Gümrü Antlaşması Kısaca Özeti: Tarihi, Maddeleri (Şartları), Önemi Ve Özellikleri

Gümrü antlaşması Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin imzalamış olduğu ilk uluslararası antlaşmadır. Ankara hükumeti ve Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti arasında imzalanan bu antlaşma Kurtuluş Savaşı esnasında yaşanmış bir antlaşmadır. Antlaşmanın metinleri Türkçe ve Ermeniceden oluşmaktadır. Kurtuluş savaşında Doğu cephesinde yaşanan antlaşma ile birlikte Ermeni heyetinin isteği üzerine bir antlaşma imzalanma gereği duyuldu.

Gümrü Antlaşması Kısaca Özeti

1. Dünya savaşından mağlup ayrılan Osmanlı imparatorluğuna karşı dayatılan Sevr antlaşması hiçbir yerde kabul görmedi. Bunun neticesinde Anadolu'da geniş çaplı bir direniş başladı. Doğu cephesinde, güney cephesinde ve batı cephesinde olmak üzere yurdun dört bir yanında işgal hareketlerine karşı büyük bir direniş gösterildi.

Ermeniler Türkiye'nin Doğu tarafından hak iddia ediyordu. Doğu Anadolu ise Ermeni işgali altına girmişti. Ermeniler burada bağımsız bir devlet kuracak ve böylece topraklarını genişletecekti. Başlatılan Kuvay-ı Milliye birlikleri Doğu cephesinde büyük başarılar elde ediyordu.

Doğu cephesinde Ermeniler ve Türkler arasında yaşanan çatışmalarda Ermeni tarafı büyük kayıplar veriyor ve geri çekilmeye zorlanıyordu. Bunun üzerine ise Ermeniler daha fazla kayıp vermemek ve antlaşmaya vakıf olmak amacı ile Türk tarafına bir barış teklifinde bulundu. Antlaşma yaparak doğu cephesinde çatışmaları durdurmayı hedefliyordu.

Türk tarafına önerilen bu teklif kabul edildi. Ardından Türk ve Ermeni heyetleri arasında Gümrü Antlaşması imzalanmış oldu. Gümrü antlaşması çok önemli maddeler içeriyordu. İmzalanan antlaşma ile birilkte Türkiye Büyük Millet Meclisi ilk defa uluslararası alanda bir antlaşma imzalamış oluyordu.

Antlaşmayı Ermeni heyetinden Aleksandr Hatisyan ve Türk heyetinde ise Kazım Karabekir imzalamıştır.

Gümrü Antlaşması Tarihi

Gümrü antlaşması 3 Aralık 1920 tarihinde imzalanmış olan bir antlaşmadır.

Gümrü Antlaşması Maddeleri (Şartları)

- Kars ve çevre bölgeleri Türkiye'ye geri verilecektir.
- Aras nehrinden Çıldır gölüne kadar sınır bölgeleri kabul edilecektir.
- Türkiye Büyük Millet Meclisi aleyhine olan bütün antlaşmaları Ermenistan'da kabul etmeyecektir.
- Türkiye Büyük Millet Meclisi ve Ermenistan arasında kalan sivil haklar eşit haklara sahip olacaklardır.
- Türkiye Büyük Millet Meclisi ve Ermenistan arasında en kısa zamanda diplomatik ilişkiler başlayacaktır.
- Ermenistan silah ithal edemeyecektir.
- Eğer Ermenistan zor duruma düşerse Türkiye Büyük Millet Meclisi yardım edecektir.
- Antlaşmaya vakıf olan iki devlet arasında en kısa zamanda iletişim ağları kurulacaktır.
- Antlaşmaya vakıf olan iki devlette birbirlerine herhangi bir savaş tazminatı ödemeyecektir.
- Ermenistan Doğu Anadolu'da ki toprak hak iddialarından vazgeçecektir.
- Türkiye'den göç eden Ermeniler herhangi bir katliama karışmadıysa altı ay içerisinde tekrardan Türkiye'ye geri dönebilecekler.

Gümrü Antlaşması Önemi

Gümrü Antlaşması Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından uluslararası arenada imzalanmış olan ilk antlaşmadır. Aynı zamanda bu antlaşma TBMM'nin ilk siyasi zaferi olarak bilinen bir antlaşmadır. İlk kez resmi bir antlaşmada da Türkiye adından söz edilmiştir. Ermenilerin Büyük Ermenistan hayali bu antlaşma ile birlikte son bulmuştur.

Gümrü Antlaşması Özellikleri

- Sınırları belirleyen bir antlaşmadır.
- Türkiye adı içeren bir antlaşmadır.