Ad Aktarması Nedir, Örnekleri Nelerdir? Mecazı Mürsel Ne Anlama Gelir?

Dilimizde sıklıkla başvurulan ad aktarması, edebi eserlerde de kullanılmaktadır. Bu özelliği ile bir söz sanatı olarak da kabul görür. Ad aktarması, Türkçede en çok uygulanan söz sanatlarından biridir.

Ad Aktarması Nedir Örnekleri Nelerdir?

Bu kavram zaman zaman teşbih olarak adlandırılan benzetmelerle karıştırılmaktadır. Ancak ad aktarmasının en temel niteliği, kullanımda benzetme amacının bulunmamasıdır. Bu kavramı benzetmelerden ayıran en önemli özellik budur.

Örneğin, 'Dalgalan sen de şafaklar gibi ey nazlı hilal!' dizesindeki hilal sözcüğünde ad aktarması bulunmaktadır. Bu kullanımda hilal sözcüğü ile kastedilen kavram bayraktır. Burada şair, bayrağa 'hilal' şeklinde seslenirken herhangi bir benzetme yapmak amacında değildir. Bayrağa hilal olarak seslenilmesinin nedeni, Türk bayrağının üzerinde bulunan hilal şeklidir.

Bir başka örneğe bakılırsa, 'Son yıllarda edebiyatımızda güçlü genç kalemler ortaya çıktı' cümlesi incelenebilir. Bu cümlede 'kalemler' sözcüğü ile aslında genç yazar ve şairler kastedilmektedir. Kalem sözcüğünün kullanımı, yazar sözcüğü yerine geçmiştir. Verilen örnekte de yine herhangi bir benzetme amacı bulunmamaktadır. Kalem sözcüğü, yazarların yazma eylemini işaret ettiği için tercih edilmiştir.

Mecazı Mürsel Ne Anlama Gelir?

Mecazı mürsel kavramı, ad aktarmasının bir diğer ismidir. Mürsel, Arapçada 'gönderilen, yollanan şey' demektir. Bu kavramda 'gönderilen, yollanan mecaz' anlamını taşımaktadır. Ad aktarmasının temel kullanımı incelendiğinde, bir sözcüğün anlamının başka bir sözcük üzerine gönderildiği görülür. Ad aktarmasına mecazı mürsel denmesinin sebebi budur.

Ad aktarması, herkesin günlük yaşamında mutlaka kullandığı bir kavramdır. Örneğin 'Çayı ocağa koy' cümlesinde ad aktarması mevcuttur. Buradaki çay sözcüğü ile aslında 'çaydanlık' kastedilmiştir.

Bir başka örnekte 'Öğretmen gelince tüm sınıf ayağa kalktı' cümlesi gösterilebilir. Burada ayağa kalkma eylemi üzerinde ad aktarması kullanılmıştır. Zira ayağa kalkma eylemi, sınıf tarafından değil, sınıfın öğrencileri tarafından yapılmıştır.

Ad aktarmasına günlük konuşmalardan yüzlerce örnek verilebilir. Örneğin sobayı yakmak cümlesinde yakılan şey aslında sobanın içindeki maddelerdir. Soba sözcüğü, bu maddelerin yerine kullanılmıştır. 'Orhan Pamuk okumak, son zamanlarda ilgimi çekiyor' cümlesinde okunan şey, yazarın eserleridir. Ancak yazarın ismi burada eserlerinin yerine kullanılmıştır.

Ad Aktarmasına 'Batı ve Doğu yüzyıllardır kültürel etkileşimde bulunmuştur' cümlesi de örnek verilebilir. Burada Batı ve Doğu ile aslında bu bölgelerin halkları kastedilmektedir. Ad aktarması dilimizin en temel kavramlarından biridir. Bu kavramı doğru öğrenmek, dilimizi tanıma açısından fayda sağlar.