İşteş Fiil Nedir? İşteş Fiil İle İlgili Cümle Örnekleri Nelerdir?

İşteş fiiller kendi içerisinde geçişli (nesne alan) ve geçişsiz (nesne almayan) olarak ikiye ayrılır.

 Örnekler:

 1- Babamın bize verdiği cevizleri aramızda paylaştık (paylaşmak geçişli - işteş fiil)

 2- Sınıf arkadaşlarımla yarın için sözleştik. (Sözleştik - Geçişsiz - işteş fiil)

 İşteş Fiil Nedir? 

 Cümle içerisindeki eylemin birçok kişi tarafından birlikte ya da karşılıklı olarak yapıldığını bildiren fiillere, işteş fiil denir. Bu fiiller -ş, -ış, -iş, -aş, -uş eklerinden birini alır. 

 Bazı fiillerin kökünde ''ş'', ''aş'' ve ''ış'' harfleri yer alır. Bu fiiller birlikte ya da karşılıklı yapılmadığı takdirde işteş fiil sayılmaz. 

 Örnek Cümleler: 

 1- Uslu uslu otur ve kimseye ''sataşma.'

 2- Abimin öfkesini sonunda ''yatıştırdık.'' 

 3- Sakın bir daha böyle sözler sarf etmeye ''kalkışma'' 

 4- İstediği üniversiteyi kazanabilmek için gece gündüz demeden ''çalıştı.'' 

 5- Senin geleceğini duyunca etekleri ''tutuştu.'' 

 Yukarıdaki cümlelerde sataşmak, yatıştırmak, kalkışmak, çalışmak ve tutuşmak fiilleri, işteş değildir. Çünkü tüm fiiller sadece bir özne tarafından yapılmıştır. 

 İşteş Fiil ile İlgili Cümle Örnekleri Nelerdir? 

 A- Birlikte Yapılan İşteş fiiller 

 1- Bu meseleyi saatler boyunca uzun uzadıya ''tartıştık.'' 

 2- Patlama sesi duyulur duyulmaz herkes ''kaçıştı.'' 

 3- Akif ile uzun bir aradan sonra bir araya gelip saatlerce ''dertleştik.'' 

 4- Sınıftaki tüm öğrenciler ''gülüştü.'' 

 5- Kazadan sonra herkes yaralının başına ''üşüştü.'' 

 B- Karşılıklı Yapan İşteş Fiiller 

 1- Onunla neredeyse iki yıldır düzenli olarak ''mektuplaşıyoruz.'' 

 2- Eski dostlarımla tek tek ''selamlaştık.'' 

 3- Araya büyükler girince Ahmet ile Refik ''barıştılar.''

 4- Artık arkadaşlarınla ''mesajlaşmayı'' kesip ders çalışsan diyorum! 

 5- Onunla Mecidiyeköy'de ''rastlaştık.'' 

 6- Birbirimize tek bir kelime bile söyleyemeden, sessizce ''bakıştık.'' 

 Not: İşteş fiiller bazı cümlelerde ''fiilimsi'' olarak kullanılır. 

 Örnek Cümleler: 

 1- Öğretmen ''gülüşen'' öğrencileri uyardı. 

 2- Minibüse ''doluşan'' yolcular nefes almakta güçlük çekiyordu. 

 3- ''Dövüşen'' çocukları mahalleli ayırdı. 

 4- Sana ''sataşan'' çocuklar bir daha aynı şeyi yaparlarsa bana söyle. 

 5- Mağazanın girişince ''karşılaşan'' eski dostlar yıllar sonra hasret giderdi.