BIST 100’ün beşte biri ciro ve kârı katladı

Halka açık şirketler üçüncü çeyrek bilançolarını açıkladı. BIST 100 Endeksi’ne dahil 20 şirket sermayesinin 20 katından yüksek ciro gerçekleştirdi. Sermayesinin üzerinde kâr açıklayan şirket sayısı ise 22. Bir yatırımın ne ölçüde kârlı olduğu yatırılan sermayeye karşılık elde edilen kâra göre ölçülür. Neticede kâr, bütün maliyet ve giderler çıktıktan sonra elde kalan paradır.
Yüksek kâr sağlayan şirketlerin hisselerinin, düşük kâr açıklayan şirketlere göre yatırımcısına kazandırma şansı daha yüksek. Çünkü, geçekleşen kârın yeni yatırımlara aktarılarak firmanın daha da büyümesi mümkün olabileceği gibi ortaklara dağıtılarak yatırımcıların zenginleşmesi de söz konusu olabilir. Bu da firmanın daha fazla yatırımcı çekmesi anlamına geliyor. Sonuç olarak bir şirket büyüyor ve iyiye doğru gidiyorsa hissenin yükselme ihtimali de yüksek.
Borsadaki BIST 100 firmalarına bakıldığında ise yüzde 20’sinin performanslarının hayli iyi olduğu görülüyor. Öte yandan sermayesinin 20 katından yüksek ciro yapan şirketler de dikkatlerden kaçmıyor. Bu firmaların hangileri olduğuna baktığımızda karşımıza borsanın dev firmaları çıkıyor. Türkiye’nin en yüksek cirosunu gerçekleştiren Tüpraş listenin ilk sırasında.
Listedeki şirketlere sektörel bazda bakıldığında ise ticaret, ulaştırma, çimento, otomotiv, otomotiv yan sanayii, petrol, kağıt ve gıdanın sıralamaya girdiğini görmekteyiz. Petrol, ticaret ve ulaştırma, içinde bulundukları sektör gereği ciroları yüksek olan şirketler. Çimento, otomotiv, otomotiv yan sanayi, gıda ve kağıt sektörlerinde yer alan şirketlerin gerçekleşen cirosu sermayelerinin ortalama 30 katı seviyelerinde bulunuyor.

Düşük sermayeyle yüksek ciro
Borsa şirketlerinin düşük sermayeyle yüksek ciro gerçekleştirmesi fiyatların da yükselmesini sağlıyor. Kuşkusuz cironun tek başına yüksek olması yetmiyor. Bu ticari döngünün kâra çevrilebilmesi şart. Bu anlamıyla yatırımcılarına yüksek getiriler sağlayan şirketler düşük sermayelerle yüksek kâr ve ciro sağlayanlar. BIST 100’de sermayeleri 2 ile 4 milyon TL arasında değişen ve sermayelerinin 50 katı ciro açıklayan üç şirkete ait hissenin fiyatı 150 TL’nin üzerinde.
Konya Çimento, Kartonsan ve Ege Endüstri’de düşük sermaye, yüksek ciro ve kâr, hissenin de 150 TL’nin üzerine çıkmasını sağladı. Bu firmaların geçmiş yıl verileri takip edildiğinde üçünün de yatırımcısına nakit temettü ödemesi yaptığı gözlenmekte.
Sermayesi 55 milyon TL’nin altında olan Good-Year, Türk Traktör, Otokar, Göltaş Çimento, Afyon Çimento’ya ait hisselerin fiyatı ise 50 ile 100 TL arasında değişmekte. Yatırımcılar düşük sermaye ile yüksek ciro ve kâr yapmayı başaran şirketlerin hisselerine ilgi gösterdikçe hisselerin değeri de artmaya devam ediyor. Doğal sonucu olarak da bu hisseler yakından takip ediliyor.

İhracat ağırlıklı çalışan şirketler
Sermayelerinin 20 katından fazla ciro yapan BIST 100 şirketleri, ağırlıklı olarak yurtiçi pazarına çalışmakta. Şüphesiz şirketlerin yurtdışı pazarına yönelik faaliyetleri de bulunuyor. Bunlar içerisinde ihracatlarıyla öne çıkanlar daha ziyade otomotiv, havayolu ve gıda şirketleri. Söz konusu firmalar arasında bulunan Ford Otosan, Ege Endüstri, Coca Cola İçecek, Çelebi, Pegasus, Türk Traktör sermayesine göre yüksek ciro sağlayan şirketler içerisinde yüzde 30’un üzerinde ihracat gerçekleştiren firmalar olarak öne çıkıyor.

Sadece fiyat değil hikâyesi de önemli
Yatırımcılar hisse alırken sadece fiyatına bakmıyor. Fiyat, kâr ve ciroyu birlikte ilişkilendiren verileri inceliyor. Bilanço kalemlerindeki yüksek değişimlerin nedenlerini çözmeye çalışıyor. Tüm bunlar firmanın ticari gelişim seyri ile birlikte ele alınmakta. Piyasa buna daha ziyade “hissenin hikayesi” gözüyle bakmakta. Bu söylem tarzıyla yatırımcının hissenin hikayesini öğrenmesi şart.
Hikayenin iyi biteceğine dair beklenti (kârın artacağına dair beklenti) hisseye olan ilgiliyi de artırıyor. En çok sorunla karşılaşılan yer bu noktada yaşanmakta. Hikayesi bilinmeden alınan bir hissenin ufak bir düşüş yaşaması halinde yatırımcı paniğe kapılıp hisseyi elden çıkarmakta. Oysaki firmanın yönelimi biliniyorsa uzun vadede kârını artırıp artırmayacağı yönünde bir fikre de sahip olunacaktır. Bu bilgi, zaman zaman düşüşlere rağmen hissenin elde tutulmasına imkan sağlar.

Sürdürülebilirlik kazandırıyor...
Borsa İstanbul, 4 Kasım 2014 tarihinden itibaren BIST Sürdürülebilirlik Endeksi’ni, XUSRD koduyla hesaplanmaya başladı. Endeks kapsamında 15 hisse var. Bu hisselerden 12’sinin yılbaşından bu yana getirisi endeksin üzerinde. Petkim, Yapı ve Kredi Bankası, Koç Holding, Migros, Garanti Bankası, Vakıflar Bankası, TAV, Akbank, Tofaş Oto, Aselsan, Tüpraş, Sabancı Holding, BIST Sürdürülebilirlik Endeksi’nin üzerinde kazandıran hisseler arasında. Yılbaşından bu yana getirileri yüzde 20 ile yüzde 38.75 arasında değişti. Turkcell, Türk Telekom, Arçelik endeksin altında kalmakla birlikte kazandıran hisseler arasında bulunuyor.

Sermayesinin üzerinde kâr edenler
Dokuz aylık bilanço verilerine göre 22 şirket sermayesinin üzerinde kâr açıkladı. Bu firmalar içerisinde çimento, gıda, ticaret, ulaştırma, otomotiv, otomotiv yan sanayi şirketleri ilk sıralarda yer almaktalar. Listede yer alan tek banka Halkbank. Halkbank’ın sermayesi 1 milyar 250 milyon TL, kârı ise 1 milyar 764 milyon TL seviyesinde bulunuyor. Listede yer alan firmalardan sekizinin fiyat kazanç oranı 10’un altında bulunuyor. Bu şirketler: Alarko GMYO, Tat Gıda, Koza Altın, Halk Bankası, Türk Hava Yolları, Göltaş Çimento, Tüpraş ve Ege Endüstri.