyon dolar ile rekor düzeye yükseldi.
- Amerikan sigorta şirketi AIG’e 38 milyar dolarlık yeni kredi açıldı.
- İzlanda’da hükümet, ülkenin en büyük bankası Kaupthing’e el koydu.
- Dexia bankasının kredilerinin bir yıl süresince yüzde 60,5’ini Belçika, yüzde 36,5’ini Fransa, yüzde 3’ünü Lüksemburg karşılayacak.
- Sanayi ve Ticaret Bakanı Zafer Çağlayan, Türkiye’de faaliyet gösteren 2 milyon 10 bin işletmenin 2007 cirosunun 1,7 trilyon YTL, karının 98 milyar YTL olduğunu açıkladı.
- IMF Başkanı Dominique Strauss-Kahn, sorun yaşayan ülkeye IMF’nın yardım edeceğini söyledi.
- Zimbabve’de temmuz ayı itibarıyla yıllık enflasyon yüzde 231 milyona ulaştı.
- Özelleştirme İdaresi, 2009-2013 stratejik planı hazırladı.

10 EKİM:
- IMF-Dünya Bankası toplantıları Washington’da başladı.
- Rus parlamentosunun alt kanadı Duma, ekonomik krizin üstesinden gelmeyi öngören 86 milyar dolarlık yardım paketini onayladı.
- Dünya piyasalarındaki deprem nedeniyle İMKB bir günde 17 milyar dolar eridi ve 3 yıl geriye gitti. Dolar 1,44 YTL’yi gördü.
- ABD’de başlayıp Avrupa’ya sıçrayan küresel kriz Asya’yı da etkilemeye başladı. ABD borsalarındaki tarihi çöküş Asya ve Avrupa borsalarını da vurdu. Singapur teknik olarak resesyona girdiğini ilan ederken, iflas eden Japon sigorta şirketi Yamato Life Insurance, krizin Asya’daki ilk kurbanı oldu.
- İmalat sanayinde kapasite kullanım oranı eylülde, bir önceki eylül ayına göre 3,4 puan azalarak yüzde 79,8’e indi.
- Merkez Bankası Başkan Yardımcılığına Erdem Başçı yeniden atandı.
- Kanada, bankalardan 21 milyar dolarlık tutsat destekli menkul kıymet satın almaya karar verdi.
- Danimarka, 5 Ekim’den geçerli olmak üzere mevduata tam garanti verdi.

11 EKİM:
- ABD’de, devletin, büyük bunalımdan bu yana ilk kez bankalardan hisse satın almasına karar verildi.
- G-7 liderleri finans krizine karşı 5 maddelik acil ve olağanüstü eylemler öngören planı benimsedi. Planın G-20 liderlerine de sunulması kararlaştırıldı.

12 EKİM:
- G-20 toplantısı ABD Başkanı George W. Bush başkanlığında Washington’da yapıldı.
- İngiltere 4 bankası için kurtarma planı oluşturdu.
- Avustralya, bankalardaki mevduata tam garanti verileceğini açıkladı.
- Avrupa’da avro kullanan 14 ülke ve İngiltere "yüzyılın krizine" karşı ortak hareket etme kararı aldılar. 14 ülkenin devlet ve hükümet başkanları, 2009 yılı sonuna kadar ülkelerinde banka batışına izin verilmemesi konusunda karara vardılar.

NOBEL EKONOMİ ÖDÜLÜ KRUGMAN’IN
13 EKİM:
- 2008 Nobel Ekonomi Ödülünü ABD’li Paul Krugman aldı.
- Almanya finansal krizle mücadele için 500 milyar avroluk, Fransa 360 milyar avroluk paket oluşturdu. Avusturya hükümeti, sorunlu bankalara 85 milyar avroya kadar destek verileceğini açıkladı. Gerekirse bu miktar 15 milyar avro daha artırılabilecek. İspanya, banka kredileri için bu yıl 100 milyar avro garanti edecek. İtalya bankalara 20 milyar avro destek kararı aldı.
- İngiltere iki büyük banka Halifax Bank of Scotland (HBS) ve Royal Bank of Scotland’ı (RBS) kamulaştırma işlemi başlatma kararı aldı.
- İMKB’de 1. seansta emir toplama saati 09.30-09.45, açılış emir eşleme saati 09.45-09.50, sürekli müzayede saati 09.50-12.30 olarak değiştirildi.
- IMF, tarihinde ilk kez bir AB üyesine (Macaristan) mali destek vermek için harekete geçti.

14 EKİM:
- ABD, küresel finans krizi nedeniyle bankacılık sisteminde yaşanan güven bunalımını aşmak için 250 milyar dolarlık yeni bir plan açıkladı. 7 büyük bankaya hisse karşılığı kullandırılacak.
- THY, 35 çift koridorlu ve 70 tek koridorlu uçak alımı için Boing ve
Airbus’tan teklif almayı kararlaştırdı.
- Bütçe eylül ayında 9 milyar 426 milyon YTL açık verdi.
- Birleşik Arap Emirlikleri, bankacılık sektörünü acil olarak 19 milyar dolar fonlama kararı aldı.
- Çek Cumhuriyeti mevduattaki garantiyi 25 bin avrodan 50 bin avroya çıkardı.
- ABD Başkanı George W. Bush, 3 yıl boyunca bankalar arası kredilerin garanti altına alınacağını, sermaye desteği yapılacağını, mevduata tam garanti getirileceğini açıkladı.

15 EKİM:
- Merkez Bankası döviz alım ihalelerine ara verdi.
- Türkiye’nin cari açığı, Ağustos ayında, 2007 yılının aynı ayına göre yüzde 101,7 oranında artarak, 1 milyar 637 milyon dolardan, 3 milyar 302 milyon dolara yükseldi.
- Tarım Bakanı Mehdi Eker, Çin’den gelen süt ürünlerine yasak konulduğunu açıkladı.
- TÜİK, temmuz ayı işsizlik oranının yüzde 9,4 olduğunu açıkladı.
- IMF heyeti görüşmelerde bulunmak üzere Türkiye’ye geldi.
- ABD’nin bütçe açığı 455 milyar dolara çıktı.
- Yunanistan bankalara 38,5 milyar dolar likidite ve sermaye desteğinde bulunacağını açıkladı.
- AB zirvesinde Avro ülkeleri tarafından alınan önlemler onaylandı.

16 EKİM:
- Global piyasalar hedge fonların (serbest fonlar) batacağı söylentisiyle sarsıldı. Dolar 1,50 YTL’nin üzerine çıktı, avro 2 YTL’yi aştı. Faizler yüzde 21’lerin üzerinde işlem gördü. Hedge fon korkusuyla Asya ve Avrupa borsalarında da sert düşüşler yaşandı. İMKB yüzde 6,26 değer kaybetti.
- İsviçre, UBS bankasına 5,3 milyar dolar sermaye enjekte etti.
- Avrupa Merkez Bankası, Macaristan’a 5 milyar avro kredi vermeyi kararlaştırdı.
- Singapur mevduata tam garanti getirdi.

17 EKİM:
- 2009 yılı merkezi yönetim bütçe tasarısı TBMM’ye sunuldu. Tasarı 248,8 milyar YTL gelir, 262,1 milyar YTL harcama öngörüyor.
- TAEK, nükleer santralların güvenliği için tasarım ve özel ilkeleri belirledi.
- Fitch, Macaristan’ın görünümünü duragandan negatife çevirdi.

