Sudan'daki çatışmaların arka planında ne var? Bilmeniz gerekenler

Sudan'ın başkenti Hartum'da ve ülkenin başka yerlerinde patlak veren çatışmalar, ülkenin askeri liderliği içindeki şiddetli güç mücadelesinin doğrudan bir sonucu. Bir paramiliter güç olan Hızlı Destek Kuvvetleri (RSF) üyeleri ve askerler savaşırken, başkentin dört bir yanındaki kilit stratejik noktalarda çatışmalar yaşanıyor.

Sudan’da neler yaşandığını anlamanız için bilmeniz gerekenler.

ÇATIŞMANIN ARKA PLANINDA NE VAR?

Ekim 2021'deki darbeden bu yana Sudan bir generaller konseyi tarafından yönetiliyor ve anlaşmazlığın merkezinde iki askeri yetkili var.

Silahlı kuvvetlerin başı ve fiilen ülkenin devlet başkanı olan General Abdulfettah el-Burhan.

Ve onun yardımcısı ve Hızlı Destek Güçleri’nin (RSF) lideri General Muhammed Hamdan Dagalo. Daha çok ‘Hemedti’ olarak biliniyor.

Ülkenin gittiği yön ve sivil yönetime geçiş süreci konusunda fikir ayrılığına düştüler.

Ana anlaşmazlık noktalarından biri, 100 bin kişilik RSF'yi orduya dahil etme planları ve daha sonra yeni gücü kimin yöneteceği.

NEDEN ÇATIŞMALAR CUMARTESİ GÜNÜ BAŞLADI?

Çatışmalar, RSF üyelerinin ülke çapında yeniden konuşlandırılması nedeniyle günlerce süren gerilimin ardından geliyor. Ordu bu adımı bir tehdit olarak görüyor.

Görüşmelerin durumu çözebileceğine dair umut vardı ama bu gerçekleşmedi.

Cumartesi sabahı ilk kurşunu kimin attığı belli değil, ancak bunun zaten istikrarsız olan durumu daha da kötüleştireceğine dair korkular var.

Diplomatlar iki tarafa da ateşkes çağrısında bulundu.

HIZLI DESTEK GÜÇLERİ KİMLERDİR?

RSF 2013'te kuruldu ve kökenleri, Darfur'da isyancılarla acımasızca savaşan kötü şöhretli Cancavid milislerine dayanıyor.

O zamandan beri General Dagalo, Yemen ve Libya'daki çatışmalara müdahale eden ve Sudan'ın bazı altın madenlerini kontrol eden güçlü bir paramiliter güç oluşturdu.

Ayrıca, Haziran 2019'da 120'den fazla protestocunun katledilmesi de dahil olmak üzere insan hakları ihlalleriyle suçlanıyor.

Ordu dışında böylesine güçlü bir güç, ülkede bir istikrarsızlık kaynağı olarak görülüyor.

ÜLKEYİ NEDEN ORDU YÖNETİYOR?

Bu çatışma, 2019'da uzun süredir görev yapan Devlet Başkanı Ömer El Beşir'in devrilmesinin ardından yaşanan gerilimli sürecin devamı.

El Beşir'in yaklaşık 30 yıl süren iktidarına son verilmesi çağrısında bulunan kitlesel sokak protestolarının ardından ordu darbesiyle devrildi.

Ancak siviller, demokratik yönetime geçiş planında yer almayı talep etmeye devam etti.

Daha sonra ortak bir askeri-sivil hükümet kuruldu, ancak bu, Ekim 2021'de başka bir darbeyle devrildi.

Ve o zamandan beri Orgeneral El-Burhan ile General Dagalo arasındaki rekabet kızıştı.

Gücü yeniden sivillerin eline verecek bir çerçeve anlaşma üzerinde geçen Aralık ayında anlaşmaya varıldı, ancak ayrıntıları kesinleştirmeye yönelik görüşmeler başarısızlıkla sonuçlandı.

ŞİMDİ NE OLABİLİR?

Çatışma devam ederse, ülkeyi daha da bölebilir ve siyasi çalkantıyı daha da kötüleştirebilir.

Sivil yönetime dönüşü teşvik etmede çok önemli bir rol oynayan diplomatlar, iki generali müzakere ettirmenin bir yolunu arayacaklar.

Bu arada, bir başka belirsizlik dönemini yaşamak zorunda kalacak olanlar sıradan Sudanlılar olacak.

Kaynak: BBC Türkçe