Nörotransmitter Maddeler Nelerdir? Kısaca Yapısı Ve Görevleri

Nörotransmiterler, nöronların sinaptik iletim sürecinde birbirleriyle ve hedef dokularıyla iletişim kurmak için kullandıkları maddelerdir.

Nörotransmitter Maddeler Nelerdir?

Nöronlar, nörotransmiterler adı verilen kimyasal maddeleri saldıkları sinapslarda hedef dokularıyla iletişim kurarlar. Bu iletişim kimyasal maddeler aracılığıyla gerçekleştiğinden, sürece kimyasal nörotransmisyon denir ve kimyasal sinapslarda gerçekleşir.

Nörotransmiterler sentetize edilir ve sinir uçlarından sinaptik yarığa salınır. Oradan, nörotransmiterler, hedef dokunun hücresel zarındaki reseptör proteinlerine bağlanır. Hedef doku uyarılır, inhibe edilir veya başka bir şekilde işlevsel olarak değiştirilir.

Presinaptik membran - presinaptik sinir lifinin terminal boutonunun (akson bitişi) zarı,

Postsinaptik membran - hedef hücrenin zarı,

Sinaptik yarık - presinaptik ve postsinaptik membranlar arasındaki boşluk,

İç klemens bouton presinaptik sinir lifi, nörotransmitter içeren çok sayıda veziküller üretilir ve saklanır. Presinaptik membran bir aksiyon potansiyeli ile depolarize edildiğinde, kalsiyum voltaj kapılı kanallar açılır (terminal düğmelerinin membranlarında bulunur). Bu, presinaptik membrandaki belirli membran proteinlerinin durumunu değiştiren ve terminal boutondan sinaptik yarığa nörotransmiterlerin ekzositozuna neden olan terminal boutona kalsiyum iyonlarının akışına yol açar.

Kısaca Yapısı ve Görevleri

Nörotransmiter, hedef hücreyi bir eyleme uyarırsa, o zaman bir uyarıcı sinapsta görev yapan uyarıcı bir nörotransmiterdir. Öte yandan, hedef hücreyi inhibe ederse, inhibe edici bir sinapsta hareket eden inhibe edici bir nörotransmiterdir. Dolayısıyla, sinapsın türü ve hedef dokunun tepkisi, nörotransmiter türüne bağlıdır. Uyarıcı nörotransmiterler, postsinaptik hücrelerin depolarizasyonuna neden olur ve bir aksiyon potansiyeli oluşturur.

Sinaptik yarığa salınan nörotransmiter, çok kısa bir süre, sadece dakikalar hatta saniyeler için hareket eder. Ya asetilkolin esteraz gibi enzimler tarafından yok edilir ya da geri alım mekanizmaları ile presinaptik nöronun terminal düğmesine yeniden emilir ve sonra geri dönüştürülür. Bu kadar hızlı, ancak kısa ömürlü uyarıcı etkiden sorumlu en iyi bilinen nörotransmiterler asetilkolin, norepinefrin ve epinefrindir.

Nörotransmiterlerin yanı sıra, nöromediyatörler adı verilen diğer sinaps ilişkili kimyasal maddeler de vardır. Nöromodülasyon, maddenin sinaps üzerinde ne kadar uzun süre hareket ettiğine bağlı olarak nörotransmisyondan farklılık gösterir. Nöromodülatörler, presinaptik nöronlar tarafından yeniden emilmez veya enzimler tarafından parçalanmaz. Bunun yerine, beyindeki diğer birkaç nöronun aktivitesini etkileyerek beyin omurilik sıvısında önemli miktarda zaman harcarlar. En iyi bilinen nöromodülatörler ayrıca dopamin, serotonin, asetilkolin, histamin ve norepinefrin gibi nörotransmiterlerdir.