18 EKİM:
- TÜRMOB Genel Kurulunda seçimi Masum Türker’in listesi kazandı.
- TOKİ, Bakırköy-Ataköy sahilindeki 124 bin 980 metrekarelik arsanın 850 milyon dolara Sinpaş-Kat Turizm İnşaat şirketine satışını onayladı.

19 EKİM:
- Güney Kore, bankalara sermaye desteği ve devlet garantisi olarak 130 milyar dolar vermeyi kararlaştırdı.
- İsviçre, UBS bankasını kurtarmak için 52,86 milyar dolarlık pakete hayata geçirdi.
- En önemli 56 borsanın Eylül ayı kaybı 6,5 trilyon dolara ulaştı. Kayıp
9 aylık dönemde 12 trilyon doları buldu. İMKB’nin piyasa değeri de 200 milyar dolardan 115 milyar dolara indi.

20 EKİM:
- Merkezi Yönetim brüt borç stoku 30 Eylül 2008 tarihi itibariyle 353,6 milyar YTL olarak gerçekleşti.
- TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu, yeniden Eurochambers Yönetim
Kuruluna seçildi.
- Hollanda, ING Bank’a 10 milyar avro karşılığında bankaya yüzde 8,5 oranında ortak olacak.
- Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) Başkanı Juan Somavia, 2009 yılı sonuna kadar dünyada işsiz sayısının 20 milyon artışla 210 milyona ulaşacağını söyledi.
- İsveç, finansal krizle mücadele için 200 milyar dolarlık paket oluşturdu.
- Rusya tüketimi artırmak için ortalama maaşı yüzde 29,4 artırdı, 7,6 milyar dolarlık yeni paket açıkladı.

21 EKİM:
- Amerikan Merkez Bankası, para piyasasındaki yatırım fonlarının elindeki senetlerden alarak, bu fonlara likidite sağlamaya karar verdi.
- Ürünleri yüzde 30 ve üzerinde zarar gördüğü belirlenen çiftçilerin banka hesaplarına para yatırılmaya başlandı. İlk aşamada 214 bin 899 çiftçiye 257 milyon YTL yatırıldı.
- Rekabet Kurulu, İzgaz’in Gaz de France’a devrine izin verdi.

22 EKİM:
- Merkez Bankası Para Politikası Kurulu, yüzde 16,75 olan gecelik borçlanma faizini sabit tutarken, borç verme faizini yüzde 20,25’den yüzde 19,75’e indirdi.
- ABD Merkez Bankası, finans piyasalarındaki yangını söndürmek için 540 milyar dolarlık bir paket daha açıklandı.
- Belarus, IMF’den 2 milyar dolar istedi.
- Arjantin’de hükümet, özel emeklilik fonlarını kamulaştırma kararı aldı.
- Wachovia bankası üçüncü çeyrek için 23,9 milyar dolar zarar açıkladı.
- Moonlight, Migros’taki payını yüzde 97,3’e çıkardı.

23 EKİM:
- Çin, ASEAN’a üye 10 ülke ile Çin, Japonya ve Güney Kore’den oluşan mekanizma çerçevesinde ortak döviz rezervi oluşturulmasına destek verdi.
- Standard and Poors, Türkiye’nin kredi notunu teyit ederken görünümünü durağana çevirdi.
- Merkez Bankası, bankaların döviz ve efektif piyasalarında işlem yapma limitlerini her bir banka için 2 kat artırdı ve toplamda 10,8 milyar dolara yükseltti.
- Hedge fonların gelişmekte olan piyasalardan çıkışı ve gelişmiş ülkelere yönelik resesyon kaygıları nedeniyle dolar gün içinde 1,74 YTL’nin üzerine çıktı, avro 2,1980 YTL ile tarihinin en yüksek seviyesini gördü.

24 EKİM:
- OPEC, Viyana’da yaptığı olağanüstü toplantıda, 1 Kasım’dan geçerli olmak üzere üretim kotasını 28,8 milyon varilden 27,3 milyon varile indirdi.
- SPK, Raymond James Yatırım Menkul Kıymetler’in sermaye yeterliliğini sağlayana kadar sermaye piyasası faaliyetlerini durdurdu.
- Merkez Bankası reel kesim güven endeksi ekim ayında eylül ayına göre 16 puan gerileyerek 69,2 puana indi.
- Rusya, 8 milyar dolarlık ek paketin yanı sıra mevduattaki garantiyi 4 bin dolardan 25 bin 925 dolara yükseltti.
- HSBC, Endonezya sermayeli Bank Ekonomi’nin yüzde 88,89’unu 607,5 milyon dolara aldı.
- Merkez Bankası, günlük 50 milyon dolarlık döviz satış ihalelerine yeniden başladı. Repo ihalesiyle piyasaya 3,5 milyar YTL verdi.
- İzlanda, IMF ile anlaştı. IMF, 2,1 milyar dolar kredi verecek.

25 EKİM:
- Dünya borsalarında son 24 günde 10 trilyon dolar eridi.
- IMF, Türkiye, Brezilya ve Güney Kore’yi "iyi ekonomik sicile" sahip ülkeler olarak gösterdi. 200 milyar dolarlık ilave kredi kaynağı kullandırabileceğini açıkladı.
- Destekleme primi ödemeleri, Resmi Gazete’de yayımlandı. Pamuk 30, ayçiçeği 21, soya 23, kanola 23, dane mısır 4, aspir 23, zeytinyağı 21 YKr. Sertifikalı pamuk ve soyaya yüzde 20 fazla ödenecek.
- 7. Asya-Avrupa Zirvesi Pekin’de sona erdi. 27 AB, 16 Asya ülkesi katıldı.

26 EKİM:
- Yaz saati uygulaması sona erdi. Saatler 04.00’de 1 saat geri alındı.
- Dünya Bankası, yoksul ülkelere verdiği kredi miktarını 2 kat artırma kararı aldı.
- Kuveyt Merkez Bankası, Gulf Bank’ı kurtardı.
- Ukrayna, IMF ile anlaştı. IMF, 16,5 milyar dolar verecek.

27 EKİM:
- Belçika, KBC Bankasını 3,5 milyar avro aktararak kurtarma kararı aldı.
- IMF, Macaristan ile anlaştı.
- Merkez Bankası Başkanı Durmuş Yılmaz, KKTC’de, "bu aşamada TC olarak
IMF’nin parasına ihtiyacımız yok" dedi.
- Avrupa Merkez Bankası, avro bölgesi üyesi olmayan Danimarka’ya 12 milyar avro verme kararı aldı.
- Hattat firması Hema Enerji, Çin şirketi Datong Coal Mine Group ile 2 milyar avroluk kömür Zonguldak bölgesinde üretimine yönelik proje imzaladı.

