Demir İpek Yolu’ndan ilk tren Türkiye’de

Çin ve Türkiye öncülüğünde 65 ülke ve 3 milyar nüfusu etkileyecek, “Tek Kuşak Tek Yol” projesinin kritik aşaması İstanbul’da tamamlanıyor. Proje kapsamında Çin’den Avrupa’ya, Demir İpek Yolu üzerinden yapılan ilk tren seferi başladı. Türkiye’ye giriş yapan China Railway Express’i, 5 Kasım’da Marmaray boğaz tüp geçidinden geçerek Avrupa’ya ulaşacak. Marmaray’ı kullanan ilk yük treni olacak olan tren, Çin’den yola çıkarak, “Trans-Caspian International Transport Route (TITR)” adı verilen hat üzerinden Türkiye’ye giriş yaptı.

Pekin’den Londra’ya

Tek Kuşak Tek Yol projesi, küresel ticaret dengelerini de değiştirecek. Pekin’den çıkan bir tren kesintisiz olarak Londra’ya ulaşabilecek. Proje, ABD öncülüğündeki Atlantik gücüne de hem jeostratejik hem de ticari olarak önemli bir alternatif oluşturacak. 2049’da tümüyle bitmesi beklenen Tek Kuşak Tek Yol Projesi kapsamındaki orta koridor, tarihi pek Yolu’nun modern versiyonu olarak anılıyor. Projenin hayata geçmesi için Çin ve bölge ülkelerinin 8 trilyon dolarlık yatırım yapması planlanırken, Çin ve Türkiye arasındaki mutabakat uyarınca da ticaret yolları için 40 milyar dolarlık bir bütçe öngörüldü.

Serbest piyasa ekonomisine uyum sağlayan Çin tarafından 2013’te açıklanan proje ile demir ve deniz yolu ulaşım ağı üzerinden geçen Çin malları, diğer Asya ülkeleri ile Avrupa ve Afrika’ya kısa sürede ulaşılabilecek. Türkiye de bu projede konumuyla öne çıkacak. Projede, “orta koridorda” bulunan Türkiye, Pekin ile Londra’yı en uygun maliyetli yoldan birbirine bağlamış olacak. Avrupa’dan da Çin’e hızlı nakliye olanağı sağlayacak olan proje, her iki yöndeki ticarette de nakliye masraflarını önemli ölçüde düşürecek.

Özel konum

Projede demiryolları önemli yük alacak. Bu kapsamda Türkiye üzerinden geçen Bakü-Tiflis-Kars demiryolu ile entegre olacak Edirne-Kars projesi, Tek Kuşak Tek Yol’un da bir ayağını oluşturacak. “Tek Kuşak Tek Yol” kapsamında Londra’dan Pekin’e ulaşacak tren yolunun önemli bir parçası için yaz aylarında da AB’den Türkiye’ye sağlanan 275 milyon euro’luk rekor hibeyle Halkalı-Kapıkule Demiryolu Hattı Projesi’nin imzaları atıldı. Proje kapsamındaki yük taşıma olanağıyla, Avrupa’dan gelen mal ve yükler İstanbul’a girmeden ülke içinde de dağıtılacak. Yine Türkiye’nin dahil olduğu, “Deniz İpek Yolu Projesi” ile de Türkiye’deki limanlara gemilerle de mallar taşınacak. Küresel ekonominin yüzde 30’nu ilgilendiren deniz yolu projesinde Türkiye, Ambarlı üzerinden İpek Yolu’nun Avrupa pazarlarına giriş terminali gibi görev yapacak.

Batıya alternatif Çin sermayesi

“İpek Yolu Ekonomi Kuşağı” ve “Deniz İpek Yolu’nun ana ayaklarını oluşturduğu projenin temel amacı Çin’i Orta Asya, Rusya ve Avrupa’ya karadan, Hint Okyanusu üzerinden de Basra Körfezi ve Akdeniz’e denizden bağlamak. Başta ABD olmak üzere batı merkezli küresel ekonomiye alternatif oluşturması planlanan proje ile Avrasya temelli ulaşım ve ticaret altyapısı kurmak ile Çin ve Asya merkezli ticaret ağı kurulması öngörülüyor. Uluslararası ortakları sahip Çinli Asya Altyapı Yatırım Bankası ve İpek Yolu Fonu tarafından desteklenen proje kapsamında Endonezya, Malezya ve Pakistan gibi gelişmekte olan ülkelere Çin sermayesi taşınarak “kazan-kazan” ve batı sermayesine alternatif oluşturma politikası izlendi. Bu projeleri, Türkiye de olduğu gibi önemli ölçüde ulaştırma projeleri oluşturdu.