Kolon ve rektum kanserlerinde  kişiye özel tedavi dönemi

Didem Seymen - Kanser tedavisinde her geçen gün yeni bir ilerleme kaydediliyor. Kalın bağırsak ve rektum kanserlerinde uzman, Genel Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. Aras Emre Canda, her hastanın kanseri farklı olduğu için tedavinin de kişiye özel olması gerektiğine dikkat çekiyor. Canda, hastaların tedaviye daha iyi yanıt vererek yaşam kalitesinin arttıran kişiye özel tedavi yaklaşımıyla kolon ve rektum kanserlerinin nasıl tedavi edildiğini anlattı… 

Kolon ve rektum kanserlerinin tedavisinde kişiye özel tedavi çok önemli. Nasıl herkese aynı gömlek giydirilemezse, kanser hastaları da aynı şekilde tedavi edilemez. Bu tedavinin en önemli adımı multidisipliner tedavi yaklaşımıyla, farklı branşlarda uzmanlaşmış hekimlerin katıldığı konseyler oluşturulması ve her hastanın bu toplantılarda tek tek değerlendirilerek tedaviye ortak karar verilmesi.

Akıllı İlaç ve İmmünoterapi: Günümüzde geleneksel tedavi yöntemlerinin yanında, hedefe yönelik tedaviler ve immünoterapi alanında büyük ilerleme kaydedilmiştir. Akıllı ilaçlar, kanser hücrelerinin büyümesini sağlayan belirli molekülleri engeller. İmmünoterapi ise bağışıklık sistemini kanserle savaşmak üzere güçlendirir. Bu tedavi yöntemlerinin birbirleriyle ve geleneksel kemoterapi ile kombinasyonu, günümüzde kanser tedavisinde daha başarılı sonuçlar elde edilmesini sağlar.

Organ Koruyucu Rektum Kanseri Tedavisi: Rektum yerleşimli kanserlerde, uygun hastalarda ameliyatsız tedavi seçenekleri düşünülebilir. Bu tür tedavi yöntemlerine aday hastalar konseyde belirlenir ve belirli bir protokol dahilinde radyoterapi ve farklı kemoterapi protokolleriyle tedavi edilir.

Tedavi sonrası yapılan muayene, kolonoskopi ve radyolojik değerlendirmeler (MR, bilgisayarlı tomografi veya PET-BT) ile kanserin kaybolduğu tespit edilirse, hastalar ameliyat edilmeden takip edilebilirler. Bu yöntem, hastaların organlarını koruyarak yaşam kalitelerini artırmayı hedefler.

Sitoredüktif Cerrahi, HİPEK ve PİPAK: Özellikle karın zarına yayılma potansiyeli olan kanserlerin yayılmasının önlenmesinde karın boşluğuna sıcak kemoterapi (HİPEK) uygulanması, ya da karın zarına yayılma yapmış kanserlerin tedavisinde sitoredüktif cerrahi ile birlikte HİPEK yönteminin olumlu sonuçları ile ilgili birçok makale yayınlanmıştır.

Ayrıca son yıllarda giderek daha sık kullanılan basınçlı intraperitoneal aerosol kemoterapisi (PIPAC) yöntemi, zor tedavi edilen hasta gruplarında yüz güldürücü sonuçlar vermektedir.

Metastatik Kolorektal Kanser Tedavisi: Kalın bağırsak kanserlerinin karaciğer veya akciğer gibi organlara sıçraması durumunda, tedavi planı bireysel olarak belirlenir. Bazı hastalarda, önce kalın bağırsaktaki tümör cerrahi olarak çıkarılırken (bağırsak tıkanıklığı, bağırsakta delinme, kanama gibi nedenlerle), bazı hastalarda hem kalın bağırsak hem de metastaz olan organ aynı anda ameliyat edilir.

Diğer durumlarda, önce kemoterapi ve/veya ışın tedavisi uygulanır ve ardından cerrahi müdahaleler yapılır. Karaciğer metastazlarında mikrodalga ablasyon yöntemi veya akciğer metastazlarında radyoterapi gibi alternatif tedavi yöntemleri de değerlendirilebilir.

Kişiye özel tedavide yeni ufuklar neler?

Hastanın kanından ya da kanserli dokusundan örnek alınarak kanserin genetik yapısı anlamaya çalışılıyor. Bu genetik yapı, mevcut kanser bankası verileri ile karşılaştırılarak hangi tedavilerden yararlanacağı tahmin edilmektedir. Ayrıca günümüz teknolojisi sayesinde laboratuvar ortamında hastanın kanserli dokusunun kopyası oluşturulabiliyor. Bunları bir başrol oyuncusunun dublörüne benzetebiliriz. Doku kültürleri ve organoid modelleri ile bu kopyalar üzerinde tedavi ilaçlarını denemek ve uygulanacak tedaviyi test etmek mümkündür. Ek olarak, deney hayvanlarında hastadan alınan kanser örnekleri ile kanserli dokular oluşturularak tedavilerin denenmesi de önemli bir araştırma alanıdır.