28 EKİM:
- General Motors (GM) ve Chrysler şirketinin sahibi yatırım şirketi
Cerberus, GM ve Chrysler’ın birleşmesi için hükümetten 10 milyar avro yardım istedi.
- ABD’li uçak şirketi Boeing ve şirketteki en büyük işçi sendikası 52 gündür süren grevi sona erdiren geçici anlaşmaya vardı.
- İngiltere Başbakanı Gordon Brown, küresel finansal krizin etkilediği ülkelere yardımda etkin hareket edebilmesi için Uluslararası Para Fonu’nun (IMF) daha fazla paraya ihtiyacı olduğunu söyledi.
- İngiltere Merkez Bankası’nın yılda iki kez yayımlanan "Finansal
İstikrar" raporuna göre, devam eden kredi krizi nedeniyle dünyadaki finans kuruluşlarının zararı 2,8 trilyon dolara ulaştı.
- Avrupa Kalite Büyük Ödülü, Bosch-Bursa Dizel Fabrikası ve Bursagaz’ın, başarı ödülü ise Eskişehir Doğum ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi’nin oldu.
- Sanayi ve Ticaret Bakanı Zafer Çağlayan, 31 Aralık 2007 itibarıyla
Türkiye’de 770 bin işletmenin aktif toplamının 1,5 trilyon YTL, toplam borcunun 835 milyar YTL olduğunu söyledi.

29 EKİM:
- ABD Merkez Bankası (Fed), yüzde 1,5 olan gösterge faiz oranını yüzde
1’e indirdi.
- AB, Uluslararası Para Fonu (IMF) ve Dünya Bankası, küresel finansal krize yenik düşen Macaristan’ı ortaklaşa 20 milyar avro fonlama kararı aldılar.
- Avrupa Kalkınma ve Yatırım Bankasının (EBRD), 2010 yılına kadar
Türkiye’ye, yerel özel işletmelerin gelişimine ve ülke ekonomisinin istikrara kavuşturulmasına destek amacıyla 600 milyon dolar tutarında sermaye aktaracağı bildirildi.
- Çin Merkez Bankası, 6 hafta içinde 3. kez faiz oranlarını 27 baz puan indirdi. Böylece, yıllık borçlanma maliyeti yüzde 6,93’den yüzde 6,66’ya, yıllık mevduat faiz oranı da yüzde 3,87’den yüzde 3,60’a çekildi.
- İsveç parlamentosu finansal sektör için gerekli 200 milyar dolarlık kurtarma paketini onayladı.
- Fransa’da polis, borsada karmaşık türev işlemler sırasında Caisse d’Epargne bankasının 600 milyon zarar etmesiyle ilgili olarak bir borsa işlemcisini gözaltına aldı.
- Kuveyt parlamentosu ülkede faaliyet gösteren yerli ve yabancı bankalardaki mevduatın tamamına garanti veren yasayı kabul etti.

30 EKİM:
- Vergi borçlarını yıllık yüzde 3 tecil faizi ile taksitlendiren Tahsilat
Genel Tebliği, bugünkü Resmi Gazete’de yayımlanarak, yürürlüğe girdi. Taksitlendirilen borçlar, yıllık yüzde 3 tecil faizi uygulanarak, 18 ay içinde ödenecek. Borçlu mükellefler 28 Kasım 2008’e kadar vergi dairelerine başvuracak ve ilk taksiti aralık ayı içinde yatıracak.
- Fed, küresel kredi krizini dindirmeye yardımcı olmak için Brezilya,
Meksika, Güney Kore ve Singapur ile de swap hattı (döviz takası) açtı.
- ABD Hazinesi, 700 milyar dolarlık kurtarma paketinden ilk ödemeleri yaptı.
- Bu yılın üçüncü çeyreğinde turizm geliri yüzde 14,4 artarak 9 milyar
988 milyon dolar oldu.
- Japonya Başbakanı Taro Aso, 273 milyar dolarlık yeni bir kurtarma paketi açıkladı.
- Merkez Bankası döviz rezervleri, 24 Ekim itibariyle 3 milyar 398 milyon dolar azalarak 73 milyar 278 milyon dolara geriledi.
- Dünyanın en büyük petrol şirketi olan Exxon Mobil Corp, 3. çeyrekte
14,8 milyar dolar kar etti.
- Deutsche Bank’ın yeni yayımlanan raporunda, IMF yardımı için sıradaki ülkelerin Güney Afrika, Polonya, Romanya, üç Baltık ülkesi ve Türkiye’nin olabileceği öne sürüldü.
- 2009 Yılı Programı’nın Uygulanması, Koordinasyonu ve İzlenmesine Dair
Bakanlar Kurulu kararı, Resmi Gazete’nin bugünkü mükerrer sayısında yayımlandı.
- TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda, sigortaya tabi olacak tasarruf mevduatının ve gerçek kişilere ait katılım fonlarının kapsamını ve tutarını belirlemeye ilişkin TMSF’ye verilen yetkilerin, 2 yıl süreyle doğrudan Bakanlar Kurulu tarafından kullanılmasını içeren önerge kabul edildi.

31 EKİM:
- Japonya Merkez Bankası, yüzde 0,5 olan gösterge faiz oranını yüzde
0,3’e indirdi. Böylece Merkez Bankası 2001 yılından bu yana ilk kez faizleri indirmiş oldu.
- Körfez Bölgesinin global finans pazarındaki kuruluşları Ithmaar Bank
B.S.C, Abu Dhabi Investment House, Gulf Finance House stratejik işbirliği ile oluşturulan Vision3, 6 milyar tutarında bir fon için Türkiye ile yatırım niyet anlaşması yaptı. Temelde modern tarım ve hayvancılık alanında GAP bölgesine yöneleceği belirtildi.
- Merkez Bankası Başkanı Durmuş Yılmaz, Bankanın İdare Merkezinde düzenlediği basın toplantısında "enflasyon raporu"nu açıkladı. 2008 yılı sonunda enflasyonun yüzde 11,1 olarak gerçekleşmesinin beklendiğini bildirdi.
- Antalya’nın, dünyanın en büyük fuar organizasyonlarından Expo 2014’e resmen aday olması kararlaştırıldı.
- Almanya’nın en büyük ikinci kredi sağlayıcısı Hypo Real Estate’in,
Alman hükümetinin mali sektör kurtarma planından istediği 15 milyar avro (18,7 milyar dolar) kabul edildi.
- Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Hilmi Güler, nükleer santral ihalesiyle ilgili olarak Sinop’un da lisans alma aşamasına geldiğini, burayı da ihaleye çıkaracaklarını bildirdi.
- Ocak-Eylül dönemindeki ihracatı, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde
38 artarak 105 milyar 349 milyon dolar, ithalatı da yüzde 34,4 artarak 163 milyar 518 milyon dolar oldu.
- BDDK, bankaların özkaynaklarının güçlendirilmesi için, 2008 yılı karlarının banka bünyesinde bırakılmasını istedi.

AYLIK İHRACAT GERİLEDİ
1 KASIM:
- İhracat rakamları 32 ay sonra ilk kez geriledi. TİM verilerine göre,
Ekim ayı ihracatı, geçen yılın aynı dönemine oranla 1,87 düşüşle 9 milyar 530 milyon dolar oldu.
- BOTAŞ, bugünden geçerli olmak üzere, konutlarda kullanılan doğal gaz fiyatına yüzde 22,50, sanayide kullanılan doğal gaza da yüzde 22 oranında zam yaptı.
- Hindistan Merkez Bankası gösterge faiz oranını yüzde 8’den yüzde 7,5’e indirdi.
- Türk finans sektörü, yılın ilk yarısında, yüzde 12,1 büyüyerek 861,8 milyar YTL’ye ulaştı. Haziran itibariyle sektörün karı 8,3 milyar YTL, aktiflerdeki reel büyüme yüzde 6,5 oldu.
- IMF Türkiye Masası Şefliğine Rachel van Elken getirildi.
- İş yeri kiraları ile konutlarda 500 YTL ve üzerindeki kiralar, yarından itibaren zorunlu olarak bankalar veya posta işletmesi aracılığıyla ödenecek.

