Vatikan’ı kızdıran tarihi kararın altında Türk imzası

AVRUPA İnsan Hakları Mahkemesi okullarda haç işaretleri ve çarmıha gerili İsa figürleri bulunan İtalya’yı ‘öğrencilerin din özgürlüğünü ihlal ettiği’ gerekçesiyle mahkum etti. İtalya hükümeti kararı temyize hazırlanırken, Vatikan da küplere binerek ‘miyop ve yanlış bir karar’ açıklamasında bulundu. Tarihi kararın altında Türkiye’nin AİHM’ndeki temsilcisi hakim Işıl Karakaş’ın da imzası bulunuyor.

İtalya’nın ‘üniversite merkezi’ olarak ün salan Padova kentine bağlı Abano Terme kasabasında yaşayan Finlandiya asıllı İtalya vatandaşı Soile Lautsi 2002’de, çocukları 11 yaşındaki Dataico ve 13 yaşındaki Sami Alberti’in eğitim gördüğü kamuya ait Vittorino Da Feltre Ortaöğretim Okulu yönetiminden binada bulunan çarmıha gerili İsa figürleri ile haç işaretlerinin laikliğe ve inanç özgürlüğüne karşı olduğu gerekçesiyle kaldırılmasını istedi. Ancak okul yönetimi talebi reddetti. Hatta bununla da kalmayıp, İtalya Milli Eğitim Bakanlığı okullara resmi bir nota gödererek, tüm haç işaretleri ve İsa figürlerinin yerinde tutulması talimatını verdi.

DANIŞTAY HAÇ İŞARETİNİ SİVİL İLAN ETTİ Aldığı yanıt üzerine hukuksal mücadeleye başlayan Lautsi, Veneto Bölge İdare Mahkemesi’ne başvurdu. Mahkeme, 1.5 yıl sonra dava dosyasını Anayasa Mahkemesi’ne gönderdi. Anayasa Mahkemesi ise davanın kendi yetki alanlarında olmadığını, yerel mahkemede sonuçlandırılması gerektiğini açıkladı. Dava en sonunda Danıştay gündemine geldi. 2006 yılında açıklanan Danıştay kararında, ‘Haç sadece dini bir sembol değildir, İtalya Anayaysı içinde yer alan tek kilisenin ‘bayrağı’ haline gelmiştir. Sonuçta sivil hayatın simgesidir’ diyerek Lautsi’nin talebini reddetti.

KARARA TÜRK İMZASI Kararın açıklanmasının hemen ardından Lautsi talebini AİHM’ne taşıdı. AİHM’in de karar alması üç yıl sürdü. Karara imza atan ve Belçika’dan Françoise Tulkens’in başkanlığını yapatığı mahkeme heyetinde Portekiz’den Ireneu Cabral Barreto, Litvanya’dan Danute Joçiene, Sırbistan’dan Dragoljub Popoviç ve Macaristan’dan Andras Sajo’nun yanısıra İtalya’dan Vladimiro Zagrabelsky ile Türkiye’den Işıl Karakaş da yeraldı. Kararda haç işaretinin sınıfta görülmemesinin olanaksız olduğu ve her yaşta öğrenci tarafından dini sembol olarak algılanacağı belirtilerek, böylece öğrencilerin dini tercihi sabit bir okulda eğitim gördüğü hissine kapılabileceği ifade edildi. Kararda, “Bu durum diğer dinlerden olan öğrencileri veya ateistleri rahatsız edebilir” vurgusu yapılarak, İtalya’ya, Lautsi’ye 5 bin Euro manevi tazminat ödeme cezası verildi.

HÜKÜMET TEMYİZE HAZIRLANIYOR Karar İtalya’da başta hükümet temsilcileri olmak üzere sağ kanat tarafından tepkiyle karşılandı. İtalya Eğitim Bakanı Mariastella Gelmini, “Okullardaki haç ve İsa figürleri din özgürlüğüyle çelişmiyor. Bu figürlerin varlığı, Katolik olmak anlamı taşımıyor. Bu bizim için geleneksel bir simge” derken Tarım ve Orman Bakanı Luca Zaia kararı “Utanç verici” olarak tanımladı. AİHM’de görülen davada İtalyan hükümetinin temsilcisi avukat Nicola Lettieri, kararı temyiz edeceklerini belirtti. İtirazın AİHM tarafından üç ay içinde karara bağlaması gerekiyor. Kararın Lautsi lehine olması halinde ise İtalya hükümeti 6 ay içerisinde okullardaki tüm çarmıha gerilmiş İsa figürleri ve haç işaretlerini kaldırmak zorunda kalacak.

VATİKAN:MİYOP VE YANLIŞ BİR KARAR AİHM kararı hakkında İtalya Piskoposları Federesyonu tarafından yapılan yazılı açıklamada, “Miyop ve yanlış bir karar” ifadesinde bulunularak, sadece dini değil, kültürel ve tarihi değerlere de müdehale eden ağır bir karar olduğu iddia edildi. Açıklamada ayrıca, “Karar bize acı verdi. Karar metnini okuyacağız ancak, tek taraflı ve ideolojik bir karar gibi görünüyor. Haç sadece dini değil, aynı zamanda kültürel bir sembol” yorumuna yer verildi.