25.05.2021 - 12:30 | Son Güncellenme:
Önceleri Tımar sistemi ile vergi toplanıyordu. Ancak Tımar Sistemi bozulunca devlet yeni bir sistem arayışı içerisine girmiştir. Öncelikle İltizam usulü uygulanmıştır. Bu yöntem ile gelir kaynaklarının işletimi bir ücret karşılığında mültezime verilmiştir.
Malikane Sistemi Nedir?
Malikane usulünde gelir kaynakları işletmeleri kişilere ömür boyunca verilmekteydi. Burada anlaşma sadece kişinin yaşamasına bağlıydı. Kişinin ölmesi durumunda hakkı mirasçılarına geçmezdi. Hakların devredilmesi için tekrardan ihale yapılırdı. İhaleyi kazanan kişiler gelir kaynaklarını işletmeye hak kazanmış olurdu. Ancak mültezimler kendi haklarını başkalarına devredebilirlerdi. Hakların devredildiği kişinin ölümü ile birlikte tekrar ihale yapılması gerekirdi.
Malikane usulü, devlet kasasına kısa sürede nakit girmesi için başvurulan bir yöntemdir. Ancak bu yöntem devletin beklentilerin iyi bir şekilde karşılamamıştır. Bunun yanında malikane usulü özel mülkiyet anlayışının oluşumuna neden olmuştur. Bu da Osmanlı Devletinde bir dönüşüm yaşanmasını sağlamıştır.
Malikane Sistemi Nasıl Ortaya Çıkmıştır?
Tımar Sisteminin bozulmasının ardından İltizam Sistemine geçilmiştir. Malikane Sistemi ise İltizam sisteminin devam etmesi amacı ile ortaya çıkmış olan bir sistemdir.
İltizam Sisteminde, vergiler bir ücret karşılığında devredilerek toplanıyordu. Bu sistem ile devletin toplamakta zorlandığı vergilerin daha kısa sürelerde toplanması hedeflenmiştir.
Malikane sistemi, İltizam Sistemi ile halka devredilen arazilerin yaşam boyunca kişilerde kalmasına izin veren sistemin adıdır. 17. yüzyıl dolaylarında Osmanlı Devletinin ekonomisi oldukça güçsüzdü. Bu ekonominin Malikane sistemi ile düzeltilebileceği düşünülmüştür.
Malikane sisteminde devretme işlemi ömür boyu geçerli sayılırdı. Ancak kişinin ölmesi halinde babadan oğula devretme gibi bir durum söz konusu değildi.