3 KASIM:
- TÜİK, Ekim ayında tüketici fiyatları endeksinin (TÜFE) yüzde 2,60, üretici fiyatları endeksinin (ÜFE) ise yüzde 0,57 arttığını açıkladı. TÜİK’in 2003 baz yıllı verilerine göre, Ekim ayı itibarıyla yıllık enflasyon ise TÜFE’de yüzde 11,99, ÜFE’de yüzde 13,29 oldu.
- Güney Kore’de hükümetin ekonomik durgunluğa karşı 11 milyar dolar tutarında yeni bir plan açıklaması, bu ülkede endeksin yüzde 2,5 oranında artmasına neden oldu.
- İstanbul Atakent’teki Tema Park ihalesi. Halkalı’da yapılacak uluslararası doğa ve eğlence parkı için en yüksek teklifi, Astay Gayrimenkul öncülüğündeki girişim grubu verdi. Grup, 585 milyon YTL’lik gelir beklentisi üzerinden TOKİ’ye yüzde 1 gelir payı ve 84,7 milyon YTL katkı payı önerdi.
- İspanya Başbakanı Jose Luis Rodriguez Zapatero, mevcut ekonomik krize karşı aldığı yeni önlemler çerçevesinde, işsizlerin ve emeklilerin ipotek borçlarının yüzde 50’sinin vadesini, 2 yıla kadar erteleme hakkı verileceğini açıkladı.

4 KASIM:
- ÖİB, Milli Piyango’nun 10 yıl süreyle, lisans devri yoluyla özelleştirilmesi için ihale açtı.
- ABD sandığa gidip yeni başkan olarak Barack Obama’yı belirlerken, uluslararası borsalar da yükselişe geçti. İMKB de yüzde 4,84 yükseldi.

5 KASIM:
- Türkiye Şeker Fabrikaları (Türk Şeker) Genel Müdürü Mehmet Azmi Aksu,
2008 yılı pancar alım baz fiyatının ton başına 108 YTL olarak belirlendiğini bildirdi.
- Türkiye Elektrik Ticaret Anonim Şirketi (TETAŞ), elektrik dağıtım şirketlerine uyguladığı tarifede, 1 Ocak 2009 tarihinden itibaren yüzde 12,3 oranında indirime gitmek üzere Enerji Piyasası Düzenleme Kurumuna (EPDK) başvurdu.
- Ekim ayı binek ve hafif ticari araç toplam satışlarında ise geçen yılın aynı ayına göre yüzde 37,6 oranında düşüş oldu.

6 KASIM:
- IMF, Ukrayna’ya 16,5 milyar dolarlık acil kredi programını onayladı.
IMF İcra Direktörleri Kurulu, küresel finansal krizden en olumsuz yönde etkilenen İzlanda’ya 2,1 milyar dolar kredi verilmesini de onayladı.
- ÖİB’nin, Milli Piyango’nun 10 yıl süreyle, lisans devri yolu ile özelleştirilmesine ilişkin duyurusu, Resmi Gazete’de yayımlandı
- İngiltere Merkez Bankası faiz oranlarını, yüzde 4,5’dan yüzde 3’e düşürdü.
- Avrupa Merkez Bankası, bankalararası gecelik borçlanma faizini 50 baz puan indirerek yüzde 3,25’e çekti.
- Sönmez Filament Sentetik İplik ve Elyaf Sanayii A.Ş, anonim şirketin kapanması veya tasfiyesinin söz konusu olmadığını, yalnızca polyester iplik imalatı faaliyetlerinin durdurulduğunu duyurdu.

7 KASIM:
- İMKB’de görevli bazı brokerlar (borsa simsarı), SPK’nın "seans salonu uygulamasına" ilişkin düzenlemelerine tepki amacıyla seans salonuna girmeme ve işlem yapmama eyleminde bulundu.
- F-35’lerin orta gövdesinin üretileceği ileri kompozit teknolojileri imalat tesisi, TAI’de hizmete girdi.
- Küresel finansal sistemin tamirinde AB ortak pozisyonunu belirlemek için Dönem Başkanı Fransa’nın önerisiyle toplanan AB liderleri, 5 maddelik önlem paketi üzerinde anlaştı.

8 KASIM:
- Hazine yönetmeliği; para piyasası nakit işlemleri kapsamındaki finansman faaliyetlerinde "Nakit İşlemleri Senedi (NİS), Geri Alım Vaadiyle Yeniden İhraç (GAVİ), Depo Alım İhalesi" araçlarını kullanabilecek. Hazine, bu enstrümanlarla azami 30 gün vadeli borçlanmaya gidebilecek.

9 KASIM:
- Sao Paulo’da yapılan Gelişmiş ve Gelişmekte Olan Ülkeler (G-20) toplantısında, mali krizle mücadelede koordinasyon içinde hareket edilmesi gerektiği konusunda fikir birliğine varıldı.
- Çin hükümeti, iç talebi canlandırmaya yönelik 586 milyar dolarlık teşvik paketi açıkladı.
- Dünyanın ilk atom bombasını geliştiren Amerikan hükümetinin Los Alamos laboratuvarının bilim adamları, 20 bin evin elektrik ihtiyacını karşılayabilecek mini nükleer santrallerin 5 yıl içinde satışa çıkacağını açıkladılar.

10 KASIM:
- Türkiye’nin sanayi üretimi eylül ayında, 2007 yılının aynı ayına kıyasla yüzde 5,5 oranında azaldı.
- ABD hükümeti, sigorta devi AIG için yeni bir yardım programı açıkladı.
ABD Hazinesi, 40 milyar dolarlık yeni ihraç edilen öncelikli AIG hissesini satın alacak.
- Toplu Konut İdaresi (TOKİ), İstanbul Halkalı-Atakent’te yaptıracağı uluslararası eğlence ve doğa parkı için düzenlediği ihaleyi, Astay Gayrimenkul Yatırım öncülüğündeki grubun 84,7 milyon YTL’lik gelir payını yetersiz bulduğu için iptal etti.
- Petkim Petrokimya Holding AŞ, Socar&Turcas’a ham madde rafinerisi için arazi tahsis etti.
- Alman Posta İdaresi, ABD’deki ekspres postacılık hizmetinde (DHL) çalışan yaklaşık 14 bin 900 kişinin işine son verileceğini açıkladı.

11 KASIM:
- Kuraklık desteği ödemeleri yapıldı. 10 ildeki 235 bin 300 çiftçinin hesabına, 230,1 milyon YTL para yatırıldı.
- İmalat sanayinde kapasite kullanım oranı ekim ayında, geçen yılın aynı ayına göre 6,4 puan azaldı ve yüzde 76,7 seviyesinde gerçekleşti.
- Türkiye Tarım Kredi Kooperatifleri Birliği (TTKKB) Genel Müdürü
Bedrettin Yıldırım, gübre fiyatlarını dünden itibaren yüzde 20 ucuzlattıklarını bildirdi.
- Türk otomotiv sanayinin ekim ayı toplam üretimi 2007 yılının aynı ayına göre yüzde 20,5 oranında gerileyerek 101 bin 8 adetten, 80 bin 301 adede düştü.

