21.07.2020 - 18:38 | Son Güncellenme:
Sperm ve yumurtanın bir araya gelmesiyle her neslin kromozom sayısı mayoz bölünme sayesinde sabit tutulur. Bu durum gamet oluşumu üzerindeki kromozom sayısının yarıya inmesi üzerinden gerçekleşir. Yüksek yapılı tüm hayvan ve bitkilerde görülen bu bölüme, nesiller arasında çeşitlilik sağlayan önemli bir yapıdır.
Mayoz Bölünme Nedir?
Temel olarak mayoz bölünme eşeyli üremenin gerçekleşmesine olanak tanıyan bir yapıdır. Bu bölünme esnasında 2n kromozomlu ana yüreği üzerinden ‘n’ kromozomlu 4 ayrı yavru oluşumu sağlanır. Özellikle sperm ve yumurtanın oluşması temelinde mayoz yatmaktadır. Tür devamlılığı ile beraber genetik çeşitliliğin oluşması noktasında mayoz bölünme büyük bir öneme sahiptir.
Parça değişimi ile beraber DNA eşleşmesi mayoz bölünme esnasında görünür. Ancak bu durum ilk safhada meydana geldiğinden dolayı, böylece yeni nesiller kalıtsal olarak ana hücreden daha farklı çeşitlilik yaratır. Diğer taraftan mitoz tek hücrede birden fazla bölünme yaratırken, mayoz ise bu konuda tek seferde gerçekleşir.
Mayoz Bölünmenin Evreleri (Aşamaları) ve Özellikleri Nelerdir?
Mayoz bölünme genel olarak mayoz 1 ve mayoz 2 şeklinde iki ayrı biçimde ele alınır. Her bir mayoz bölünme içerisinde Profaz, metafaz anafaz ve telepass safhaları ortaya çıkar. Bu safhalar esnasında hücrede belli başlı bazı olaylar meydana gelir.
Mayoz-1
Profaz 1; Hücrede bulunan DNA iplikleri kısalıp kalınlaşır kromozomlar son halini alarak çekirdek kaybolur.
Metafaz 1; Tetratları oluşturan kromozomlar hücrenin ekvatoral düzlemine bağlı olarak yerleşim gösterir.
Anafaz 1; Karşılıklı şekilde dizi olarak bulunan kromozomlar birbirinden ayrılmak suretiyle zıt kutuplara doğru yönelirler.
Telofaz 1; Zıt kutuplara çekilmiş olan kromozomlar uzayıp kısalır ve bu doğrultuda çekirdek zarı şekillenir.
Mayoz 2
Profaz 2; Bu bölümde iğ iplikçikleri meydana gelir.
Metafaz 2; Her iki yavru hücre üzerine ‘n’ kromozom sayılarında dizilim gerçekleşir.
Anafaz 2; Oluşacak yeni hücrelerin gen çeşitliliği bu noktada ortaya çıkar.
Tellofaz 2; Bu bölümde kromozomların sarmalları açılır. O yüzden görünmez hale gelirler. Kaybolan çekirdek zarı tekrar oluşmaya başlar ve bu doğrultuda stoplazma da boğumlaşır.
Bu gibi etmenler gerçekleşmek suretiyle mayoz bölünme işlemi iki farklı evre üzerinden tamamlanır. Böylece oluşan yeni nesil ile beraber genetik çeşitlilik sağlanır.