Menopozda yaşam kalitesini artırmanın yolları

Menopozun, bir kadının hayatında adet döngüsünün sona erdiği dönem olarak tanımlandığını belirten Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. Çiğdem Karas, menopozun neden olduğu biyolojik ve psikolojik değişikliklerin kadın yaşamında önemli bir değişim noktası olduğunu söyledi. Menopozal yakınmaların, kişinin günlük yaşamı ve iş hayatını da önemli ölçüde etkilediğini belirten Op. Dr. Karas, menopozun sebep olduğu vazomotor semptomlar hakkında bilgiler verdi. Tüm dünyada ortalama yaşam süresinin uzamasıyla birlikte menopozal dönemi yaşayan kadın sayısının da arttığını belirten Op. Dr. Çiğdem Karas, “Birleşmiş Milletler raporlarına göre, 2021’de 50 yaş üstü kadınlar tüm kadın nüfusunun yüzde 26’sını oluşturmaktadır. Bu oran 10 yılda yüzde 22’den yüzde 26’ya yükselmiştir” dedi. 

Menopozun dönemleri 

Kadın hayatında doğal yaşamın bir süreci olan menopozun, perimenopoz, menopoz ve postmenopoz olarak üç dönemden oluştuğunu belirten Dr. Karas, şunları söyledi: “Perimenopoz, ilk adet kanamasından son adet kanamasına kadar olan üreme çağı sürecini tanımlar. Perimenopoz, doğal menopoz belirtileri olan sıcak basmaları ve adet düzensizlikleri gibi belirtilerin ilk ortaya çıktığı dönemde başlar ve son adetten 1 yıl sonra sona erer. Genellikle birkaç yıl sürer ve kişinin biyolojik, psikolojik sağlığını ve sosyal yaşamını etkiler. Perimenopozal dönemde spontan ovulasyon ile birlikte gebelik gerçekleşebilir. Bu nedenle gebelik istenmiyorsa doğum kontrol yöntemleri kullanılmalıdır. Menopoz sonrası dönem ise en son görülen adetten sonra başlar.” 

Vazomotor semptomlar 

Menopozal dönemde oluşan yeni hormonal düzenin kadınların şikâyet ettiği pek çok semptomu beraberinde getirdiğini belirten Op. Dr. Karas, “Vazomotor ve vajinal semptomlar, bu dönemde hormonal değişikliklerle en fazla ortaya çıkan şikâyetlerdir ve kadın hayatını son derece zorlayan durumlardır. Bu iki semptom kadar olmasa da uyku bozuklukları, duygu durum bozuklukları ve bilişsel bozukluklar da menopozal döneme ait hormonal değişiklikler sonucunda ortaya çıkan semptomlardır. Vazomotor semptom (VMS), yüzde 50-85’lik prevalans ile bildirilen ve tıbbi desteğe en fazla ihtiyaç duyulan, en yaygın şikâyetlerdir.  

Özellikle ateş basması ve gece terlemesi olarak belirtilen bu şikâyetler, büyük çoğunlukla vücudun üst kısmında, özellikle de yüz, boyun ve göğüste ani olarak ortaya çıkan, 1-5 dakika gibi kısa sürelerle oluşan ve ardından soğukluk ve titreme hissinin takip ettiği sıcaklık artışlarıdır. VMS’lerin ne kadar sürebileceği ve ne sıklıkta olacağı kişiden kişiye değişkenlik gösterir. Pratiğimizde, 6 ay-2 yıl gibi zaman diliminde devam edebilecekleri söylense de yapılan yeni çalışmalar çok daha uzun süre devam edebileceklerini göstermektedir” dedi. 

Hormon replasman tedavisi

Kontrendikasyonu olmayan postmenopozal kadınlarda tek başına veya progesteron ile birlikte sık veya sürekli östrojen içeren hormon replasman tedavisinin VMS için etkili tedavi yöntemi olduğunu söyleyen Op. Dr. Karas, “Hormon replasmanı için çeşitli kullanım şekilleri mevcuttur. Sadece östrojen ya da östrojen ve progesteron içeren tedaviler oral veya transdermal olarak yama (patch) ya da jel veya sprey seklinde uygulanabilir. Hormon replasmanının optimum dozu ve süresi, kadının semptomlarının ciddiyetine ve tedaviye verdiği cevaba göre bireyselleştirilmelidir.

Dr. Çiğdem Karas’tan öneriler

Vazomotor semptomların azaltılabilmesi için bazı medikal ve hormon tedavilerinin uygulandığını belirten Op. Dr. Çiğdem Karas, hormon ve ilaç dışı tedavi yöntemlerinin alternatif seçenekler sunduğunu belirterek bazı önemli tavsiyelerde bulundu.

Karas, “Yaşam tarzı değişiklikleri, sıcak basmalarını hafifletmek için odaları serin tutmak, ince giyinmek ve fan kullanmak faydalı olabilir. Fiziksel aktivite, sıcak basmalarını azaltabilir ve genel sağlık üzerinde olumlu etkiler yapabilir. Stres, vazomotor semptomları kötüleştirebilir. Yoga, meditasyon ve derin nefes alma egzersizleri rahatlama sağlayabilir. Baharatlı yiyecekler, kafein ve alkol sıcak basmalarını tetikleyebilir; bu yüzden bunları sınırlamak faydalı olabilir. Karayılan otu (Black Cohosh), menopoz semptomlarını hafifletmek için sıkça kullanılan bir bitkisel takviyedir. Soya izoflavonları, doğal östrojen benzeri maddeler içerir ve sıcak basmalarını hafifletmede yardımcı olabilir. Keten tohumu, omega-3 yağ asitleri içerir ve bazı kadınlar sıcak basmalarını hafiflettiğini bildirir” ifadelerini kullandı.