12 KASIM:
- Eylül ayında cari açık, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 60,1 oranında azalarak 2 milyar 288 milyon dolardan 914 milyon dolara düştü. 2008 Ocak-Eylül döneminde ise cari açık, bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 35,6 oranında arttı ve 35 milyar 362 milyon dolara yükseldi.
- Dünya Bankası Başkanı Robert Zoellick: "Dünya Bankasından yardım isteyen gelişmekte olan ülke sayısı artıyor", "Banka geçen yıl 13,5 milyar dolar kredi verirken, bu sene kredi tahmini keskin bir biçimde artarak 35 milyar dolar olacak" dedi.
- Dünya Bankası Türkiye Direktörü Ulrich Zachau, Türkiye’nin gelecek yıl
130 milyar dolarlık dış finansmana ihtiyacı olduğunu kaydetti
- Merkezi yönetim bütçesi, 2008 yılı Ekim ayında 70,8 milyon YTL,
Ocak-Ekim döneminde ise 4 milyar 887 milyon YTL açık verdi.
- Aktütün Karakoluna yapılan saldırıdan sonra gündeme gelen karakolların taşınması ve modernleştirilmesi projesinde Toplu Konut İdaresine (TOKİ) görev verildi.
- Kanada Maliye Bakanı Jim Flaherty, ülke bankalarından 41 milyar dolarlık (50 milyar Kanada doları) tutsat (mortgage) kredisi satın alınacağını bildirdi.
- Hedge fonların çıkışlarının devam etmesiyle dolar 1,66 YTL’yi gördü.

13 KASIM:
- Kamuoyunda "varlık barışı" olarak adlandırılan, Bazı Varlıkların
Milli Ekonomiye Kazandırılması Hakkında Kanun tasarısı, TBMM Genel Kurulunda, kabul edilerek yasalaştı. Yasa, yurt dışındaki tasarrufu yüzde 2, yurt içindeki tasarrufu da yüzde 5 vergiyle ekonomiye kazandırmayı amaçlıyor.

14 KASIM:
- Kaynak Kullanımı Destekleme Fonu (KKDF) kesintilerinde indirime gidilmesinden vazgeçildi.
- Türkiye’de ekim ayında geçen yılın aynı dönemine göre kurulan şirket ve kooperatif sayısı yüzde 26,7 azaldı.
- Akaryakıt ürünlerinden 95 oktan kurşunsuz benzine bu hafta 3’üncü kez indirim yapıldı ve kurşunsuz benzinin litre fiyatı bir yıl sonra yeniden 3 YTL’nin altına indi.
- Almanya’nın ardından, avro bölgesi ekonomisinin üç büyük ülkesinden biri olan İtalya da durgunluğa girdi. İtalya, yılın üçüncü çeyreğinde yüzde 0,5 oranında küçüldü.
- Belarus’un sıkıntılı dönemden geçen ekonomisini istikrarlı hale getirmesine yardımcı olması için Rusya’dan 2 milyar dolarlık kredi alacağı bildirildi.

15 KASIM:
- ABD Başkanı George W. Bush’un evsahipliğinde, Türkiye’yi temsilen
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın da aralarında bulunduğu G-20 ülkeleri liderleri Washington’da bir araya geldi. Zirvenin sonuç bildirisinde Türkiye’nin de bulunduğu G-20 liderleri, IMF ve Dünya Bankası’nda reform yapılması için anlaştı.
- Pakistan Hükümeti, IMF ile prensip olarak anlaşmaya vardı. Pakistan
Hükümetinin, ekonomik durumu düzeltmek amacıyla, IMF’den 7,6 milyar dolar kredi alacağı da kaydedildi.
- İran’ın döviz rezervlerinin önemli bir kısmını altına çevirdiği bildirildi. 120 milyar dolarlık uluslararası rezervlerin ne kadarlık kısmının altına çevrildiği konusunda ise ayrıntı verilmedi.

17 KASIM:
- Türkiye’de Ağustos 2008 dönemi itibariyle işsizlik oranı yüzde 9,8 olarak hesaplandı.
- Japonya ekonomisi Temmuz-Eylül döneminde yüzde 0,1 daralarak 2001 yılından bu yana ilk kez "teknik durgunluğa" girdi.
- Japonya ekonomisinin durgunluğa girmesinin, küresel ekonomik yavaşlamanın petrol talebini düşüreceği kaygılarını artırması nedeniyle petrol fiyatı 56 doların altına indi.
- Tüketici Güven Endeksi geçen ekim ayında, bir önceki aya göre yüzde
8,03 azalarak 74,24’e indi.
- ABD’li Citigroup 53 bin kişiyi daha işten çıkaracak.

KOBİ’LERE "CANSUYU KREDİSİ"
18 KASIM:
- Sanayi ve Ticaret Bakanı Zafer Çağalayan, imalatçı esnaf ve sanatkarlarla KOBİ’lere 350 milyon YTL tutarında kredi kullandırılacağını bildirdi.
- Belçikalı bira üreticisi InBev’in, ABD’li rakibi Anheuser-Busch’u 52 milyar dolara satın almasıyla ilgili anlaşma tamamlandı.
- Alarko Holding’in, Doğuş Holding ve Fiba Holding ile Milli Piyango özelleştirme ihalesine yönelik konsorsiyum oluşturmak için çerçeve anlaşması imzaladığını bildirdi.
- Toplu Konut İdaresi’nin (TOKİ), aralarında Ankara-Ballıkuyumcu’daki tema park arazisinin de bulunduğu 795 parça arazinin satışına yönelik açık artırma yapıldı. Açık artırmada, ikinci kez satışa sunulan Ankara’daki Tema park arazisine teklif gelmedi.

19 KASIM:
- Merkez Bankası Para Politikası Kurulu, gecelik borçlanma faiz oranını
0,50 baz puan azaltarak yüzde 16,25’e, borç verme faiz oranını ise 1 puan azaltarak 18,75’e indirdi.
- Rusya Devlet Başkanı Dimitriy Medvedev, küresel ekonomik krizin başladığı gibi aniden sona erebileceğini belirterek, Rusya’nın ekonomik krizle mücadele için 200 milyar dolarlık bir kaynak ayırdığını söyledi.
- Eylül ayında 1 milyar 59 milyon dolar düzeyinde uluslararası doğrudan yatırım girişi gerçekleşti. 2008 yılı ocak - eylül döneminde net doğrudan uluslararası yatırım fiili girişi yüzde 28 azalarak 12 milyar 311 milyon dolar oldu.
- Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO) ile ExxonMobil Exploration
Company, Karadeniz’in derin deniz alanlarında petrol ve doğal gaz aramalarında bulunmak için "Ortak İşletme Anlaşması" imzaladı.
- Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Hilmi Güler, İran’da 3 zengin doğal gaz bloğunu işletmek üzere çalışmalara başlayacaklarını ve oradan günlük 46 milyon metreküp gaz çıkarılacağını belirtti.
- ABD’li üç büyük otomotiv şirketi General Motors (GM), Ford ve
Chrysler’ın yöneticileri, ABD yönetiminden 25 milyar dolar istedi.

