25.04.2014 - 02:30 | Son Güncellenme:
Tech Köşe : Hanife Baş
Yıllardır süregelen söylemiyle arkadaşlık hep paranın satın alamadıkları kategorisinde yer alır. Ancak tabii ki bu sosyal medya icat edilmeden önceydi!
Çünkü artık isteyen bir kahve parasına Twitter’da 4 bin arkadaş yani takipçi birden alabiliyor. 5 dolara Facebook’tan aldığınız 4 bin kişi ise sizin bütün fotoğraflarınızı beğenip popüler hale gelmenizi sağlayabilir. Sanal arkadaşlarınız kesenin ağzını biraz daha açtığnızda yani 3 bin 700 dolar gibi bir parayı gözden çıkardığınızda ise 1 milyonu bile bulabilir.
Fotoğraf paylaşım uygulaması Instagram’da 40 dolara aldığınız 10 bin kişi sizin gün batımı fotoğraflarınızı en çok beğenilenler arasına koyabilir. Retweetler, beğenmeler, favorilere eklemeler, yorumlar, sayfa görüntüleme adını siz koyun. Swenzy, Fiverrr ve diğer pek çok sayısız websitesinde bunların hepsi satılık. Türkçe bot sayısı da ciddi artmış durumda.
Ancak satın alacağınız yeni arkadaşlarınızın çoğu ülke dışında yaşıyor görünebilir. Çoğu da gerçekten insan değil. Çünkü onlar ‘bot’. Yani kodlardan oluşan sahte kişiler. Ama onlar sosyal medya sitelerinde insan gibi davranış göstermek üzere geliştiriliyorlar.
Aslında yıllardır varlar. Ama ‘yumurta kafa’ denilerek tespit edilmeleri çok kolaydı. Rastgele bir avatar fotosuna sahiplerdi. ‘Jen934107’ gibi bilgisayarların koyduğu isimleri vardı ve saçma sayılabilecek linkler paylaşıyorlardı.
Yeniler çok akıllı
Fakat bugünün botları kimliklerini daha iyi kamufle ediyor, gerçek görünen isimleri var. Günlük yaşam saatlerine uyarak, gecenin yarısı paylaşımı bırakıyor, sabah yeniden başlıyorlar. Fotoğraf paylaşıyor, gülüyor hatta diğerleriyle sohbete katlıyorlar. Ve onlardan milyonlarca var.
İnternetin bu hayali vatandaşları şaşırtıcı bir güce de sahip, ünlüleri, politikacıları ve şirketleri olduklarından daha popüler gösteriyorlar. Kültürler ve ürünler konusunda halk görüşünü yönlendirebiliyor hatta bazı örneklerde politik ajandaları bile etkileyebiliyorlar. Gerçek olmasalar da sanalda gerçek insan gibi görünüyorlar.
‘Bot’ sahibi olmak ya da yapmak yasa dışı değil. Yasa dışılık kullanma yöntemleri sözkonusu olduğunda başlıyor. Çoğu zaman sosyal medya sitelerinin kurallarına aykırı kullanımları oluyor.
Bot yapmanın onlarca yolu var. Bunlardan en popüleri Zeus denilen bir bot yönetim aracını kullanmak. Bu araç 700 dolara satılıyor ve basit panosuyla kendi bot ordunuzu kontrol etmenizi sağlıyor. Daha ileri düzeydeki programcılar ise kendi bot çiftliklerini kendileri oluşturabiliyor. ‘Bot’lar genelde ‘hashtag’leri yani belli tartışmalardaki sanal yol izlerini taşıyorlar. Kendi sahiplerinin görüşlerini savunuyorlar. İnsanları yanıltmaya çalışıyor veya tartışmaları örtebiliyorlar.
Trafiğin yüzde 60’ı onlardan
- Bot’ların sosyal medya versiyonları haricinde internet için kullanılanları da bulunuyor. Araştırmalara göre web trafiğinin yüde 61.5’ini botlar oluşturuyor. Gerçek insanın yerini alıyorlar. Kötü niyetli botlar yanında arama motorlarından gelen bot trafiği de var. Sizin gibi davranan ve web sitelerini kandıran botlar içeri sızarak kimlik ve veri hırsızlığı yapıyor.
- Güvenlik uzmanlarının verdiği bilgilere göre, Türkiye bot’lar konusunda dünyada ilk beşte yer alıyor. Kullanıcılar takipçi sayısını artırırken, virüsü de artırıyorlar. Kişilerin bilinçli olarak yarattığı bot’lar haricinde insanların haberi olmadan Facebook’ta sayfa beğendiren, Twitter’da kullanıcı takip ettiren zararlı trojanlar da var.
