Seci Nedir? Seci Sanatının Örnekleri Ve Özellikleri Nelerdir?
31.05.2021 - 03:28 | Son Güncellenme:
Edebiyat alanında oluşturulan eserler kendi içerisinde anlam bütünlüğü ve kafiyeli bir düzen barındırırlar. Bu düzen hem akıcı bir okuma hem de eserin kalıcılığı anlamında önemli bir unsurdur. Kafiyelerde yer alan ses benzerlikleri belirli kavramların oluşmasını sağlar. Özellikle Divan edebiyatı türünde oluşturulan birçok eser iç kafiye düzenine uygun şekilde yazılmıştır. Benzerlikler kullanım alanlarına göre pek çok sözcüğe özel bir anlam kazandırmaktadır. Peki Seci nedir? Seci sanatının örnekleri ve özellikleri nelerdir? İşte, merak edilen tüm detaylar.
Seci sanatı diğer adıyla iç kafiye olarak bilinen eserlerdeki cümlelerin sonlarında yer alan ses benzerlikleri şeklinde tanımlanır. Hem günümüzde hem de geçmiş dönemlere ait edebi eserlerde sıklıkla seci sanatı örnekleriyle karşılaşmak mümkündür.
Seci Nedir?
Cümleleri meydana getiren sözcüklerin sonlarında oluşturulan ses benzerliklere seci denir. Genel anlamı itibariyle Türkçeye güvercin, kumru benzeri kuşların ses tekrarları “secc” şeklinde ötmeleri nedeniyle seci sanatının günümüzde karşılığına ulaştığı bilinmektedir. Seci sanatı diğer pek çok sanat türünde olduğu gibi kendilerine özgü özellikler barındırmaktadır.
Seci Sanatının Örnekleri Nelerdir?
Seci sanatının daha iyi pekişmesi için bazı örnekler vermek anlaşılmasını sağlamaya yardımcı olacaktır;
“İlahi gönlüm oduna ne yaktınsa o tüter, ilahi vücudum bahçesine ne diktinse o biter.”
İlgili cümlede yer alan yaktınsa ve diktinse kelimelerinin arasındaki tüter ve biter kelimeleri kendi içerisinde bir uyak barındırır. Kelime içerisindeki “e” harfi cümleye seci sanatına uygun bir anlam kazandırmıştır.
"Ey gözlerin nuru, gönüllerin sürûru; başımızın tâcı, dil ehlinin mîrâcı"
Divan edebiyatında geçen bu cümlede “nuru” “süruru” “tacı” “miracı” kelimeleri içerisinde seci türüne güzel bir örnek olarak gösterilebilir. Cümle içerisinde bulunan kelimelerdeki “u” ve “ı” harfleri ile seci sanatı oluşturulmuştur.
“Dost yolunda nistlik gerek, yâr önünde pestlik gerek; ten cübbesi çâk gerek, gönül evi pâk gerek."
Bu cümlede yer alan “nistlik” “pestlik” “çak” ve “pak” kelimeleri kendi içerisinde başarılı birer seci sanatı örnekleridir. Cümlenin okunuşu esnasında da kafiyeli bir telaffuza sahip olması ile bu sanata uygun bir ifade ediliş tarzı oluşturmuştur.
Seci Sanatının Özellikleri Nelerdir?
Seci sanatı cümle sonlarında veya cümledeki herhangi bir kelimede ses uyumu içerir.
Düzyazılara ahenkli bir ifade kazandırma ve yazıya güzel bir okunuş sağlama amacı taşır.
Edebiyatta süslü nesir seci ile birlikte ortaya çıkmıştır.
Tasavvuf ve din alanında namazların seci sanatı için iyi bir örnek olduğu bilinmekte, Divan edebiyatında bu sanat türünde pek çok eserin oluşturulduğu gözlemlenmektedir.