20 KASIM:
- Merkez Bankası, yarından itibaren döviz depo piyasasında vadeleri 1 haftadan 1 aya yükseltti. Söz konusu piyasada yüzde 10 olarak belirlenen borç verme faiz oranlarını dolar için yüzde 7’ye, avro için yüzde 9’a düşürdü.
- Maliye Bakanlığı, 2009 yılı vergileri için de kullanılacak olan, 2008 yılı yeniden değerleme oranını yüzde 12 olarak belirledi.
- Uluslararası Para Fonu (IMF), İzlanda’ya 2,1 milyar dolar kredi verilmesini onayladı. Öte yandan, Finlandiya, İsveç, Norveç ve Danimarka da İzlanda’ya 2,5 milyar dolar kredi verecek.
- Galatasaray Seyrantepe/Ali Sami Yen Stadı Projesi. Eren Talu/Alke
İnşaat Ortaklığı ve BAE merkezli Dhabi/Zarooni ortaklığı arasında işbirliği anlaşması imzalandı.
- Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO) ve Boru Hatlarıyla Petrol
Taşıma Anonim Şirketi (BOTAŞ) Shell Energy Europe BV. ile Irak’ta doğal gaz arama, işletme, taşıma ve pazarlama faaliyetlerini kapsayan işbirliği için bir ön anlaşması imzaladı.
- AB tarım bakanları, dün gece geç saatlere kadar süren müzakerelerin ardından oy çokluğuyla Ortak Tarım Politikasında reform kararı aldı.
- Hazine, Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu’nun (TMSF) kendisine olan 93,3 milyar YTL ödemesinin silindiğini bildirdi.
- Merkezi yönetim brüt borç stoku 31 Ekim 2008 tarihi itibariyle 373,3 milyar YTL olarak gerçekleşti.
- İMKB Ulusal 100 endeksi, 21.228,27 ile yılın en düşük düzeyine indi.
Endeks, 2 Ocak 2008’de 54.708,42 puandı.

21 KASIM:
- Japonya Merkez Bankası, yüzde 0,3 olan gösterge faiz oranını değiştirmedi.

VARLIK BARIŞI RESMİ GAZETE’DE YAYIMLANDI
22 KASIM:
- Kamuoyunda "varlık barışı" olarak adlandırılan, Bazı Varlıkların
Milli Ekonomiye Kazandırılması Hakkında Kanun Resmi Gazete’de yayımlandı.
- Bakanlar Kurulunun, "Bazı Düzey 2 Bölgelerinde Kalkınma Ajansları
Kurulması" kararı Resmi Gazete’de yayımlandı. Buna göre, İstanbul, Konya, Samsun, Erzurum, Van, Gaziantep, Diyarbakır ve Mardin;de kalkınma ajansları kuruldu.

24 KASIM:
- Hükümet, kayıt dışı ekonomiyle mücadele için 105 temel düzenlemeden oluşan "kayıt dışı eylem planı" hazırladı.
- ABD hükümeti, Citigroup’u kurtarma planını açıkladı. Citigroup, ABD
Hazinesi, Fed ve Federal Mevduat Sigorta Fonu (FDIC) ile yaptığı anlaşma sonucu 40 milyar dolar değerinde sermaye desteği alacak.
- Merkez Bankası, Reel Kesim Güven Endeksi, kasımda, bir önceki aya göre
14,6 puan gerileyerek 54,6 seviyesinde gerçekleşti.
- İngiltere’de hükümet, ekonomiyi canlandırmak ve tüketiciyi noel alış-verişlerine özendirmek amacıyla KDV oranlarını 2,5 puan düşürerek yüzde 15’e çekti.

25 KASIM:
- Maliye Bakanı Kemal Unakıtan, internet üzerindeki Özel İletişim
Vergisinin yüzde yüzde 15’ten yüzde 5’e düşürüleceğini açıkladı.
- Dünya Bankası’na göre, Çin’in büyümesi küresel finansal krizin etkisiyle gelecek yıl yüzde 7,5’e düşecek.
- Uluslararası Para Fonu (IMF), Pakistan’a açtığı 7,6 milyar dolar tutarındaki acil krediyi onayladı.
- "Yoksula 45 metrekarelik konut" projesi başlıyor. TOKİ, ilk aşamada
18 ilde 15 bin 266 konutluk proje hazırladı.
- Amerikan Merkez Bankası, küresel krizle başedebilmek için yeni bir tutsat (mortgage) destek programı açıkladı.

26 KASIM:
- KOBİ’lere 350 milyon YTL’lik sıfır faizli "can suyu kredisi" desteği verilmeye başladı.
- Halk Bankası Genel Müdürü Hüseyin Aydın, Dünya Bankasından 200 milyon dolar, Fransız Kalkınma Ajansından 80 milyon avro, Avrupa Yatırım Bankasından da 300 milyon avro temin edeceklerini, bunlardan oluşacak kaynağı, gelecek yıl, orta ve uzun vadede sanayicilerin kullanımına sunacaklarını bildirdi.
- Çin Merkez Bankası, faiz oranlarını 1,08 puan düşürerek, 1 yıllık borçlanma faiz oranını yüzde 5,58’e, 1 yıllık mevduat faizini de yüzde 2,52’ye çektiğini duyurdu.

27 KASIM:
- Türkiye’nin KKTC’ye 183 milyon 71 bin ABD doları kredi sağlamasına ilişkin anlaşma yürürlüğe girdi.
- Doğan Yayın Holding A.Ş’nin sermayesini temsil eden 78 milyon 117 bin
483 adet hissenin (yüzde 9,8’i) 47 milyon avro bedel karşılığında Commerz Film GMBH’ye blok olarak satışı konusunda anlaşmaya varıldı.
- TOKİ’nin Eğlence ve Doğa Park ihalesi. İstanbul’da Halkalı-Atakent’de yapılacak uluslararası Eğlence ve Doğa Park ihalesine 4 firma teklif verdi. İhalede 84 milyon 825 bin YTL idare payı tutarıyla en yüksek teklifi Astay Gayrimenkul-Özyazıcı İş Ortaklığı verdi.
- Türkiye’de bu yılın Ekim ayında ise protestolu senet sayısı bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 17,9, protestolu senetlerin tutarı da yüzde 21,7 arttı.

28 KASIM:
- Cep telefonu kullanıcılarına yeni iletişim olanakları sağlayacak üçüncü nesil mobil iletişim sistemleri (3G) ihalesi yapıldı. İhalede Turkcel A Tipi lisansı KDV dahil 358 milyon avro, Vodafone B tipi lisansa 250 milyon avro, Avea da C tipi lisansa 214 milyon avroya sahip oldu.
- Maliye Bakanlığı, tecil ve taksitlendirme uygulamasından yararlanmak isteyen vergi borçlularının başvuru süresini 5 Aralık Cuma akşamına kadar uzattı.
- Dış Ticaret Müsteşarlığı (DTM) Serbest Bölgeler Genel Müdürlüğüne, Dede
Tuğrul Yalçıner atandı.
- İngiliz Hükümeti, RBS Bankasının (The Royal Bank of Scotland) çoğunluk hissesini satın alacağını açıkladı.
- Türk Şeker’e ait 5 şeker fabrikasının satış ihalesi, teklif gelmemesi üzerine iptal edildi.
- AB yeni kimyasallar politikasını oluşturan Reach tüzüğüne, ön kayıt süreci sona erdi.

