Avrupa’da zeytinyağında ‘kanser’ alarmı

MİTHAT YURDAKUL / Ankara - Yakında hayata geçecek olan Avrupa Komisyonu direktifi ile zeytin üretiminde yeni yönteme geçilerek, kansere yol açan polisiklik aromatik hidrokarbonlara (PAH) sınırlama getirilecek. Hava kirliliğinin yanı sıra zeytin ağaçlarının kesildiği testereler ve zeytin çuvallarından da bulaşabilen zehirli kimyasallarla ilgili düzenlemeler, Avrupa’da zeytinyağının biyodizel olarak kullanılmasına neden olabilecek.

Üreticiler bilgilendirildi

Edinilen bilgiye göre, önümüzdeki ay hayata geçmesi beklenen Avrupa Komisyonu direktifi ile zeytin üretiminde, kansere ve zararlı mutasyonlara yol açan PAH’lara sınırlama getirilecek. PAH bulaşmasının zeytin değirmenlerindeki işleme sırasında veya duman-hava kirliliği yoluyla zeytin kabuğunun kirlenmesi nedeniyle meydana gelebildiği belirtilirken, zeytin ağaçlarının PAH içeren kimyasallar ile yağlanan testerelerle budanmasının ve zeytinleri taşımak için kullanılan çuvallardaki kimyasalların da bulaşmaya neden olduğu kaydediliyor. Direktifin yürürlüğe girmesiyle, Avrupalı zeytinyağı üreticileri, üretim yöntemlerini değiştirmek zorunda kalacak, bunun için Avrupalı çiftçilerin eğitilmesi gündeme gelecek.

Yeni düzenlemenin en çok, AB’de zeytin üretiminde önde gelen ülkelerden Yunanistan’ı etkilemesi beklenirken, diğer AB üyesi ülkelerdeki zeytinyağı üreticileri de direktifin 2028’e ertelemesini istiyor. Belirlenecek standartlar dolayısıyla zeytinyağının gıda olarak tüketime elverişli olmaması halinde biyodizel yakıta dönüştürülmesi planlanıyor. Bu durumda yağın litre fiyatının 8 euro’dan 80 cent’e gerileyecek olması, Yunanistan’da çiftçi ve üreticilerin en büyük kaygısını oluşturuyor.

Ticaret Bakanlığı kanalıyla Türk üreticilere de iletilen gelişmenin AB’ye zeytinyağı ihracatını nasıl etkileyeceği ise direktifin yayımlanmasından sonra netleşecek.

Vücutta depolanıyor, kansere yol açıyor

Suya ve havaya karışabilen PAH’lar, çöp yakma, çimento ve asfalt üretimi, petrol rafinerileri, motorlu taşıtlar ve sigara dumanı ile de oluşabiliyor. Havayla taşınabilen PAH, karaciğer, böbrek ve yumurtalıklarda depolanabiliyor, çeşitli kanser türlerine neden olabiliyor. Aşırı kavrulmuş kahve ya da mangalda çok pişmiş et gibi gıdaların da yükseltebildiği PAH, DNA yapısında mutasyona ve erken menopoz gibi rahatsızlıklara da neden olabiliyor.