29.03.2020 - 01:50 | Son Güncellenme:
İklim, bir bölgenin uzunca süre takip edilmesiyle ele alınan meteorolojik olayların ortalamasına verilen isimdir. Genellikle hava durumu ile karıştırılsa da iklim, uzun süreler devam eden özellikler taşımaktadır. İklim ile ilgili olayları inceleyen bilim dalı ise klimatoloji olarak adlandırılmaktadır.
İklim Nedir?
İklim, Arapça kökenli bir sözcük olup, uzun süre etkisini gösteren meteorolojik olayları tanımlamak için kullanılmaktadır. Bir yerin iklimi hakkında yorum yapabilmek için ise en az 30 yıllık gözlem yapılması gerekmektedir. İklim özelliklerine etki eden faktörler; enlem, yükselti, yer şekilleri, kalıcı kar sınırı ve denize uzaklıktır.
Bu etmenler dışında da bazı dinamik etmenler iklim değişikliğine neden olmaktadır. Bu dinamik etmenler, rüzgar ve okyanus akıntılarıdır. İklim türleri; sıcak, ılıman ve soğuk iklim olarak sıralanmaktadır. İklim türü; görüldüğü yere, sıcaklık ve yağış özelliğine ve bitki örtüsüne bakılarak değerlendirilmektedir.
İklim Türleri Nelerdir?
Yeryüzünde görülen; sıcak, ılıman ve soğuk iklim türleri kendi içerisinde alt dallara ayrılmaktadır. Bu ayrım yapılırken; bölgenin yağış rejimi, kış ılıklığı, yıllık sıcaklık ortalaması ve doğal bitki örtüleridir. Bu kapsamda sıcak iklimler; ekvatoral, tropikal, muson ve çöl iklimi olarak ayrılmaktadır.
Ekvatoral iklim, 10 kuzey ile 10 güney enlemleri arasında görülmektedir. Bu iklim; Amazon, Kongo havzaları, Endonezya ve Malezya’da görülmektedir. Bu iklimde yıllık ortalama sıcaklık 25 derecelerdedir. Yağış rejimi düzenlidir ve konveksiyoneldir. Tropikal iklim ise 10 – 30 kuzey ve güney enlemlerinde görülmektedir. Burada ortalama sıcaklık 20 derecedir, yazlar yağışlı, kışlar ise kurak geçmektedir. Doğal bitki örtüsünü savanlar oluşturmaktadır. Muson iklimi, Asya Kıtası’nın bir bölümünde görülürken, çöl iklimi dinamik yüksek basıncın etkisinde olan alanlarda oluşmaktadır.
Ilıman iklim türleri; Akdeniz, okyanusal, karasal ve step iklimleridir. Akdeniz ikliminin etki alanı genelde Akdeniz kıyılarıdır. Bu iklimde yazlar sıcak ve kurak, kışlar ise ılık ve yağışlı geçmektedir. Bu iklimin bitki örtüsü maki olarak geçmektedir. Okyanusal iklimin oluşumunda batı rüzgarları ve sıcak su akıntıları etkili olmaktadır. İğne yapraklı ormanlar, okyanusal iklimin bitki örtüsüdür. Karasal ve step iklimi ise genellikle sudan uzak iç kesimlerde gözlenmektedir.
Tundra, kutup ve yüksek dağ iklimleri soğuk iklim türleri arasında yer almaktadır. Soğuk iklimlerde sıcaklık, yüksek derecelere ulaşmamaktadır. Buna göre; tundra ikliminde sıcaklık 10 derece, kutup ikliminde ise -40 derece seviyesindedir.
İklimin Kısaca Tanımı
İklim ve doğal bitki örtüsü arasında doğal bir ilişki bulunmaktadır. Yağışın bol olduğu iklim bölgelerinde ormana rastlanmaktadır. Yağış azaldıkça da bitki örtüsü cılızlaşmaktadır. Neredeyse her iklim türünün kendine özel bir bitki örtüsü bulunmaktadır. Yalnızca kutup iklimlerinde herhangi bir bitki örtüsüyle karşılaşılmamaktadır.