29 KASIM:
- Büyük ikramiyenin 25 milyon YTL, bilet fiyatlarının 24-12-6 YTL olduğu
Milli Piyangonun yılbaşı özel biletleri satışa sunuldu.

1 ARALIK:
- Geçen yıl Kasım ayında 11 milyar 106 milyon dolar olan ihracat, bu yıl aynı ayda yüzde 22,03 azalarak 8 milyar 659 milyon dolara geriledi.
- Küresel finans krizi nedeniyle 35 ülke ve AB’nin açıkladığı önlem paketlerinin büyüklüğünün 6,2 trilyon doları bulduğu belirtildi.
- Rus hükümeti, petrol ihracatındaki vergide yüzde 33’lük indirime giderek bir metrik tonda 287,3 dolar olan bedeli 192,1 dolara düşürdü.
- Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Halk Bankası arasında imzalanan protokol ile KOBİ’lere, her iki kaynaktan toplam 1,5 milyar YTL’lik can suyu kredisi kullandırılacak.
- Türkiye Tekstil Sanayi İşverenleri Sendikasının (TTSİS) hazine bonosunda bulunan 150 milyon dolarlık fonu mevduata çevirdiği bildirildi.

2 ARALIK:
- "Yerli ürün kullanılması"na ilişkin Başbakanlık genelgesi, Resmi
Gazete’de yayımlandı.
- SPK’nın seans salonuna ilişkin düzenlemesinin yürürlük tarihi 31 Aralık
2009’a ertelendi.
- Aksu İplik Dokuma ve Boya Apre Fabrikaları T.A.Ş, iplik üretimini yıl sonunda durduracak.
- Ekim ayında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 24 azalan otomotiv ihracatı, kasım ayında geçen yıla göre yüzde 40 azaldı.
- TOKİ, yoksul kesim için yapılacak ve 100 YTL başlangıç taksiti ile satılacak 45 metrekarelik konutlar için ihaleleri başlattı.

3 ARALIK:
- Türk inşaat demiri üreticileri, Amerikan üreticilerine zarar verecek derecede haksız rekabete neden olan bir fiyatla ABD’de satış yaptıkları iddiasıyla verilen antidamping kararına karşı açtıkları davayı kazandı. Amerikan Uluslararası Ticaret Komisyonu, Türk inşaat demiri ürünlerine getirilen antidamping kararını 1 Aralık 2008 tarihinden itibaren kaldırdığını duyurdu.
- Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Hilmi Güler, petrol fiyatlarındaki düşüşün doğal gaz fiyatlarına yansıtılacağını bildirdi.
- Milli Prodüktivite Merkezi (MPM), 2007 yılının "verimli" işçi, işveren, iş adamı ve iş kadınlarını belirledi. Tasarımcı Bahar Korçan, "Yılın İş Kadını", Domino Tekstil Ürünleri Sanayi ve Dış Ticaret Anonim Şirketinin Yönetim Kurulu Başkanı Umut Oran da "Yılın İş Adamı" seçildi.
- ABD’de otomobil satışları Kasım ayında yüzde 37 azalarak, son 26 yılın en düşük seviyesine kadar geriledi.
- Tüketici kredilerinde "takipteki krediler" olarak adlandırılan kalemin Temmuz-Eylül 2008 döneminde, bir önceki yılın aynı dönemine oranla yüzde 84 artığı bildirildi.
- TÜİK, kasım ayında TÜFE yüzde 0,83 artarken, ÜFE yüzde 0,03 azaldığını açıkladı. TÜİK’e göre, Kasım ayı itibariyle yıllık enflasyon ise TÜFE’de yüzde 10,76, ÜFE’de yüzde 12,25 oldu.
- Kasım ayında binek ve hafif ticari araç toplam satışlarında geçen yılın aynı ayına göre yüzde 58,5 oranında düşüş yaşandı.

4 ARALIK:
- 5. Çin-ABD Stratejik Ekonomi Diyaloğu, Pekin’de başladı.
- Devlette "Elektronik Teftiş" dönemi de başladı.
- TUSAŞ ile Airbus arasında imzalanan A350XWB yeni nesil uçağının kanatçık iş paketi dolayısıyla TUSAŞ Akıncı Tesislerinde tören düzenlendi. Törene Başbakan Erdoğan ile Fransa’nın Ulaştırmadan Sorumlu Devlet Bakanı Dominique Bussereaf, Almanya’nın Avrupa İşlerinden Sorumlu Devlet Bakanı Günter Gloser de katıldı.
- Avro Bölgesi ve AB, yılın üçüncü çeyreğinde binde 2 küçülerek ekonominin durgunluğa girdiğini doğruladı.
- İngiltere Merkez Bankası, yüzde 3 olan faiz oranları yüzde 2’ye indirdi. İngiltere’de faiz oranları merkez bankası 1694’de oluşturulduğundan bu yana hiçbir zaman bu seviyenin altına inmedi.
- Merkez Bankası döviz rezervleri, 28 Kasım itibariyle 2 milyar 69 milyon dolar artarak 74 milyar 477 milyon dolara çıktı.
- Fransa Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy, Fransız ekonomisini teşvik için
26 milyar avroluk (32,9 milyar dolar) bir plan açıkladı.
- Finansbank, 12 ülkeden 20 bankanın katılımıyla 470 milyon dolar sendikasyon kredisi sağladı.
- Avrupa Merkez Bankası, faiz oranlarını yüzde 3,25’den yüzde 2,50’e indirdi.
- Türk şirketi Irak’ta 5 hastane inşa edecek. Irak’ın 5 kentinde
Universal-Acarsan şirketi tarafından yapılacak tam donanımlı hastaneler 750 milyon dolar tutarında olacak.
- Anadolu Grubu, İngiltere’de kurulu Energon International şirketiyle,
Gürcistan’ın Samtskhe-Javakheti bölgesinde hidroelektrik santrali kurmak üzere niyet anlaşması imzaladı.
- ABD’nin en büyük telekom ve internet firması AT&T, 12 bin kişiyi işten çıkarıyor.
- Uluslararası piyasalarda ABD ham petrolünün varil fiyatı, küresel ekonomideki görünümün iyi olmaması nedeniyle gün içinde yüzde 6’dan fazla değer kaybederek 44 doların altına indi.

YABANCI PARA ZORUNLU KARŞILIK ORANI YÜZDE 11’DEN YÜZDE 9’A İNDİ
5 ARALIK:
- Merkez Bankası, bankaların zorunlu karşılık oranlarını Türk parası yükümlülüklerinde değiştirmeyerek yüzde 6’da bırakırken, yabancı para yükümlülüklerinde yüzde 11’den yüzde 9’a çekti. Banka, yabancı para zorunlu karşılıklara faiz ödemesi uygulamasına son verirken, Türk parası zorunlu karşılıklara ödenen faiz oranını gecelik borçlanma faiz oranının yüzde 75’inden yüzde 80’ine çıkardı. Banka, ihracat reeskont kredisi limitini 500 milyon dolar artırarak 1 milyar dolara yükseltti.
- Sanayi üretimi, ekim ayında geçen yılın aynı ayına göre yüzde 8,5 oranında azaldı. İmalat sanayindeki azalma yüzde 10,3’ü buldu.
- İmalat sanayinde kapasite kullanım oranı kasım ayında, geçen yılın aynı ayına göre 9,7 puan azalarak yüzde 72,9’a indi.
- Ankara kedisi milli hayvan ırkı olarak tescil edildi.
- Türkiye’de yoksulluk oranı 2007 yılında 0,75 puan artarak yüzde
18,56’ya çıktı.
- Uluslararası piyasalarda ham petrol fiyatları 40,5 dolarla son 4 yılın en düşük seviyesine indi.