- Zararlı yazılım sahte Flash Player olarak kullanıcıların karşısına çıkıyor. Bu zararlı yazılım Chrome eklentisi kuruyor ve bu eklenti içerisinde zararlı JavaScript dosyası yer alıyorr Bu JavaScript kullanıcının haberi olmadan Twitter’da ‘izle isteği’ gönderiyor ve kendisine takipçi kazandırıyor. Facebook’ta sayfalara abonelik, beğeni, takip, liste gibi işlemleri gerçekleştiriyor.
Sanatçılar ve politikacılar müşterisi
Bot’ların etkili kullanımını politik alanda görmek mümkün. Türkiye’nin de 17 Aralık sonrası süreçte yaşadığı gibi sosyal medyada ‘bot’ savaşları yaşanabiliyor. Politik partiler kontrollerindeki bot’larla sosyal sitelerde belli konularının trend olması için çalışıyor. Bir bot aynı zamanda bir politik grubun da sloganını hashtag olarak kullanabiliyor. İnsanlara bir partiyi olduğundan daha popüler gösterebiliyor.
‘Bot’ satan firmaların müşterileri arasında kimler yok ki. Ünlüler, müzisyenler, sanatçılar, politikacılar. Yani kendini olduğundan daha popüler göstermeye çalışan herkes. Bu sanal arkadaşlarla sayısız ağda aktif olabilirsiniz. Ama güvenlik uzmanları uyarıyor. Sanal dünyada bot kullanımı tamamen güç ve kontrolü ele almakla ilgili.
Bot’lar şimdiki halleriyle basit şekilde algıları yönetmeye çalışıyor. Ama daha ileri aşamalarda hoşa gitmeyen şeyler haline gelebilirler. Bu nedenle ‘bot’ların dostluğu konusunda dikkatli olun.
YENİ BİR ÜRÜN
İsmi Smart Mini kendisi büyük...
Vodafone Türkiye, kendi markasını taşıyan akıllı telefonu Vodafone Smart 4 Mini’yi satışa sunuyor. 4 inç’lik dokunmatik ekrana sahip telefon, ‘Akıllı Cihaz Akıllı İletişim Platformu-ACAİP’ portföyündeki yerini alıyor. Telefon, tarifeye ek ayda 1 TL ödeme seçeneği ve 24 ay taksit fırsatıyla dikkat çekiyor. Vodafone Smart 4 Mini büyük ekranı ve son teknoloji donanımına karşın kontratsız 375 TL’lik fiyatı ve tarifeye ek ödeme kolaylıklarıyla dikkat çekiyor.
Smart 4 Mini, Android 4.2.2 Jelly Bean işletim sistemiyle çalışıyor. 4 inç’lik WVGA dokunmatik ekranıyla büyük ekran keyfini yaşatırken 1.3 GHz çift çekirdekli işlemcisi ve 512 MB RAM’iyle göz dolduruyor. Telefonun 4 GB dâhili hafızası, microSD kartla 32 GB’ye kadar artırılabiliyor. 3.2 megapiksel kamerayla fotoğrafı kolaylaştırıyor.
YENİ BİR APP
Emeklilik sürenizi mobilden öğrenin
Sosyal Güvenlik Kurumu’nun (SGK) internet sitesinden yapılabilecek tüm işlemler artık SGK’nın mobil uygulamasından da yapılabilecek. Android ve iOS işletim sistemli cep telefonu sahipleri Google Play ve AppStore’da satışa sunulan SGK uygulamasını (app) indirerek işlemlerinin mobilden halledilmesini sağlıyor.
Uygulama, SGK’nın kendi sitesi üzerinden çalışıyor. Bilgileri kesinlikle kaydedip, hatırlamıyor. Bu uygulamayla hizmet dökümü, emeklilik yaş hesaplama, sağlık provizyonu gibi işlemler yapılabiliyor. Hizmet dökümünün kolayca görüntülenmesini sağlıyor. App Store’da en iyiler arasında gösterilen uygulama maalesef 4.29 TL olarak ücretle indirilebiliyor.
YENİ BİR ATAMA
Yazılım kültürünü geliştirmeye geldi
Microsoft Türkiye Kurumsal İletişim Müdürü olarak görev yapan Behice Funda, Microsoft Türkiye Yazılım Geliştirme Teknolojileri Platformu Pazarlama Müdürü olarak atandı. Funda, 1 Mayıs’ta yeni görevine başlayacak. Platform, Microsoft’un bulut ve hizmet odaklı dönüşümüne dair yazılım ekosisteminin güçlendirilmesinde çok önemli rol oynuyor.
Platform, Türkiye’deki girişimcilik ekosisteminin güçlenmesi adına yaptığı çalışmalar ve Türkiye’de yazılım geliştirme kültürüne sağladığı destekle öne çıkıyor. Ücretsiz yazılım geliştirme okulu Açık Akademi’nin gelişimini ve koordinasyonunu da üstleniyor.