Büyük risk! 710 bin öğrenci nerede?

Türk Eğitim Derneği’nin (TED) düşünce kuruluşu TEDMEM, dün 2020 Eğitim Değerlendirme Raporu’nu yayımladı. Uzaktan eğitimde 18 milyon öğrenciden yüzde 32’sinin yani 5 milyondan fazla öğrencinin Eğitim Bilişim Ağı’nı (EBA) aktif kullanamadığının kaydedildiği raporda, okulların kapalı kaldığı sürenin uzamasının bir kuşağın kalıcı olarak sosyal, duygusal ve ekonomik kayıplarının oluşmasına neden olacağı vurgulandı. Raporda ayrıca 160 bin öğrencinin okulu terk etme riski bulunduğuna, 6-17 yaş aralığında yaklaşık 710 bin çocuğun okul dışında kaldığına ve bunun nedenlerinin rasyonel bir açıklaması bulunmadığına dikkat çekildi. Raporda öne çıkan tespitler özetle şöyle.

Pandeminin ağır tablosu

Türkiye, OECD ve AB ülkeleri arasında okullarını en fazla süre kapalı tutan ülkeler arasında yer almakta. Okulların kapalı kaldığı süre uzadıkça öğrenme eksikleri ve kayıpları sistemin telafi süreçlerini yönetme kapasitesinin sınırlarını aşarak; bir kuşağın kalıcı olarak sosyal, duygusal ve ekonomik kayıplarının oluşmasıyla sonuçlanacak.

Pedagojik formasyon belgesine sahip aday sayısı 650 binin üzerine çıktı. Bu sayıya eğitim/eğitim bilimleri fakültelerinde öğrenim gören 214 bin 441 aday da eklendiğinde sistemde görev yapan öğretmen sayısı kadar atanmayı bekleyen öğretmen adayı olduğu görülmekte.

 21 Eylül 20201 Ocak 2021’de EBA’yı aktif kullanan öğrenci sayısı 12 milyon 286 bin 458’e ulaştı. Temel eğitim ve ortaöğretimdeki yaklaşık 18 milyon öğrencinin yüzde 32’si yani 5.7 milyonu EBA’yı aktif kullanamamakta.

2019-2020’de 6-17 yaş aralığında yaklaşık 710 bin çocuk okul dışında. Yüzbinlerce çocuğun neden okul dışında kaldıklarına dair veri bulunmaması, rapor edilmemesinin rasyonel bir açıklaması bulunmamakta.

BM’nin yaptığı projeksiyonlar dünyada pek çok öğrencinin salgın sonrası okullara dönmeyeceğini göstermekte. Okulu terk etme riski okul öncesinde yüzde 2.8; ilköğretimde yüzde 0.27; ortaöğretimde ise yüzde 1.48. Bu oranlar ve 2019-2020’de ilgili kademelerdeki öğrenci sayıları dikkate alınarak yapılan hesaplamalarla Türkiye’de temel eğitim ve ortaöğretimde yaklaşık 160 bin öğrencinin okulu terk etme riski bulunmakta.

Özel okullar inişte

2020-2021’de özel ilkokullara kayıtlı öğrenci sayısı bir önceki eğitim öğretim yılına kıyasla yüzde 5 oranında düşerek 206 bin 205’e, ortaokulda kayıtlı öğrenci sayısı yüzde 11 oranında düşerek 307 bin 697’ye, ortaöğretimde kayıtlı öğrenci sayısı yüzde 6 oranında düşerek 523 bin 496’ya geriledi.

Son üç yılda Bilim ve Sanat Merkezleri’ne (BİLSEM) aday gösterilen öğrenci sayısı 4.3 katına çıkarak 1 milyon 74 bin 489 oldu. Dünyada her 100 öğrenciden yalnızca 2’sinin üstün/özel yetenekli olduğu tahmin edilirken, Türkiye’de 1, 2, ve 3. sınıflarda eğitim gören her 100 öğrenciden yaklaşık 30’u özel yetenekli olduğu düşünülerek BİLSEM’lere aday gösterildi.

2020’de LGS’ye giren öğrenci sayısı 2019’a göre yüzde 43 oranında arttı.

Merkezi sınav puanıyla yerleştirme yapılan her 10 programdan dördüne yerleşen en başarılı öğrenci dahi ilk yüzde 10’luk dilimde yer almamakta.