6 ARALIK:
- Hisse senedindeki yüzde 10’luk stopajı yerli yatırımcı için de sıfırlayan düzenlemeye ilişkin tebliğ, Resmi Gazete’de yayımlandı.
- Hindistan Merkez Bankası, gösterge faiz oranını yüzde 7,5’den yüzde
6,5’e indirdi.
- Yurt dışındaki bazı kaynaklar ile yurt içinde kayıt içinde bulunmayan kaynakların ekonomiye kazandırılması amacıyla çıkarılan 5811 sayılı Bazı Varlıkların Ekonomiye Kazandırılması Hakkında Kanun’un ilişkin uygulama tebliği, Resmi Gazete’de yayımlandı.

7 ARALIK:
- Çin, ekonomiyi canlandırmak için 22 milyar dolarlık demiryolu yatırımı gerçekleştireceğini açıkladı.

8 ARALIK:
- Yenilenebilir enerji sektöründe faaliyet gösteren Polat Enerji Sanayi ve Ticaret A.Ş’nin, hisselerinin yüzde 50’sini Fransız enerji şirketi EDF’in iştiraki EDF Energies Nouvelles’e devretmek üzere ortaklık anlaşması imzaladığı bildirildi.

9 ARALIK:
- Japon ekonomisi derin durgunluğa girdi. Japonya’nın, Temmuz-Eylül döneminde, yıllık bazda yüzde 1,8 oranında küçüldüğü bildirildi.
- Arjantin’de özel emeklilik fonları resmen devletleştirildi.

10 ARALIK:
- Devlet Bakanı Kürşad Tüzmen, 2009 yılında ihracatın 112 milyar, ithalatın 175 milyar dolar olacağını bildirdi.
- Çin’in ihracatı küresel ekonomik krizin talebi zayıflatması üzerine son
7 yılda ilk kez düştü. Dünyanın dördüncü büyük ekonomisi Çin’in gümrükler kurumu, ihracatın kasım ayında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 2,2 ve ithalatın yüzde 17,9 düştüğünü açıkladı.
- Küresel ekonomik kriz nedeniyle, Eylül başından bu yana dünya genelinde finans dışı sektörlerde işten çıkarılanların sayısı yaklaşık 260 bini geçti.

11 ARALIK:
- New York Savcılığı ve Amerikan Federal Soruşturma Bürosu (FBI), Nasdaq eski patronu, Wall Street’in yatırım danışmanı olan Bernard Madoff’un 50 milyar doları bulan yolsuzluk nedeniyle tutuklandığını açıkladı.

12 ARALIK:
- Bank of America 3 yıl içinde 30-35 bin çalışanını işten çıkaracağını bildirdi.
- ABD’de üç büyük otomotiv şirketini kurtarmak için hazırlanan 14 milyar dolarlık paketin Senato’da kabul edilmemesi üzerine borsalar düştü.
- Merkez Bankası, kredi kartı işlemlerinde uygulanacak azami faiz oranlarını 2009’un ilk üç ayı için değiştirmedi. Azami faiz oranı TL için yüzde 4,39, azami gecikme faiz oranı yüzde 5,14 olacak.
- Japonya, ekonominin desteklemesi için 255 milyar dolarlık yeni bir teşvik paketi açıkladı.
- AB liderleri Avrupa ekonomisini canlandırmak için hazırlanan 200 milyar avroluk teşvik paketini onayladı.
- Sanayi üretimi ekim ayında, geçen yılın aynı ayına göre, Avro
Bölgesi’nde yüzde 5,3, AB’de yüzde 5 geriledi.

3. ÇEYREK BÜYÜME HIZI YÜZDE 0,5
15 ARALIK:
- Hazine Müsteşarlığı, program yapılmasına ilişkin teknik çalışmalarda önemli ilerlemeler sağlandığını, IMF heyetinin Türkiye’ye davet edildiğini, heyetin ocak ayı başında Türkiye’ye geleceğini bildirdi.
- TÜİK, 3. çeyrek büyüme hızının yüzde 0,5 olduğunu açıkladı. 9 aylık büyüme hızı yüzde 3 olarak belirlenirken, daha önce yüzde 1,9 olarak açıklanan ikinci çeyrek büyüme hızı da yüzde 2,3 olarak revize edildi.
- TÜİK, eylül ayı işsizlik oranını yüzde 10,3 olarak açıkladı.
- İrlanda, bankalara 10 milyar avroya kadar sermaye desteği sağlayacağını duyurdu.
- Sanayi ve Ticaret Bakanı Zafer Çağlayan, 150 milyon YTL’lik sıfır faizli ikinci cansuyu kredi desteği için başvuruların 17 Aralık’ta başlayacağını söyledi.

16 ARALIK:
- TBMM Genel Kurulunda, 2009 yılı bütçesinin tümü üzerindeki görüşmelere başlandı.
- ABD Merkez Bankası (Fed) yüzde 1 olan gösterge faiz oranını yüzde
0,25’e indirdi.
- AB’de ortak para kullanan 15 ülkenin dahil olduğu Avro Bölgesi tarihinde istihdam ilk kez geriledi. Toplam çalışan sayısı bir önceki çeyreğe göre üçüncü çeyrekte 80 bin kişi azaldı.
- Merkez Bankası Başkanı Durmuş Yılmaz, düzenlediği basın toplantısıyla
2009 yılı para ve kur politikasını açıkladı. Yılmaz, 2009 yılında dalgalı kurun devam edeceğini, enflasyonda belirsizlik aralığının hedef etrafından 2 puan olarak korunduğunu söyledi.
- Eurostat’ın verilerine göre, geçen yıl AB ortalaması 100 olarak alındığında, Türkiye’de kişi başına düşen gayri safi yurtiçi hasıla 44 olurken AB’nin en fakir üyeleri Romanya’da 41 ve Bulgaristan’da 37’de kaldı.
- Hazine’nin tahvil faizi, yüzde 18,53’e düştü. Bileşik faiz, 11 ay vadeli bono ihalesinde yüzde 18,75, 18 ay vadeli tahvil ihalesinde yüzde 18,53 oldu.
- Halkbank, KOBİ’lere işletme ve yatırım kredisi olarak kullandırılmak üzere yeni bir finansal kaynak sağlamak amacıyla, Dünya Bankası ile 200 milyon dolarlık protokol imzaladı.
- ABD’de, tüketici fiyatları Ekim ayındaki yüzde 1’lik düşüşün ardından
Kasım ayında da yüzde 1,7 geriledi. Her iki düşüş de sırasıyla 1947 yılı Şubat ayından bu yana kaydedilen en büyük aylık bazda düşüşler oldu.
- Total İtalia’nın üst yöneticisi (CEO) Lionel Levha, rüşvet suçlamasıyla tutuklandı.