Yeni Kaledonya'da olağanüstü hal ilan edilmesinin ardından şiddet azalsa da gerginlik sürüyor

Fransa'nın Pasifik Okyanusu'ndaki toprağı Yeni Kaledonya'da şiddet olayları olağanüstü hal ilanı sonrası azalsa da çatışmalar devam ediyor.  AFP bir baba ve oğulun göstericiler tarafından kurulan barikatı geçmek isterken babanın öldürüldüğünü oğulun ise yaralandığını bildirdi. Paris hükümeti tarafından desteklenen oylama reformlarına yönelik protestoların ardından takımadalarda 11 günlük olağanüstü hal ilan edilmişti.

Yaklaşık 270 bin nüfusa sahip olan ve yerli halkı uzun süredir bağımsızlık isteyen Yeni Kaledonya'daki huzursuzluğu bastırmak için güvenlik güçlerine yaklaşık 1,000 takviye kuvvet konuşlandırıldı. Ada yetkilileri ve İçişleri Bakanlığı pazartesi gününden bu yana ikisi polis memuru olmak üzere beş kişinin öldürüldüğünü açıkladı.

Güvenlik güçlerinden en az 60 kişi yaralandı ve perşembe günü çatışmalar, kundaklama ve yağmalama olayları nedeniyle 214 kişi tutuklandı. Öldürülenler arasında adanın yerli Kanak toplumunun iki üyesi de bulunuyor.

Yüksek Komiser Louis Le Franc, cuma günü en az 11 gün sürecek olan olağanüstü hal kapsamında sıkı tedbirler alındığını ve akşam 6'dan sabah 6'ya kadar sokağa çıkma yasağı uygulandığını duyurdu. Fransız askeri güçleri limanları ve havaalanlarını korumak ve polis birliklerinin yükünü azaltmak için konuşlandırıldı.

"Bu sokağa çıkma yasağının istisnaları arasında temel kamu hizmeti personeli, acil tıbbi seyahatler ve kritik gece faaliyetleri yer alıyor," diyen Le Franc sokağa çıkma yasağı ihlallerinin altı aya kadar hapis ve para cezasıyla sonuçlanacağını da sözlerine ekledi. 

Avustralya'nın doğusunda, Paris'in 10 saat ilerisinde yer alan Pasifik ada grubu, UNESCO Dünya Mirası listesinde bulunan atolleri ve mercan resifleriyle önemli bir turizm destinasyonu. Bağımsızlık isteyen Kanaklar ile Fransa'nın bir parçası olarak kalmasını isteyen sömürgecilerin torunları arasında onlarca yıldır gerginlik yaşanıyor. Uzun süre Fransa'nın hapishane kolonisi olarak hizmet veren ve şu anda bir Fransız askeri üssüne sahip olan Yeni Kaledonya'daki Avrupa kökenli insanlar da, sömürgecilerin torunları ile soylarını bölgeye zorla gönderilen mahkumlara dayandıranlar arasında ayrılıyor.

Le Franc, takviye kuvvetlerin bölgenin başkenti Noumea'da Kamere, Montravel ve La Vallee du Tir'in bazı bölümleri de dahil olmak üzere kontrol dışı kalan bölgelerin kontrolünü yeniden kazanmaya odaklanacağını duyurdu. Le Franc, "Son günlerde elimizden kaçan bölgeleri kontrol altına almak için takviye birlikler gelecek" dedi.

Genel olarak sakinliğe rağmen bazı bölgelerde şiddet devam etti ve perşembe gecesi bir okul ile iki işyerinde yangın çıktı. Yolların enkazlarla dolu olduğu ve zırhlı araçların sokaklarda devriye gezdiği Yeni Kaledonya'ya yüzlerce takviye asker ve polis geldi. Noumea'daki palmiyelerle kaplı bulvarların savaş alanına döndüğü Yeni Kaledonya'da 1980'lerden bu yana en büyük şiddet patlaması yaşandı.

Le Franc, cuma günü bir cinayet zanlısının yetkililere teslim olduğunu, diğerlerinin ise halen arandığını duyurdu. Fransa Başbakanı Gabriel Attal, Yeni Kaledonya'ya halihazırda mevcut olan bin 700 güvenlik gücüne ek olarak yaklaşık bin ilave güvenlik gücü gönderileceğini ve yetkililerin "isyancılar ve yağmacılar için en sert cezaları" uygulayacağını söyledi.

Fransa İçişleri Bakanı Gérald Darmanin, TikTok'un protestocular tarafından kullanıldığı için yasaklandığını söyledi.

Noumea'daki hastaneden bir temsilci olan Thierry de Greslan, şehirdeki barikatlarla daha da kötüleşen durumdan duyduğu endişeyi dile getirdi.

De Greslan "Tıbbi bakıma erişimin olmaması nedeniyle üç ya da dört kişinin ölmüş olabileceğini tahmin ediyoruz" dedi. Yaklaşık 50 diyaliz hastasının tedavilerini alamadığını da sözlerine ekledi.

Fransız milletvekilleri salı günü, Yeni Kaledonya'da 10 yıldan uzun süre yaşayanların eyalet seçimlerinde oy kullanmasına olanak tanıyan Fransız Anayasası değişikliklerini onayladı. Bağımsızlık yanlıları bu değişikliğin nüfusun yaklaşık yüzde 40'ını oluşturan Kanak toplumunu daha da marjinalleştireceğini savunuyor.

Oy verme reformunun halen Fransız parlamentosunun her iki kanadının ortak oturumunda onaylanması gerekiyor. Macron, Yeni Kaledonya'nın karşıt tarafları yeni bir anlaşma yapamazsa milletvekillerinin haziran ayı sonuna kadar anayasa değişikliğini kabul etmek için oy kullanacağını belirtti.

Macron'un ofisinden yapılan açıklamada, Macron ile Yeni Kaledonyalı milletvekilleri arasında perşembe günü yapılması planlanan video konferansın "farklı aktörlerin birbirleriyle konuşmak istememesi" nedeniyle iptal edildiği belirtildi.

Bu arada, yetkililer tahminen 5 bin isyancıdan yaklaşık 200'ünü gözaltına aldı ve güvenlik güçleri şiddeti organize etmekle suçlanan beş şüpheli bağımsızlık aktivistini ev hapsine aldı. Yaralıların altmış dördü polis ve güvenlik güçlerinden oluşuyor.