Büyüme artıyor görünüm pozitif

Türkiye ekonomisi yılın üçüncü çeyreğinde yüzde 0,9 büyüme kaydetti. Geçen yılın son çeyreği ile bu yılın ilk iki çeyreğinde daralan ekonomi, böylece tekrar artıya geçti.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), yılın üçüncü çeyreğine (temmuz-eylül) ilişkin gayrisafi yurt içi hasıla (GSYH) sonuçlarını açıkladı. Buna göre, GSYH tahmini, zincirlenmiş hacim endeksi olarak, bu yılın üçüncü çeyreğinde geçen yılın aynı çeyreğine göre yüzde 0,9 arttı. Üretim yöntemine göre cari fiyatlarla GSYH tahmini, bu yılın üçüncü 3 aylık döneminde geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 11,5 artarak 1 trilyon 145 milyar 99 milyon lira olarak gerçekleşti.

Tarım hızlandı

Yılın üçüncü çeyreğinde, geçen yılın aynı dönemine kıyasla tarım sektörünün katma değeri yüzde 3,8, sanayi sektörünün yüzde 1,6 artarken, inşaat sektörününki yüzde 7,8 azaldı. Ticaret, ulaştırma, konaklama ve yiyecek hizmeti faaliyetlerinin toplamından oluşan hizmetler sektörünün katma değeri de yüzde 0,6 artış gösterdi.

Cari fiyatlarla en yüksek büyüme hızı yüzde 30,5 ile tarım, ormancılık ve balıkçılık sektöründe görüldü. Takvim etkisinden arındırılmış GSYH zincirlenmiş hacim endeksi, yılın üçüncü çeyreğinde geçen yılın aynı çeyreğine göre yüzde 0,6 arttı. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış GSYH, zincirlenmiş hacim endeksinde de bir önceki çeyreğe göre yüzde 0,4 yükseliş görüldü.

Devlet harcadı

Hane halkı ve hane halkına hizmet eden kar amacı olmayan kuruluşların nihai tüketim harcamaları yılın üçüncü çeyreğinde, geçen yılın aynı çeyreğine göre zincirlenmiş hacim endeksine göre yüzde 1,5 yükseldi. Devletin nihai tüketim harcamaları yüzde 7 artış gösterirken, gayrisafi sabit sermaye oluşumu yüzde 12,6 geriledi. Mal ve hizmet ihracatı, yılın üçüncü çeyreğinde geçen yılın aynı çeyreğine göre zincirleme hacim endeksi olarak yüzde 5,1, ithalatı yüzde 7,6 arttı. İş gücü ödemeleri yılın üçüncü çeyreğinde, geçen yılın aynı çeyreğine göre yüzde 19,8, net işletme artığı/karma gelir yüzde 6,2 yükseldi. İş gücü ödemelerinin cari fiyatlarla gayrisafi katma değer içindeki payı geçen yılın aynı çeyreğinde yüzde 31,3 iken söz konusu oran bu yılın üçüncü çeyreğinde yüzde 33,4 oldu.

‘2020’de %3 büyüme olur’

Dünyaca ünlü ekonomist Nouriel Roubini, Türkiye ekonomisinin, 2018 yılının ikinci yarısında döviz krizi ve finansal baskılar sonucu meydana gelen durgunluk döneminden çıktığını ve Türkiye’nin ihracatının daha rekabetçi olmasıyla cari açığın düştüğünü belirtti. Türkiye’de ekonomik büyümenin pozitif seyredeceğini ve gelecek yıl için büyümenin yüzde 3 civarında olacağını tahmin eden Roubini, bunun dış talebe bağlı bir durum olduğunu söyledi.

Faiz oranlarının enflasyona kıyasla çok fazla ve hızlı bir şekilde düşürüldüğünü söyleyen Roubini şunları kaydetti:
“Cari işlemler dengesindeki iyileşme yapısal değil. Durgunluk nedeniyle, para politikası çok yakında gevşek hale gelebilir. Enflasyon düşüyor, ancak faiz oranlarının hızlı düşmesi para biriminde şokların yaşanmasına sebep olabilir. Potansiyel büyümeyi artırmak için yapısal reformlar gerçekleşmeli. Bu yapılmazsa şoklar tekrarlanabilir.”

Son çeyrekte %5 beklentisi

Ekonomistler, ekonominin üçüncü çeyrekte beklentilere yakın büyüdüğünü, son çeyrekte de ekonominin yüzde 5 ve üzerinde olabileceğini ifade etti.

Ekonomist Haluk Bürümcekçi, baz etkisinin üçüncü çeyrekten itibaren devreye girmesiyle büyümedeki toparlanmanın güçlendiğini dile getirerek şu değerlendirmeyi yaptı:

“Son çeyrekte de yakalanan bu ivme ve baz etkisinin katkısı ile yüzde 5 civarı büyümenin yakalanması olası. Sonrasındaki görünüm ise finansal koşullarda gözlenen belirgin gevşemenin ne ölçüde kalıcı olacağına bağlı. Buna karşılık, küresel yavaşlamanın dış talebi olumsuz etkilemeye başlaması risk.”

Virtus Glocal Yönetici Ortağı İnanç Sözer ise Türkiye ekonomisinin, son çeyrekte öncü veriler ışığında yüzde 5,5 büyüyeceğini, yılın da yüzde 0,6 büyümeyle kapatılabileceğini tahmin etti.

‘Toparlanma hızlanacak’

Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, yılın dördüncü çeyreğine ilişkin öncü göstergelere göre Türkiye’nin büyüme ivmesinin artmaya devam ettiğini bildirdi. Albayrak, Twitter hesabından, yılın üçüncü çeyreğine ilişkin büyüme rakamlarını değerlendirirken, geleceğe ilişkin öngörülerini paylaştı.

Çeyreklik bazda büyümelerin ardından üçüncü çeyrekte ekonominin yıllık bazda da büyümeye geçtiğini belirten Albayrak, dengelenme dönemi başarısı, maliyetlerde sağlanan düşüş, artan güven endeksleri ve değişim sürecinin etkileriyle sanayide gelen yıllık bazda büyümeyi önemli gördüklerini ifade etti.

Albayrak, “Dördüncü çeyreğe ilişkin öncü göstergeler, büyüme ivmemizin artmaya devam ettiğini gösteriyor. Yüzde 5’lik büyüme hedefimiz için sanayi katma değerini artırmaya, özellikle yatırımlar tarafındaki toparlanmayı hızlandırmaya, üretim ve istihdam odaklı sektörleri güçlendirmeye odaklanacağız” değerlendirmesinde bulundu.

‘Var güçle çalışıyoruz’

Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, iç talepteki canlanmayla GSYH’de 3’üncü çeyrekte yüzde 0,9’luk büyümenin yakalandığını kaydetti. Bakan Varank, Twitter hesabından yaptığı paylaşımında yılın üçüncü çeyreğine ilişkin büyüme rakamlarını değerlendirdi.

İç talepteki canlanmayla GSYH’de 3’üncü çeyrekte yüzde 0,9’luk büyüme yakalandığını belirten Varank, “Sanayi üretimi ve siparişler, kapasite kullanımı ve ekonomiye olan güven artıyor. Üretim öncülüğünde daha güçlü büyüme için var gücümüzle çalışıyoruz” ifadelerini kullandı.